Eimreiðin - 01.01.1974, Qupperneq 76

EIMREIÐIN
HERBERT READ
Heimspeki
stjórnleysis
SEINNI HLUTI
III.
Auðvitað hlýtur jafnaðarskipulag*, engu síður en lagakerfi
að fela i sér eitthvert ákvörðunar- og framkvæmdavald. Það
er ómögulegt að liugsa sér þjóðfélag án gerðardóma af ein-
hverju tæi. Dómari, sem dæmir á j afnaðargrundvelli, höfðar
til algildra réttlætislögmála og sniðgengur ríkislög, ef þau
stangast á við þessi lögmál. Með sama hætti mun gerðardómari
i stjórnleysissamfélagi skírskota til þessara sömu lögmála, sem
grundvölluð eru á lieimspeki og heilbrigðri skynsemi. Hann
mun gera það án tillits til þeirra lagalegu og hagrænu hlevpi-
dóma, sem svo mikið ber á í þjóðfélagi samtímans.
Menn munu segja, að ég skírskoti til dulreynslu, sem allir
sannir efnishyggjumenn hafna. Ég neita því ekki. En ég neila
því, að unnt sé að byggja varanlegt þjóðfélag án einhvers kon-
ar dultrúar. Þessi fullyrðing mun ofhjóða marxistum, sem eru
oftast, þrátt fyrir viðvaranir Marx, bernskir efnishyggjumenn.
Kenning Marx — eins og hann hefði viðurlcennt fyrstur allra
'Orðið jafnaður er hér notað í sinni upprunalegu merkingu (sbr. jafn-
aðarmaður: sannsýnn maður), en ekki í þeirri pólitísku merkingu, sem
orðið fékk síðar.