Skírnir - 01.01.1930, Blaðsíða 199
Skírnir]
Alþingi árið 1541.
193
þessari ritgerð. En þó má geta þess, að þegar Gizur Ein-
arsson krafðist eindregins svars presta um fylgi þeirra við
kirkjuskipunina á prestastefnu næsta ár (28. júní 1542),
skoruðust 6 merkisklerkar undan. *) Og enn þarf Marteinn
biskup að láta ganga dóm um þá presta, »sem ekki vilja
hafa þá kirkju skikkan, sem h*erra kongurinn . . . hefir oss
skipað, og nú er samþykkt fyrir allt Skálholtsstikti«, meira
«n 10 árum seinna.1 2)
Um Hólabiskupsdæmi er það að segja, að eg hefi ekki
getað fundið nein gögn fyrir því, að kirkjuskipunin hafi
nokkru sinni verið þar samþykkt. Hefir almennt verið talið
svo, að hún væri leidd í lög í ósköpunum 1551, en ekki
finnst neitt um það. Segir í ritg. Jóns Egilssonar, að á
þingi það ár »fór ekki annað fram en eiðar og svardagar«.
Otti Stígsson var þar með 200 hermenn. En ekki heyrist
neitt um kirkjuskipunina. í erindisbréfum þeirra sendimanna
konungs er ekki talað um annað en að þeir eigi að sjá
um að kirkjuskipunin sé haldin, og víðar er að því vikið.3)
Sennilegast má telja, að konungur hafi talið kirkju-
skipunina samþykkta fyrir Hólabiskupsdæmi með eiði þeirra
sendimanna Jóns biskups Arasonar 1542. Eftir það kemur
konungur fram eins og hann eigi allt í Hólabiskupsdæmi.
Hann kvittar um gjald af kirkjum og klaustrum þar, 400
lóð silfurs, 1545.4) Og þó er hitt enn berara, að hann fer
að selja ldaustrin þar á leigu, eins og það væri sjálfsagt,
að þau væri nú laus fyrir.5) Má helzt sjá, hvernig þessu
var farið, af bréfi því, sem Pétur Palladius, Sjálatidsbiskup,
skrifaði með »fræðum« sínum, 10. marz 1546. Má af því
ráða, að samningar hafi tekizt um það, að Jón Arason
fengi að vera kyrr í stöðu sinni, þar sem hann var nú orð-
i°n gamall og hrumur, með því móti, að honum væri skip-
aður aðstoðarmaður, er sæi um öll andleg mál og léti
1) DI. XI., 137.
2) 24. sept. 1551 og 2. jan. 1552, DI. XII., 310.
3) Sjá DI. XII., 234, 239, 243.
4) DI. XI., 378.
5) Sjá t. d. DI. XI., 377, 378, 505.
13