Skírnir - 01.01.1930, Síða 214
208 Kópavogsþing árið 1662. [Skírnir
ráðinu, til þess að ráða fram úr þessu. Auðvitað var það,
að ekki var slíkt fyrirkomulag að geði konungs, sem var
fastráðinn í að ná einveldi, enda bægði hann mönnum frá
nefndinni, er annað lögðu til, og hefði vafalaust gengið
lengra, ef með hefði þurft. En til þess kom ekki, því nefnd-
inni reyndist ómögulegt að koma sér saman. Hér var slag-
ur á borði, enda notaði aðalfylgismaður konungs, Svane
biskup, ósamlyndið til þess að halda að nefndarmönnum
því úrræði, að fela konungi að semja skjal það, er þeim
reyndist ómögulegt að koma sér niður á, svo að hann
væri nokkurskonar gerðardómari í málinu. í vandræðum
sínum gekk nefndin að þessu, og fylgdi það með, að kon-
ungur skyldi semja svonefndan »recess«, og er það í frá-
sögur færandi vegna þess, að það sýnir, hvað fyrir nefnd-
armönnum hefir vakað. Orðíð recess merkir nefnilega sam-
komulag, sem orðið hefir milli aðilja eftir samningaumleitanir.
Gekk konungur að þessu og var honum þá afhent handfestan
17. október. Næsta dag, 18. okt., hylltu stéttirnar konung há-
tíðlega erfðahyllingu, en eftirtakanlegt var, að í ræðu kon-
ungs, sem lesin var upp áður, er »recess« hvergi á nafn
nefndur, heldur það eitt, að konungur setji sérstakt stjórn-
skipulag og hátt (Regeringsform og Maade), sem auðvitað
var orðað svo vitandi vits. Tíunda janúar 1661 sendi kon-
ungur um land allt yfirlýsingu, er aðalsmenn, klerkar,
embættismenn og umboðsmenn borgara skyldu undirrita,
þar sem það er sett til »Hans konunglegu Hátignar eigin
náðugasta vilja, hvernig stjórnarfarið hér eftir skuli vera«.
Þar með var einveldið komið alveg á fasta fætur, og var
gangur málsins í fám orðum sá, að konungur hafði beitt
hagsmunum stéttanna tveggja til þess að kúga aðalinn, og
síðan innbyrðis sundurþykki allra stéttanna til þess að ná
einveldinu, og þar með hlunnfarið alla, nema sig og sína.
Nú vikur sögunni til íslands. Þar voru að engu sömu
aðstæður og í Danmörku, og ekkert tilefni til erfðahyll-
ingar, því að landið var að réttum lögum erfðaríki, en þó