Skírnir - 01.01.1930, Side 256
250
Alþingi árin 1798-1800.
[Skirnir
og, segir Espólín, »var mest kallað, að væri sakir heilsu-
brests hans«. Þá fór og utan Stefán amtmaður Þórarins-
son og Wibe amtmaður. Er þeir voru komnir til Kaup-
mannahafnar, voru þeir, ásamt Grími leyndarskjalaverði
Thorkelin, með konunglegri umboðsskrá 12. desember,
kvaddir í nefnd, til þess að semja gagngerða og áreiðan-
lega skýrslu um skólamál íslands og gera tillögur, sem
væru við hæfi landsins, um endurbætur á þeim. Ennfremur
var nefndinni falið að semja skýrslu um réttarfarsástandið
í landinu ög gera tillögur um, á hvern veg mundi á hent-
ugastan og haldbeztan hátt ráðnar bætur á þeim göllum,
sem enn þá kynnu að vera á skipun þessara mála, sér-
staklega á yfirdómstólunum, enda höfðu þá fyrir skömmu
komið út tilskipanirnar um sáttanefndir og réttarfar í héraði.
Nefndin sat nú á rökstólum um veturinn. Hinn 8. apríl
1800 sendir nefndin stjórninni skýrslur sínar og tillögur um
réttarfarsmálin. í erindi til stjórnarinnar sama dag gerir
nefndin grein fyrir störfum sínum og kveðst hafa varið
mestöllum tímanum til skólamálsins; segjast nefndarmenn-
irnir þrír, sem hér áttu heima, vera knúðir til að biðja kon-
ung um leyfi til þess að láta störfum nefndarinnar vera
nú lokið, því að skip séu nú að búast til brottfarar, og
þurfi þeir að vitja heimila sinna og embætta. Segjast þeir
á sviði réttarfarsmálanna hafa lokið því starfi, sem hægt
sé þar á staðnum að inna af hendi án frekari gagna og
rannsókna heima fyrir. Sá hluti viðfangsefnis nefndarinnar,
sem hún kveðst hafa getað leyst af hendi, án þess að
kynna sér nánara vilja almennings og embættisinanna, er
þetta: að sameina yfirdómstólana, lögþingin og yfirréttinn,
í einn yfirdómstól, gera tillögur um, að lög, er gilda eigi
á íslandi, verði birt þar tryggilega og á íslenzku, og að
unnið verði að og loks bundinn endir á samningu hinnar
íslenzku lögbókar, sem komi í staðinn fyrir hrærigraut
þann af íslenzkum og norskum lögum frá 1280 til 1800,
sem nú sé hér í landi. Auk þessara atriða, sem nefndin
gerir nána grein fyrir, bæði í sérstökum álitsskjölum og í
frumvarpsformi um landsyfirdóminn, telur hún upp og