Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.05.2004, Side 42

Valgerður Katrín Jónsdóttir
Að rannsaka heilbrigði aldraðra
Umfangsmesta faraldursfræðilega hóprannsókn, sem fram-
kvæmd hefur verið á íslandi, er öldrunarrannsókn Hjarta-
verndar.
Oldrunarrannsókn Hjartaverndar er samstarfsverkefni Hjarta-
verndar og Oldrunarstofnunar bandaríska heilbrigðisráðuneyt-
isins og hafa fleiri stofnanir bæst við eftir að rannsóknin hófst,
svo sem Augnstofnun, Heyrnarstofnun og Hjarta- og lungna-
stofnun bandaríska heilbrigðisráðuneytisins. Rannsóknin er
framhald af hóprannsókn Hjartaverndar sem staðið hefur í 35
ár. Formanni Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga, Elsu B. Frið-
finnsdóttur, og ritstjóra Tímarits hjúkrunarfræðinga, Valgerði
Katrínu Jónsdóttur, var boðið að skoða húsakynni Hjartavernd-
ar og kynna sér rannsóknina. Á fundi með dr. Vilmundi Guðna-
syni, forstöðulækni Hjartaverndar, og Ástrósu Sverrisdóttur,
fræðslufulltrúa, kom fram að hóprannsóknin hófst árið 1967 en
tilgangur hennar var að finna áhættuþætti hjarta- og æðasjúk-
dóma hérlendis svo unnt væri að beita árangursríkum forvörn-
um á þessu sviði. Nýjasti áfangi hóprannsóknarinnar er öldrun-
arrannsókn Hjartaverndar.
í Kópavoginum. Vilmundur segir rannsóknina
vera stærstu og ýtarlegustu faraldursfræðirann-
sókn sem gerð er í heiminum um þessar mund-
ir. Nú starfa um 110 starfsmenn við Hjartavernd
með einum eða öðrum hætti. Eru það hjúkrunar-
fræðingar, læknar, sjúkraliðar, viðskiptafræðing-
ar, geislafræðingar, sálfræðingar og fleiri. Sjötta
áfanga hóprannsóknarinnar lauk árið 1997 og
höfðu þá um 30.000 íslendingar verið skoðaðir
undanfarin 30 ár.
Vilmundur sýndi húsakynnin og segir mynd-
greiningardeild af fullkomnustu gerð hafa verið
setta upp til að vinna úr gögnum rannsóknarinn-
ar, rannsóknarstofan hefur verið stækkuð og
komið upp aðstöðu til að framkvæma sérhæfðar
mælingar. Oll gögn eru geymd á rafrænu formi
og keypt var ofurtölva til að vinna úr gögnum
rannsóknarinnar og er hún og úrvinnsluaðstaðan
meðal þess öflugasta í Evrópu á þessu sviði.
Tilgangur rannsóknarinnar er að kanna heilbrigði aldraðra og
er ætlunin að skoða 8-10 þúsund einstaklinga á 4-5 árum.
Þátttakendur hafa allir tekið þátt í fyrri áföngum hóprann-
sóknarinnar a.m.k. einu sinni og margir allt að sex sinnum.
Nú þegar hafa 2000 manns verið rannsakaðir. Gert er ráð fyr-
ir að rannsóknin taki alls 7 ár. Þátttakendur koma þrisvar í
rannsókn í Hjartavernd. Þeir sem ekki geta komið geta fengið
starfsfólk heim og fer hluti rannsóknarinnar fram þar. Það var
vegna þessarar rannsóknar sem Hjartavernd flutti úr Lágmúl-
anum, þar sem stofnunin hafði verið til húsa, í Holtasmára 1
Rannsóknin er sem fyrr segir styrkt af banda-
rísku heilbrigðisstofnuninniog nýtur einnig
stuðnings íslenskra heilbrigðisyfirvalda. Stjórnin
er í höndum íslenskra og bandarískra vísinda-
manna en forsvarsmaður rannsóknarinnar hér-
lendis er Vilmundur Guðnason.
Fyrstu þátttakendur í öldrunarrannsókninni
fengu sent boðsbréf í maí 2002 en til rannsókn-
arinnar er boðið þátttakendum sem eru fæddir á
Tímarit hjúkrunarfræöinga 2. tbl. 80. árg. 2004