Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.05.2004, Side 37

FRA FELAGINU
Ráöningar læknanema í
stööur hjúkrunarfræðinga
Þessi lýsing hjúkrunarfræðingsins er dæmigerð
fyrir þær áhyggjur sem hjúkrunarfræðingar lýsa í
samtölum við fulltrúa F.í.h..
Könnun F.í.h.
I kjölfar þessara umræðna ákvað stjórn F.í.h. á
fundi sínum 4. nóvember 2002 að kanna meðal
hjúkrunarforstjóra hversu algengt væri að lækna-
nemar væru ráðnir í stöður hjúkrunarfræðinga.
Dr. Flerdís Sveinsdóttir, þáverandi formaður
F.í.h., sendi bréf til 63 heilbrigðisstofnana þar
sem m.a. var spurt um: fjölda Iæknanema sem
ráðnir hefðu verið á hjúkrunarsvið stofnunarinn-
ar á árinu 2001, á hvaða námsári læknanemar
þeir sem ráðnir hefðu verið væru, hvort hjúkrun-
arfræðingur væri ávallt á vakt með læknanema
og hversu oft það kæmi fyrir að læknanemi tæki
vakt án þess að hjúkrunarfræðingur starfaði á
sömu vakt. Svör bárust frá 44 stofnunum. A 8 af
þessum 44 stofnunum störfuðu læknanemar
þegar könnunin var gerð. Af þessum 8 stofnun-
um, þar sem læknanemar voru í stöðum hjúkr-
unarfræðinga, var um að ræða fimm öldrunar-
stofnanir. Af svörum frá þessum 8 stofnunum er
ljóst að nokkuð er um að læknanemar gegni
störlum hjúkrunarfræðinga. I einhverjum tilfell-
um skipa þeir einu hjúkrunarfræðingsstöðuna á
hverjum tíma skv. vaktskrá en eru þá alla jafna
með hjúkrunarfræðing á bakvakt. Fyrir kemur að
nemarnir starfa á ábyrgð annarra stétta, s.s.
lækna. Fram kom að á sumum stofnunum starfa
læknanemarnir sem hópstjórar, þ.e. „skipuleggja
hjúkrunina“ á vaktinni. Einnig kom fram að á
a.m.k. einni stofnun taka læknanemarnir til lyf.
Algengast virðist að læknanemar, sem ráðnir eru
í stöður hjúkrunarfræðinga, séu á 3.-4. námsári.
Könnun þessi og niðurstöður birtust í hefti á
vegum stjórnar F.í.h. í apríl 2003.
Ólögmæt og óviðunandi þjónusta
slíkrar þjónustu. Hún verður aldrei viðunandi.
Fullyrða má að ráðningar Iæknanema í störf hjúkrunarfræð-
inga eru neyðarúrræði hjúkrunarforstjóra sem ekki hafa náð
að manna lausar stöður hjúkrunarfræðinga. Þeim ber skv. er-
indisbréfi (sem reyndar er síðan 1980) að sjá til þess að lög-
um um heilbrigðisþjónustu sé framfylgt þannig að veitt sé
hjúkrunarþjónusta á viðkomandi stofnun. Hins vegar vekja
slíkar ráðningar alltaf furðu. Hvernig má það vera að þeir sem
helst eru í þeirri stöðu að vera leiðtogar í hjúkrun Iíti þannig
á að það geti á einhvern hátt verið viðunandi fyrir skjólstæð-
inga hjúkrunar og boðlegt fyrir hjúkrunarstéttina að fá nem-
endur í annarri faggrein til að sinna sérhæfðum störfum
hjúkrunarfræðinga? Hvenær yrðu hjúkrunarfræðingar ráðnir í
stöður aðstoðarlækna? Til að réttlæta slíkar ráðningar er oft
nefnt að það sé áreiðanlega hverjum læknanema hollt að
kynnast aðhlynningarstörfum af eigin raun. Þá má spyrja
hvort slík kynning á störfum samstarfsstéttar ætti ekki að vera
hluti læknanámsins, mun stærri hluti og skipulagðari en nú
er? Ef læknanemar sækja í störf hjúkrunarfræðinga til k)mn-
ingar og til að læra getur vart talist heppilegt að þeir hinir
sömu nemar „taki að sér“ störf þeirrar stéttar sem þeir eru að
kynnast og læra af.
1 ljósi þeirrar miklu og nauðsynlegu umræðu, sem fram fer hér
á landi um þessar mundir um ábyrgð heilbrigðisstarfsmanna,
mistök í heilbrigðisþjónustunni og öryggi sjúklinga, er enn
mikilvægara en áður að störfum hjúkrunarfræðinga gegni ein-
göngu þeir sem búa yfir tilskilinni menntun og hæfni. AI-
menningur á rétt á, og á að gera kröfu til þess, að njóta bestu
hugsanlegu hjúkrunarþjónustu. Fjöldi rannsókna hefur sýnt
hve hjúkrun er mikilvæg í bataferli og lífslíkum sjúklinga.
Hjúkrunarfræðingar eiga rétt á að samstarfsmenn þeirra í
heilbrigðisþjónustunni virði sérfræðiþekkingu þeirra og sér-
hæfingu.
Stjórn Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga mun fylgjast náið
með ráðningu læknanema í stöður hjúkrunarfræðinga og bein-
ir þeim tilmælum tii deildar hjúkrunarstjórnenda f F.í.h. að
hjúkrunarforstjórar sameinist um að ráða ekki læknanema í
stöður hjúkrunarfræðinga.
Ótvfrætt er að ráðning læknanema í stöður
hjúkrunarfræðinga brýtur í bága við gildandi
hjúkrunarlög. Læknanemar á 3. og 4. námsári
hafa ekki fræðilegan grunn til að stunda hjúkr-
un, hafa ekki fengið þjálfun í hjúkrunarstörfum,
hafa ekki Iært stjórnun og skipulagningu verk-
ferla sem er grundvöllur hópstjórnunar. Sú
hjúkrunarþjónusta, sem læknanemar veita, getur
því ekki staðist þær kröfur sem gera verður til
Tímarit hjúkrunarfræöinga 2. tbl. 80. árg. 2004