Skírnir - 01.01.1930, Page 239
Skirnir]
Alþingi árin 1700 og 1701.
233
verður séð, að Alþingi hafi aðhafzt neitt til þess að vernda
hinn forna og mikilvæga rétt sinn til þess að ráða lög-
mannakjörum.
Ekki er mér kunnugt um upphaf Gottrúps, en svo
virðist, sem hann hafi ekki verið mikillar ættar. Hann var
fyrst umboðsmaður fógeta á Bessastöðum, en fékk umboð
Þingeyraklausturs 1685 og var í miklum kærleikum við
Heidemann landfógeta og einnig við Muller amtmann, þó
sú vinátta snerist síðar upp í fullan fjandskap.
Gottrúp virðist hafa verið vel viti borinn og velviljað-
ur íslendingum. En hann var fljótfær nokkuð og einþykkur
og átti í sífelldum málaferlum síðara hluta æfinnar, enda
var vandlifað fyrir höfðingja á þeirri óeirðaöld, er þá gekk
yfir landið.
Af sýslumönnum var Páll Vídalín, er þá gegndi Dala-
sýslu og var varalögmaður, langmerkastur. Má hann hiklaust
telja lærðastan allra sinna samtímamanna í íslenzkum lög-
um og einn hinn mesta vitmann, en hann var kappsmaður
mikill og blendinn í skapi. Hann var þá ungur að aldri og
var að ryðja sér braut til frægðar og valda, en bæði af
því að hann var ófyrirleitinn og við ýmsa kappsmenn var
að etja, komst hann fljótt í harðar deilur og átti í þeim
nær alla æfi. Hann varð hatursmaður lögmanna beggja og
dæmdi síðar Sigurð Björnsson frá embætti, æru og eign-
um. ‘) Páll gerði líka Gottrúp allt það ógagn, er hann
mátti, og verður ekki annað séð, en að Páll hafi átt upp-
tök að deilum þeirra. Liggur nærri að ætla, að Páll hafi
séð ofsjónum yfir gengi Gottrúps og gramizt það, hvernig
hann fékk lögmannsembættið, og að deilurnar hafi byrjað
af andúð íslenzks. höfðingja gegn dönskum embættismanni.
En þessar deilur fengu miklar og sorglegar afleiðingar fyrir
þjóðina.
Björn Þorleifsson var biskup á Hólum 1697—1710.
Hann var velviljaður maður, en enginn skörungur, enda
1) Sigurður lögmaður fékk þó fulla uppreisn i málinu með
dómi hæstaréttar 15. mai 1713.