Skírnir - 01.01.1930, Page 280
274
Alþingi árið 1845.
[Skírnir
líkja eftir i hvívetna. Þeir héldu, að á Þingvelli myndi sömu
þingmennirnir verða þjóðlegir, starfsamir og vitrir, sem
yrði óþjóðlegir, óvitrir og verklitlir í Reykjavik. Þá kallaði
Jónas Hallgrímsson þing í Reykjavík »hrafnaþing kolsvart
í holti«, en þing á Þingvöllum »haukþing á bergi«. Lag-
lega mælt og vel löguð orð til þess að móta vilja manna,
er lítið hugsuðu, en létu tilfinningar sínar ráða ósk sinni
um þingstaðinn. Satt að segja eru ekki allar endurminn-
ingarnar frá Þingvöllum bjartar. Þar voru lög og réttur oft
fótum troðinn. Þar glötuðu landsmenn frelsi sínu. Þar voru
íslendingar kúgaðir undir siðaskiftin og þar réði útlenda
valdið svo að segja eitt lögum og lofum nærfellt hálfa
þriðju öld. Þetta virtust dáendur liðna tímans ekki hafa at-
hugað eða hafa ekki viljað sjá pað. Rökin unnu hér sigur.
Alþingi var ákveðinn staður í Reykjavík fyrst um sinn,
eins og segir í 40. gr. Alþingistilskipunarinnar.
Hróarskelduþing hafði Alþingismálið til meðferðar 1842.
Græddi málið lítt á því, en þó er skylt að geta þess, að
einn danskur þingmaður, Balthazar Christensen málaflutn-
ingsmaður, tók upp óskir og kröfur hinna frjálslyndari ís-
lendinga um ýms atriði þau, er getur hér að framan.
Lyktaði málinu, svo sem kunnugt er, með útgáfu konungs-
úrskurðar 8. marz 1843, þar sem ákveðið var til hiítar að
stofna sérstakt þing á íslandi (Alþingi). Síðan var Alþingis-
tilskipunin s. d. gefin út.
Höfuðatriði þingskipunarinnar voru þessi: Þingið var
ein málstofa. Þingmenn áttu að vera 26 að tölu, 20 þjóð-
kjörnir og 6 konungkjörnir. Það kjöri sér forseta og skrif-
ara. Konungur sendi fulltrúa sinn (kommissarius) á þingið,
og skyldi hann fara með öll stjórnarerindi. Hann átti og
að taka við erindum frá þinginu til stjórnarinnar. Þing átti
að koma saman 1. virkan dag í júlí annað hvert ár og
sitja 4 vikur, nema þingsetutími yrði sérstakiega iengdur.
Þingfundir voru haldnir í hinu nýja latínuskólahúsi. Ræður
þingmanna og konungsfulltrúa voru gefnar út í Alþingis-
tíðindum, eins og verið hefir síðan. Til þess að greiða
kostnað af þinghaldinu var síðar lagður á svonefndur Al~