Eimreiðin - 01.01.1974, Síða 40

EIMREIÐIN
sem ég hef hér leitazt við að lýsa, en það er, hvar sérfræðilegri
þekkingu er komið fyrir í þjóðfélaginu. Tillmeigingin er mjög
rík i þá átt, að ríkisvaldið skuli liafa í sínum höndum margs
konar sérfræðilega þekkingu, sem nauðsynleg er fyrir atvinnu-
líf þjóðarinnar. Því kerfi hefur verið komið á, vísvitandi eða
ómeðvitað, að sérfræðingarnir starfa á vegum ríkisins og þiggja
laun sín af almannafé, en síðan leitar hinn frjálsi atvinnurekst-
ur á náðir ríkisvaldsins til að fá notið starfskrafta þessara
manna. Réttmæti þessa virðist vera viðurkennt í meira eða
minna mæli hjá öllum þeim, sem i hlut eiga. I skólunum kem-
ur þetta í ljós í því, að þeir miða menntun engan veginn við,
að hún eigi að standa í sem hagnýtustum tengslum við atvinnu-
vegi þjóðarinnar. Allt of litið er gert til þess að kenna mönn-
um að fást við þau sérvandamál, sem íslenzkir atvinnuvegir
eiga við að stríða, heldur er megináherzla á það lögð að kenna
fræðilegar kenningar, sem í sjálfu sér taka lítið mið af sér-
stæðum og staðbundnum vandamálum hér á landi. Afleiðingin
verður sú, að menn með slíka þekkingu finna ekki hjá sér söniu
hvöt til að sækja eftir störfum hjá einstökum atvinnufyrirtækj-
um og annars mundi vera.
Þá kemur þessi hugsunarháltur ekkert síður fram hjá þeim
aðilum, sem að atvinnurekstrinum standa. Þar eru einatt uppi
kröfur um bætta sérfræðilega þjónustu hins opinbera og h'till
skilningur virðist vera á, að slík þjónusta er bezt komin í sem
nánustum tengslum við atvinnufyrirtækin. Og sama viðhorf
rikir einnig hjá ríkisvaldinu, sem einfaldlega sést á þvi, að
ekkert er gert til að snúa þessari þróun við, heldur er undir
henni kynt í hvívetna.
1 þekkingu er fólgið mikið vald, einkum i þjóðfélagi nútim-
ans, sem er svo mjög reist á hagnýtingu aukinnár þekkingar.
Þetta er viðurkennt af hagfræðingum og öðrum, sem Um hafa
fjallað. Hér á landi er ekki sýnilegur neinn pólitiskur ágrein-
ingur um, hvar setja eigi þetta vald niður. Einhver kynni að
segja, að óraunhæft sé að tala um annað en að það sé í hönd-
um ríkisins. Þjóðfélag okkar sé svo smátt og atvinnufyrirtæk-
in svo máttvana, að ekki sé unnt fyrir þau að ráða serfræðinga
i þjónustu sína. Rétt er, að við eigum við slik sérvandamál að
stríða i þessu efni sem öðrum, en þau eru engan veginn óyfir-
stíganleg. Það ætti t. d. að vera mögulegt fyrir nokkur fyrir-
tæki að taka sig saman um að hagnýta slíka starfskrafta eða
fyrir sérfræðingana sjálfa að stofna ráðgjafaþjónustu, sem seidi
sérfræðiþjónustu sína fullu verði. Einnig er mögulegt, að hin
ýmsu samtök atvinnuveganna reki slika þjónustu.