Skírnir - 01.01.1930, Page 186
180 Alþingi árið 1541. [Skírnir
up og tók við Skálholtsstað, en Ögmundur afhenti emb-
ættið og staðinn og fluttist í Haukadal. *).
Eins og vita mátti, varð Gizur að gangast undir það
við konung, að koma hér á hinum nýja sið. Hefir hann
borið það erindi fram á Alþingi 1540, því að Jón Arason
biskup, Ari lögmaður og ýmsir höfðingjar norðan og vest-
an á landinu svara konungi upp á þá málaleitan og víkja
því af sér að gangast undir þetta.1 2) Varð ekki af því, að
neitt yrði samþykkt urn þetta mál á þessu þingi.
Viðureign þeirra Ögmundar og Gizurar milli alþinga
1540 og 1541 er að ýmsu merkileg. Eru heimildir ekki
miklar, en lesa má þó út úr því litla, sem til er, að þar
hafa verið ærið hörð átök. Er þetta líklega einna bezta
dæmið, þar sem beinlínis standa hvor gegn öðrum biskup
og andbiskup hér á landi og berjast um völdin.
Ögmundur hafði í fyrstu tekið Gizuri vel, eins og sést
af »resigneranarbréfi« hans, sem áður er vikið að. En þeg-
ar hann sá, hvað Gizur hafði gert og komst að raun um,
að Gizuri kom ekki til hugar að gerast dula í hendi hans,
sýnist hann hafa fyllzt heift mikilli til Gizurar. Situr hann
í Haukadal og þangað sækja klerkar til hans, eins og hann
væri biskup enn, en hafa Gizur að engu. Er hugarfari Ög'
mundar vel lýst með þessum orðum, sem eftir honum eru
höfð, að hann »sagðist ei hafa kjörið hann til þess að
mótstanda þann gamla forfeðranna lærdóm«.3)
Gizur hefir verið all-nauðulega staddur þennan tíma.
Honum hafði ekki tekizt að fá kirkjuskipunina samþykkta.
En þar sem hann var á hinn bóginn bundinn heitum sín-
um við konung og vafalaust einnig sjálfur sannfærður um
yfirburði nýja siðarins, var hann kominn í ógurlega sjálf'
heldu. Lútherskur biskup yfir kaþólsku biskupsdæmi! Og
1) DI. X., 524 (resigneranarbréf Ögmundar); 530 ; 531; 532; 533
(bréf frá þingi 1540) o. fl.
2) DI. X., 536.
3) Bisk. II., 269.