Skírnir - 01.01.1930, Side 153
Skirnir]
Alþingi árið 1281.
147
bókin ganga of langt í því að gera fé þessara manna upp-
tækt. í báðum þessum efnum hefir hann því komið fram
sem talsmaður mannúðarinnar. Aðrar athugasemdir hans
lúta einkum að búnaðarmálum og er ekki ástæða til að
fjölyrða um þær.
Þegar sagnaritarinn hefir skýrt frá athugasemdum bisk-
ups, kemst hann þannig að orði: »í annan stað höfðu
bændr ritað sér rollu«. Síðan eru talin upp 13 atriði, er í
þeirri skrá höfðu staðið. Að því búnu segir höfundurinn:
»Bændr höfðu ok þat ritað í rollu«, og telur þá enn upp
9 atriði, en af þeim 9 atriðum eru að minnsta kosti 5 hin
sömu og sagt var á hinum fyrra stað, að bændur hefðu
ritað á skrá sína. Hinsvegar greinir sagan ekkert frá at-
hugasemdum handgenginna manna í þessu sambandi. Hafa
menn því talið, að oss vanti allar upplýsingar um þær.')
En þetta atriði, að svo margar af athugasemdunum eru
gerðar tvívegis, veitir manni ástæðu til að gruna, að hér
sé að ræða um tvær skrár, sina frá hverjum flokki. Hugs-
azt gæti, að bændur hefði gengið í tvo flokka og gert
sina skrána hvor flokkurinn, en ekki er það sennilegt, enda
er síðar i frásögninni talað um »bóndabréf« i eintölu. Hitt
mætti og vera, að fyrri þátturinn væri athugasemdir hand-
genginna manna, og væri það þá mistök sagnaritarans, að
hann nefnir þá bændur. Því til styrktar mætti færa það,
að fyrsta athugasemdin í þeim þætti er þessi: »at þeir
vildu þau orð, sem í kapitulo stóðu ok til kristins réttar
heyrðu, láta standa til úrskurðar konungs ok erkibiskups«,
en siðar er í frásögninni talað um »þan capitula, sem hand-
gengnir menn vildu stæði til konungs úrskurðar ok erki-
biskups«, en í athugasemdunum er hvergi um slíkan úr-
skurð talað, nema á þessum eina stað, og orðalagið er svo
áþekkt á báðum stöðunum, að hið síðara atriðið gæti vel
átt við hið fyrra. En móti þessu mælir svo á hinn bóginn
Það, að síðar er getið um tvö atriði úr »bóndabréfi«, og
Þau atriði bæði, heygjafir ferðamanna og varðveizla á
t) Sjá Jónsbók, útg. Ól. Halld., bls. J.
10*