Skírnir - 01.01.1930, Síða 205
Skirnir]
Kópavogsþing árið 1662.
199
hér nú þau lög, er honum leizt og lögleiddi jafnvel danska
og norska lagabálka hér.
Dómsvaldið hafði fyrir 1662 verið í höndum Alþingis,
en þaðan hafði málum lengst um verið skotið til konungs
og ríkisráðsins, fyrst í Noregi, en síðan í Danmörku. Kon-
ungur átti dómsvald yfir lögmönnum, en enginn lagastafur
var fyrir dómsvaldi ríkisráðanna, heldur var málaskot til
þeirra ósiður, sem skapazt hafði smámsaman eftir því, sem
stundir liðu fram. Með einveldinu varð engin breyting á
dómaskipun eða dómsvaldi frá því, sem áður var, önnur
en sú, að auðvitað var ekki hægt að skjóta málum framar
til rikisráðsins, sem lagt' hafði verið niður. Til þess að ann-
ast þau dómsstörf, er ríkisráðið hafði áður farið með, var
stofnaður Hæstiréttur, og var konungur forseti hans, og
var nú þangað skotið islenzkum málum. Ein breyting varð
þó, sem ekki var eins smávægileg og hún kann að sýnast
fljótt álitið, og eindregið var til verri vegar. Nokkuð fram
yfir 1662 hafði Alþingi kosið lögmenn landsins, en síðan
skipaði konungur þá einn.
Á framkvæmdarstjórninni urðu áþreifanlegustu breyt-
ingarnar. Fram að 1662 hafði höfuðsmaðurinn (hirðstjórinn)
verið umboðsmaður konungs hér. Hann hafði tekið við
sköttum konungs og skyldum af landinu, hann hafði haft
umboð yfir eignum konungs hér, hann gaf upp sakir þær,
sem minni háttar voru, veitti sýslur og sá um, að Iögum
vaeri hlýtt, og hann var milliliður milli konungs og lands-
^anna, þó að skrifstofur konungs, aðallega kancellíið, reynd-
ar oftast væri milliliður milli hans og konungs. Nú varð sú
hreyting á, að upp reis afarmikið skrifstofubákn í Kaupmanna-
höfn, þar sem voru hin svonefndu collegía, og urðu þau flest
17 talsins. Var hvert þeirra um sig skrifstofa, er fór með sér-
staka málategund. Lágu íslenzk dómsmál og önnur mál, er
landsstjórnina snertu, oftast undir danska kancellíið, en
rmál og atvinnumál landsins undir »hið vesturindiska og
guineiska rentu- og generaltollkammer«, sem í daglegu tali
var nefnt rentukammerið. Þó var það ekki alltaf, Jiví stund-
um voru íslenzk mál á hrakningi milli skrifstofnanna. Milli-