Búnaðarrit - 01.01.1995, Blaðsíða 98

Fyrirhugað var að svínaræktarnefnd færi til Noregs 17. nóvember 1993 til að
velja þau svín sem flutt yrðu í Einangrunarstöðina í Hrísey. Síðdegis daginn fyrir
áætlaða brottför bárust skilaboð um að fresta yrði þessari ferð þar sem allt skipu-
lag og undirbúningur væri ófullnægjandi. Síðar var ákveðið að nefndin færi til
Noregs 27. janúar og veldi 10 - 11 gyltur sem síðar yrðu fluttar í
Einangrunarstöðina í Hrísey. Þegar komið var til Noregs kom í ljós að okkur stóð
aðeins til boða að velja gyltur á tveimur svínabúum. A öðru svínabúinu var búið
að taka frá þrjár gyltur, tvær sem höfðu gotið þrisvar sinnum og eina unggyltu en
á hinu svínabúinu máttum við velja úr 11 gyltum sem gotið höfðu einu sinni til
þrisvar og nokkrum unggyltum. Af þessu sést að nánast var búið að ákveða fyrir
fram hvaða gyltur yrðu seldar til Islands. Okkur var synjað um leyfi til að sjá
bústofninn á þessum áðumefndu svínabúum þrátt fyrir ítrekaðar óskir þar um.
Að vísu sáum við fallegar unggyltur, sem voru í sama húsi og þær unggyltur sem
við máttum velja úr, en þegar spurt var hvort við gætum fengið þær þá var sagt
að þær væru ekki til sölu. Eg held að óhætt sé að fullyrða að flestum okkar hafi
liðið svipað og fjárbónda sem búinn er að semja um kaup á kynbótafé frá kyn-
bótabúi en þegar til kemur fær hann aðeins að velja úr sláturfé viðkomandi kyn-
bótabús.
Einnig er rétt að það komi fram að að þær upplýsingar sem við fengum í
fyrstu um kynbótagildi viðkomandi gyltna voru ófullnægjandi. Þegar beðið var
um nákvæmari upplýsingar var svarið að þær væru ekki til og ógerlegt væri að
útvega þær. Síðdegis á föstudegi 28. janúar 1994 vorum við á fundi þar sem
greint var frá framkvæmd skýrsluhalds í Noregi. A þessum fundi var fyrir-
lesarinn spurður hvort ekki væri hægt að fá nákvæmari upplýsingar um kynbóta-
einkunnir áðurnefndra gyltna. Svarið var að þessar upplýsingar væru tiltækar á
tölvu og það tæki skamma stund að prenta þær út. Okkur voru síðan afhentar
fullnægjandi upplýsingar um kynbótagildi áðurnefndra gyltna á þessum tveimur
svínabúum í lok venjulegs vinnutíma eða um fimmleytið. Það er að segja rétt
áður en val á gyltunum átti að fara fram.
Það voru flestum okkar mikil vonbrigði þegar við sáum þessar gyltur sem
stóðu okkur til boða því að þær voru í engu samræmi við þær lýsingar sem við
höfðum fengið um norska svínarækt. Flestar gylturnar höfðu mjög lélega fætur
en lélegir fætur eru arfgengur galli, með hátt arfgengi eða um 0,45.
Þetta sýnir að eftirfarandi tilvitnun frá Noregi um fótagerð og endingu
norskra gyltna hefur verið rétt: “/ norska svínastojhinum er mikið um að gyltur
séufelldar vegna fótagalla og þar er meðalgotfjöldi á gyltu ekki nema 2,5 got.
Að hluta er því um að kenna að gyltur séu felldar vegna fótagalla. ” (Trygve
Gröndalen 1989: Oppdrett av purker - Beinproblemer. Gris i ‘90. Stavanger 3. og
4. november 1989). Eg vona innlega að önnur tilvitnun frá Noregi sem fjallar um
bragðgæði norsks svínakjöts reynist ekki rétt en það kemur síðar í ljós.
Tilvitnunin hljóðar þannig í lauslegri þýðingu: “Stöðugt fjölgar þeim matreiðs-
96