Eimreiðin - 01.01.1974, Síða 45

EIMREIÐIN
þess að framkvæma þær þjóðfélagsumbætur, sem þjóðir heims
þarfnast, eða verða vopnin kvödd til?
Eftir heimsstyrjöldina síðari hlutu þjóðir Asíu og Afríku
sjálfstæði og hafa nú tekið sæti á meðal hinna Sameinuðu þjóða
ásamt risaveldunum, Bandaríkjunum og Ráðstjórnarríkjunum.
íbúar rómönsku Ameríku hafa hins vegar rúmlega aldargamla
reynslu af sjálfstæði. Þjóðir Afríku og Asíu geta þess vegna
dregið af þessári x-eynslu ýmsan lærdóm. M. a. má sjá, að
stjórnskipulegt fullveldi er siður en svo nægilegt, án sjálíræðis
i efnahagsmálum er það hjóm eitt.
Þjóðir þriðja þeimsins taka mið af þessu, er i-ætt er um fram-
farir. Það er ógnvekjandi staðreynd, að i rómönsku Ameriku
hafa innlendir menn tekið við, þar sem hinni ei'lendu nýlendu-
kúgun sleppti, og slík áþján er vei'st alls. Auður ýmissa Brasi-
líumanna er reistur á neyð samlanda þeirra. Sama á sér stað
í flestum löndum álfunnar.
Hvað er innlend nýlendukúgun? Til þess að skýra það vei'ð
ég að minna yður á, að vér fluttum milljónir Afríkumanna til
Vesturheims í þrjár aldir, langl fram á 19. öld, og hnepptum
þá í þrældóm. Og hin kristna samvizka vor hefur daufheyrzt
við slíku athæfi. Þótt vér gæfum þi'ælunum fi’elsi, héldum vér
— og höldum — ánauð þeirra áfram. Henni hefur ekki verið
nafn gefið, en má lýsa á eftirfarandi liátt: Landbúnaðarvei’ka-
mennirnir eiga heima á jörðum landeigandans. Þeim er fengið
hús, þar sem þeir búa með fjölskyldum sinum. Þeim er og
ti’yggð vinna á landareignum gósseigandans, og oftast fá þeir
jarðskika, sem þeir mega í-ækta sjálfir. Á þennan hátt hefur
gósseigandinn hina beztu samvizku og telur sjálfan sig gera
góðvei’k. Ef hreysin eru án rennandi vatns, rafmagns og sal-
erna, afsakar hann sig með því, að „guð haldi vei’ndarhendi
yfir hinum fátæku“.
Hvenær losnum vér við slíka mynd af guði, — mynd, sem
ekki er annað en ávöxtur síngirni vorrar? Hvenær öxlum vér
þá ábyi-gð, sem er vor sem þáttar í sköpunarverki guðs, sem
það afl, er stjórnar rás sögunnar og varðar veginn á jarðneskri
ævintýraferð vorri?
Gósseigandinn er sannfærður um rétt sinn til þess að skammta
verkamanninum eftir geðþótta. Yeitir hann verkamanninum
ekki þau sérréttindi að lxafa þak yfir höfuðið, atvinnu og eigin
landspildu? Láti verkamaðui’inn í Ijós vanþakklæti, taki hann
UPP á því einn góðan veðurdag að leggja áherzlu á mannrétt-
mdi sín með því að fylgjast t. d. með fræðslunámskeiði í út-
varpi eða ganga í verkalýðsfélag, minnist hann á almennan rétt
45