Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.05.2004, Blaðsíða 49

GREIN
Sálfélagslegir áhættuþættir
önnun 44%, ræstitæknar 8% og aðrir 12%. Um
55% höfðu unnið 5 ár eða skemur í öldrunar-
þjónstu en 27% höfðu unnið 10 ár eða lengur.
Karlar voru aðeins 4,5% starfsmanna og voru
felldir úr rannsóknarhópnum, sömuleiðis þau
4% sem svöruðu á ensku. Af konunum voru ófag-
lærðar konur í umönnun fjölmennastar eða 45%
hópsins.
Meðalaldur var hæstur meðal hjúkrunarfræðinga
en lægstur meðal ófaglærðra í umönnun. Yngsta
konan var 14 ára en elsta konan 79 ára. Sautján
voru yngri en 18 ára, sex eldri en sjötugar.
Helstu niðurstöður voru þær að ýmiss konar sál-
félagslegt álag tengdist einkennum frá stoðkerfi
og líkamlegt álag að nokkru leyti: Að finnast
vinnan andlega erfið, að vera oft úrvinda eftir
vaktina, óánægja með yfirmenn, óánægja með
upplýsingaflæðið á vinnustaðnum, ónóg áhrif á
ákvarðanir sem varða vinnuna, óánægja með
valdaskipulagið á vinnustaðnum, tímapressa,
skortur á samstöðu á vinnustaðnum, óánægja
með vinnuna, áreitni, ofbeldi og hótanir í vinn-
unni tengdist allt óþægindum í háisi eða hnakka,
öxlum eða mjóbaki. Að vinna með handleggi fyr-
ir ofan höfuð og að vinna á hækjum sér tengdist
óþægindum í hnakka og hálsi en ýmsar óþægi-
legar vinnustellingar tengdust ekki marktækt
einkennum frá stoðkerfi, t.d. mjóbaki.
vinnustellingar, hæð á borðum, stólum og rúmum, og hins
vegar sálfélagslegt álag af ýmsu tagi, s.s. streitu.
Grein um niðurstöður rannsóknarinnar birtust í haust í Amer-
ican Journal of Industrial Medicine (c) (2003), Wiley-Liss.
Inc. (Holmfridur K. Gunnarsdottir, Gudbjoerg L. Rafnsdottir,
Berglind Helgadottir og Kristinn Tomasson, 2003). Þeim sem
vilja lesa greinina f heild er bent á að leita til bókasafns
Vinnueftirlitsins, library@ver.is, þar sem blaðið er að finna en
ritstjórnin leyfir ekki endurbirtingu á íslensku.
Þakkir
Meðhöfundum mínum, Guðbjörgu Lindu Rafnsdóttur, Berg-
lindi Helgadóttur og Kristni Tómassyni, þakka ég ánægjulegt
samstarf.
Heimildaskrá
Hólmfriður K. Gunnarsdóttir, Kristinn Tómasson og Guðbjörg Linda Rafnsdóttir (2004).
Vinnuálag og liðan mismunandi starfshópa kvenna i öldrunarþjónustu. Laeknablaðið
90, 217-222.
Berglind Helgadóttir, Guðbjörg Linda Rafnsdóttir, Hólmfríður K. Gunnarsdóttir, Kolbrún
Ósk Hrafnsdóttir, Kristinn Tómasson, Svava Jónsdóttir og Þórunn Sveinsdóttir (2001).
Könnun á heilsufari, líðan og vinnuumhverfi starfsfólks í öldrunarþjónustu. (Skýrsla).
Reykjavík: Vinnueftirlitið.
Berglind Helgadóttir, Guðbjörg Linda Rafnsdóttir, Hólmfriður K. Gunnarsdóttir, Kolbrún
Ósk Hrafnsdóttir, Kristinn Tómasson, Svava Jónsdóttir og Þórunn Sveinsdóttir (2000).
Könnun á heilsufari, liðan og vinnuumhverfi starfsfólks á leikskólum i Reykjavik.
(Skýrsla). Reykjavik: Vinnueftirlitið.
Holmfridur K. Gunnarsdottir, Gudbjoerg L. Rafnsdottir, Berglind Helgadottir og Kristinn
Tomasson. Psychosocial Risk Factors for Musculoskeletal Symptoms among Women
Working in Geriatric Care (2003). Am. J. Ind. Med. 44, 679-684.
Þetta voru athyglisverðar niðurstöður að því leyti
að fram kom að bæði sálfélagslegar aðstæður og
líkamlegt álag tengjast einkennum frá stoðkerfi.
Flestir rannsakendur hafa einblínt annaðhvort á
sálfélagslegu hliðina eða líkamlega álagið þegar
fjallað er um stoðkerfisvandamál. Hérlendis
gafst okkur líka einstakt tækifæri til að rannsaka
þetta á landsvísu en víða hafa rannsóknir á
heilsufari og líðan hjúkrunarfólks í öldrunar-
þjónustu takmarkast við starfsfólk á tilteknum
stofnunum eða landsvæðum.
I túlkun niðurstaðnanna gerðum við grein fyrir
að líklegt er að samspil líkamlegra og andlegra
þátta sé mjög flókið, en ályktanir okkar voru
fyrst og fremst þær að taka bæri tillit bæði til lík-
amlegs og andlegs álags í forvarnastarfi. Alltof
oft er, að okkar mati, einblínt á annan hvorn
þáttinn, þ.e. líkamlegt álag annars vegar, s.s. að
lyfta þungu eða bera þungar byrðar, óþægilegar
Hjúkrun - á þínum forsendum!
Liðsinni óskar eftir reynslumiklum og sveigjan-
legum hjúkrunarfræðingum til afleysinga í sumar.
Möguleiki er á fastráðningu eftir sumarið.
í boði eru góð laun og fjölbreyttur starfsvettvangur
með góðum og samhentum hópi hjúkrunar-
fræðinga.
Upplýsingar gefur Anna Sigrún Baldursdóttir, framkvæmdastjóri.
Sími: 533 6300 • anna@lidsinni.is • www.lidsinni.is
Tímarit hjúkrunarfræðinga 2. tbl. 80. árg. 2004
47