Eimreiðin - 01.01.1974, Qupperneq 12

EIMREIÐIN
Yfirleitt virtist goðsögnin um íhlutun Bandarikjamanna eiga
rætur sínar í þeirri sérkennilegu, suður-amerísku og vinstri-
sinnuðu sökudólgsþráhyggju, sem heldur því fram, að Yanqais
heri áhyrgð á öllum sköpuðum lilutum (nema að sjálfsögðu
öllu því, sem gott er). Þegar þetta er skreytt sögulegum stað-
reyndum (Guatemala, Svínaflóa o. s. frv.), er þessu oft breytt
i suður-ameriskum málefnum i heppileg rógsatriði i garð Banda-
ríkjanna, og eins og ástatt var á stjórnmálasviðinu í Washing-
ton 1973, gerði það slíkan róg að sjálfsögðu enn sennilegri en
ella um þær mundir.
New Statesman birti ágætt dæmi um þetta. „Líkur eru á þvi,
að slóðin liggi lil Pentagon,“ sagði blaðið við lesendur sína,
„ef nokkru sinni verður hægt að efna til almennilegrar rann-
sóknar. En takist það ekki, virðist óhætt að segja, að Nixon-
ismi og bandamenn lians hafi þegar verið komnir of langt í
undirróðurstarfi gegn Allende til þess að liægt sé að sýkna þá
nú“ (14. 9. 1973). Ásökunin er næstum eins óljós og útfrymi,
en samt er hún hiklaust höfð algild. Á hvaða grundvelli hvílir
hún í rauninni?
í fyrsta lagi hvílir hún að líkindum á hinu fræga „minnis-
atriði“ (memorandum) ITT-símafélagsins, sem gat um leiðir
til að girða fyrir, að Allende næði völdum 1970, auk leiða til
að velta stjórn hans úr stóli, ef honum tækist að sigra. Að
sjálfsögðu er enginn efi á því, að þetta atriði er rétt og jafn-
framt með fádæmum heimskulegt. Það er ekki heldur neitt
undarlegt, þótt menn fari að gruna Yanquis um einhver myrkra-
verk, þegar slílc fyrirtæki eru farin að koma samsærishug-
myndum sínum á framfæri í þungamiðju ameriskra stjórn-
mála. En á þessu er þó meiri háttar galli fvrir hvern þann, sem
telur þetta minnisatriði sönnun fyrir raunverulegu óþokka-
bragði — einfaldlega, að engin rannsókn hefur enn leitt neitt
í ljós, sem bendir til þess, að farið hafi verið eftir ráðlegging-
unum. Þær voru teknar til athugunar af CIA, þar sem ein
deildin samdi áætlun um hugsanlega möguleika, sem hyggð var
á þcssu skjali. En hvorki minnisatriðið né áætlunin virðist hafa
lilotið samþykki á neinum æðri stað, og þegar á það er litið,
hve rækilega menn hafa flett ofan af slarfsemi Hvíta hússins,
CIA og flestra annarra aðila í Washington í sambandi við
Watergatehneykslið (svo og að menn hafa vænt Nixon um að
vera í tcngslum við ITT), á ég mjög erfitt með að trúa, að hægt
væri að halda slíku samþykki leyndu, ef það hefur á annað
borð verið veitt.*
12