Skírnir - 01.01.1930, Side 215
Skirnirl
Kópavogsþing árið 1662.
209
svo heíði ekki verið, var heldur ekkert tækifæri til að knýja
hana fram eins og í Danmörku, því að stéttaskifting og
stétta-andstæður þekktust hér svo að kalla ekki. Það er
því bersýnilegt, að aldrei myndi hafa að þeim atburðum
rekið hér, ef ekki hefði farið i Danmörku eins og fór. Jafn-
víst var þó hitt, að eins og nú stóð á, hlaut þetta fram að
ganga, bæði af því, að einveldi var konungi geðfelt, svo
og til samræmis við það, sem annars staðar var í ríkjum
hans. Vegna þess, að ísland var að lögum erfðaríki, gat
það ekki komið til mála, að koma þessu fram í tveim lot-
um, eins og gert var í Danmörku, þar sem ríkiserfðirnar
voru afgreiddar fyrst og síðan einveldið, enda þurfti þess
ekki, þegar þetta var komið á í öðrum rikjum konungs,
því það var hægurinn hjá að beita hér valdi.
Ekki sést, að konungsvaldið hafi haft neina tilburði til
þess, að láta erfða- og einvaldshyllingu fara hér fram árið
1661, eins og annars staðar í ríkjum konungs, en með kon-
ungsbréfi 24. marz 1662 var báðum biskupum, öllum sýslu-
mönnum, 12 prestum og próföstum úr Skálholtsbiskups-
dæmi og 6 úr Hólabiskupsdæmi og 2 lögréttumönnum og
2 bændum úr hverri sýslu, boðið að sækja Alþingi á því
ári, til þess að sverja konungi erfðahyllingareiða, og komu
þeir. Það þarf ekki að efa, að þetta hefir dregizt svona af
þvi, að ísland hefir þótt litlu máli skifta, og víst um, hver
afdrif málið myndi fá þar, enda nóg að vasast í hylling-
unni í Noregi það ár. Ekki þarf frekar að efa, að jafn merkur
atburður og erfðahyllingin 1660 og einvaldsskuldbindingin
1661 hafi frétzt hingað á því sumri, og hefir mönnum sjálf-
sagt orðið tíðrætt um það, og þótt fyrirsjáanlegt, að sama
myndi yfir íslendinga ganga í þessu efni og aðra þegna
Danakonungs. Vafalaust mun og, að mönnum hefir verið
kunnugt um það hér, að konungur hafði hlunnfarið ótignu
stéttirnar í Danmörku, og þeim því þegar af þeirri
ástæðu þótt málið lítt fýsilegt. Hefir mönnum og þótt
ógirnilegt að framselja forn réttindi, þegar menn vissu
ekki, hvað menn hrepptu í staðinn, því óefað hefir orða-
lag einvaldsskuldbindingarinnar borist hingað líka. Lands-
14