Skírnir - 01.01.1930, Page 235
Skirnir]
Alþingi árin 17CX) og 1701.
229
Var loks samin bænarskrá til konungs og honum skýrt frá
því eymdarástandi, er þá væri hér á Iandi, og hann beð-
inn að nema verðhækkunina aftur úr gildi. *)
Þessi bænarskrá var falin á hendur Gisla Oddssyni, er
sigldi þá um sumarið til þess að taka biskupsvígslu. Höf-
uðsmaðurinn, Holger Rosenkrantz, vildi ekki skifta sér af
málinu.
Ýmsar sögur hafa gengið um það, að kaupmenn hafi
beitt brögðum til þess að ná bænarskránni af Gísla, en
hann skildi hana aldrei við sig fyrr en hann náði konungs-
fundi.1 2) Lét nú stjórnin undan síga, og með konungsbréfi
26. des. 16313) var ákveðið, að kaupsetningin frá 1619
skyldi haldast óbreytt. Þó íslendingum þætti verzlunin
slæm, þá græddu þó kaupmenn ekki heldur, enda var hið
mesta sleifarlag á öllum rekstri verzlunarinnar. Stríðið
milli Dana og Svía 1657—8 bætti ekki heldur úr. Þá misstu
Danir mikinn^hluta af ríki sínu og verzlun þeirra lagðist í
kaldakol. Kaupmenn báðu enn um leyfi til að mega hækka
verð á vörum sinum, og með konungsbréfi 6. júní 1658
var íslendingum boðið að senda fulltrúa til Danmerkur til
þess að semja við kaupmenn um nýja kaupsetningu. Á
Alþingi árið eftir svöruðu íslendingar bréfinu þannig, að
þeir treystust ekki til að senda menn utan, en báðu um,
að kaupsetningin yrði ekki hækkuð.4) Biskupar og prestar
sendu einnig bænarskrá, er fór í sömu átt, og tók stjórnin
þessar bænir til greina og neitaði að hækka vöruverðið.
Mun hún hafa skilið, að ekki væri hægt að bjóða íslend-
ingum meira eins og högum þeirra þá var háttað.
Töp elzla íslenzka verzlunarfélagsins á ófriðarárunum
riðu félaginu að fullu og 1662 var það leyst upp, og munu
fáir hafa harmað"það.
Nú tók við verzluninni hið svonefnda félag aðalút-
gerðarmanna. í þvi voru nokkrir af tápmestu og harðfeng-
1) Alþ.b. 1631, nr. 8.
2) J. H. Biskupasögur I., bls. 212. J. Esp. Árbækur III., bls. 53.
3) M. Ketilsson: Forordninger II., bls. 362.
4) Alþ.b. 1659, nr. 1.