Morgunblaðið - 08.03.1985, Blaðsíða 45

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 8. MARZ 1985
45
Hver er blórabögg-
ullinn 8. mars?
eftir Ingibjörgu
Sólrúnu Gísladóttur
Upp er kominn ágreiningur
vegna fundarhalda 8. mars í nefnd
þeirri sem ætlar að undirbúa að-
gerðir á íslandi vegna loka kvenna-
áratugar Sameinuðu þjóðanna árið
1985. 1 einfeldni minni hélt ég að
fulltrúarnir í þeirri nefnd hefðu
ekki sérstakan áhuga á að gera
þennan ágreining að deilumáli á
síðum dagblaðanna, heldur vildu
reyna að leysa hann á réttum
vettvangi. Ég hefði mátt vita betur
Að strá salti í sárin
Þegar þetta er skrifað hafa birst
tvær greinar í Morgunblaðinu um
þennan ágreining, önnur eftir Ás-
dísi Rafnar blaðamann á Mbl. og
hin eftir Jóhönnu Sigurðardóttur
þingmann Alþýðuflokksins, en þær
eiga báðar sæti í ’85-nefndinni.
Báðar telja þær sig greinilega
koma fram sem boðbera ljóss og
friðar sem eigi enga ósk heitari en
þá að konur sýni samstöðu um að-
gerðir í ’85-nefndinni. Það kemur
því óneitanlega spánskt fyrir sjónir
að slíkir boðberar skuli strá um sig
frjókornum sem þjóna ekki öðrum
tilgangi en þeim að auka enn á
sundurlyndið. Ef við notum þá
samlíkingu að ’85-nefndin sé í sár-
um, þá flýtir það tæpast fyrir bata
hennar að strá salti í sárin.
I báðum þessum greinum eru
Samtök kvenna á vinnumark-
aðnum gerð ábyrg fyrir því hvernig
komið er, og þar með að blóra-
böggli ’85-nefndarinnar, hvaða til-
gangi sem það nú þjónar. Svo ein-
falt er málið ekki og mættu fleiri
líta í eigin barm s.s. framkvæmda-
hópur ’85-nefndarinnar sem Jó-
hanna Sigurðardóttir á einmitt
sæti í.
Hver klúðraði hverju?
Ég ætla að reyna að gera langa
sögu stutta. Forsaga þessa máls er
sú, að í ágúst sl. mun hafa verið
dreift blaði á fundi nefndarinnar
með ýmsum tillögum varðandi að-
gerðir á þessu ári. Þar eru m.a.
nefndar þrjár dagsetningar sem
„taka þurfi til sérstakrar athugun-
ar“, þ.e. 8. mars, 19. júní og 24.
október. Ekkert er hins vegar bók-
að í fundargerð varðandi þessar
dagsetningar og engar ákvarðanir
teknar um aðgerðir þessa tilteknu
daga. Það er því ekki rétt þegar
Ásdís Rafnar segir að snemma hafi
verið „ákveðið" að helga þessa daga
samstarfi kvenna í ’85-nefndinni.
Fyrst talið var að taka þyrfti þess-
ar dagsetningar til „sérstakrar at-
hugunar" þá hefði ekki verið óeðli-
legt að þær kæmu til umræðu á
fundum nefndarinnar í vetur. Svo
var þó ekki, enda virðist sem 8.
mars hafi verið gleymdur og graf-
inn innan ’85-nefndarinnar þar til
fyrir mánuði.
{ þessu gleymskunnar dái hófu
nokkur samtök, að frumkvæði
Samtaka kvenna á vinnumarkaði,
undirbúning að baráttufundi 8.
mars, enda mjög í takt við það sem
verið hefur á undanförnum árum.
Var sá undirbúningur kominn vel á
veg þegar framkvæmdahópur
’85-nefndarinnar sendi frá sér bréf,
dags. 13. febrúar, þar sem aðildar-
samtökum nefndarinnar er til-
kynnt um „hvatningarfund" sem
nefndin hyggst standa að í
Háskólabíói þann 8. mars. Hafði
framkvæmdahópurinn þá sett á
laggirnar undirbúningshóp fyrir
fundinn án þess að ’85-nefndin
hefði samþykkt að standa að að-
gerðum þann dag, hvað þá að hún
hefði hönd í bagga með hvernig að
undirbúningi skyldi staðið. Það er
stundum sagt að miklu valdi sá
sem upphafinu veldur og ég er ekki
í nokkrum vafa um að hefði verið
betur að málum staðið innan
’85-nefndarinnar, ekki síst fram-
kvæmdahóps hennar, þá hefði sú
staða sem við nú stöndum and-
spænis ekki þurft að koma upp.
Konur sem telja sig „skilja eðli
þverpólitísks samstarfs" (sbr. grein
Jóhönnu) ættu að vita að þegar um
er að ræða að ná samstöðu milli 23
kvennasamtaka, sem hafa ólíkar
skoðanir á því hvernig hag og kjör-
um kvenna sé best borgið, þá þarf
að standa vel og lýðræðislega að
málum.
Eðli 8. mars
Þetta á ekki síst við þegar um er
að ræða jafn viðkvæmt mál og 8.
mars, sem er fyrir konur það sem 1.
maí er fyrir verkafólk. Þann dag
hafa kvenfrelsiskonur um allan
heim notað til að berjast fyrir sín-
um brýnustu hagsmunamálum og
sett á oddinn kröfur um raunveru-
legar kjarabætur. Þetta gerðu
bandarískar saumakonur 8. mars
8. mars
í grein Ásdísar Rafnar í Mbl. 5.
mars sl. er talað og tíundað hverjir
eigi aðild að svonefndri ’85 nefnd
svo og hvert markmið kvennasam-
starfsins þar sé. Vegna þeirrar
greinar og vegna þess að rætt er
um klofning í kvennahreyfingunni
í fjölmiðlum vilja Samtök kvenna á
vinnumarkaðnum koma eftirfar-
andi á framfæri:
1. SI. haust ákvað ’85 nefndin að 3
dagsetningar yrðu fyrir einhverjar
sameiginlegar aðgerðir, þ.e. 8.
mars, 19. júní og 24. okt. Aldrei var
rætt um, hvers konar aðgerðir það
væru — alla vega ekki hvað varðar
8. mars.
2. 8. mars hefur frá upphafi verið
baráttudagur verkakvenna og hér
sem annars staðar hafa róttækar
kvennahreyfingar verið merkisber-
ar dagsins. Til að mynda hafa
íhaldsöflin aldrei tekið þátt í bar-
áttuaðgerðum þennan dag.
3. Svonefnd 5 manna fram-
kvæmdanefnd ’85 nefndarinnar
skipaði undirbúningsnefnd vegna
hátíðarfundar í Háskólabíói 8.
mars. Eins og fram kemur í grein
1857 þegar þær kröfðust betri
vinnuaðstæðna og kosningaréttar,
franskar konur sem börðust á göt-
um úti í Parísarkommúnunni og
rússneskar konur sem lögðu niður
vinnu 1905 og 1907 til að mótmæla
harðstjórn keisaravaldsins. Allir
þessir atburðir urðu þess valdandi
að ákveðið var á ráðstefnu sósíal-
ískra kvenna í Kaupmannahöfn ár-
ið 1910 að gera 8. mars að alþjóð-
legum baráttudegi kvenna.
Þó aðstæður kvenna hafi breyst
til batnaðar frá árinu 1910 þá höf-
um við enn fyrir miklu að berjast.
Fiskverkunarkonur á íslandi
standa t.d. andspænis því að þeim
hefur verið hent út af launaskrá í
annað sinn á rúmum tveimur mán-
uðum. Kennarar, sem að stórum
hluta eru konur, hafa gengið út úr
framhaldsskólunum til að undir-
strika kröfu sína um réttlát laun
fyrir sitt þýðingarmikla starf, og
allir launþegar standa andspænis
því að þær kjarabætur sem þeir
börðust fyrir i vetur hafa verið
teknar ríflega af þeim aftur. Hvern
skyldi það hitta verr fyrir en allan
þann fjölda kvenna sem fyllir lág-
launahópana? Allt þetta vildu þær
konur, sem hófu undirbúning að
fundi með Samtökum kvenna á
vinnumarkaði þann 8. mars, leggja
áherslu á og krefjast breytinga.
Samstarfsreglur brotnar
Það ætti enginn að þurfa að fara
í grafgötur með það að íslenskar
konur hafa ólíkar skoðanir á kjara-
málum rétt eins og karlar. Eða
dettur einhverjum í hug að halda
að öll karlasamtök í landinu, þar
með taldir stjórnmálaflokkarnir,
geti staðið saman að fundi um
Á.R. var sá fundur fyrst kynntur
öðrum fulltrúum í ’85 nefndinni
fyrir rúmum hálfum mánuði.
Meirihluti fulltrúa vissi ekki af
þessum undirbúningi.
4. SKV tóku ákvörðun um baráttu-
fund 8. mars í jan. sl. og höfðu sam-
band við kvennahópa innan
„stjórnarandstöðuflokkanna" enda
ætlunin að helga daginn launabar-
áttu kvenna; gegn láglaunastefnu
ríkisstjórnarinnar. Eftir að undir-
búningur var hafinn fréttist af
fyrirhuguðum Háskólabíósfundi og
starfi undirbúningsnefndar. {
seinni hluta febrúarmánaðar fóru
síðan fram formlegar og óformleg-
ar viðræður, þar sem reynt var að
sætta sjónarmið.
5. Fyrstu drög að dagskrá Há-
skólabíósfundarins gerðu ekki ráð
fyrir umfjöllun um launamál
kvenna. Slíkt gátu SKV ekki sætt
sig við. Að auki eiga SKV þátt í
komu Gladysar Baez frá Nicaragua
ásamt mörgum verkalýðsfélögum
og stjórnmálaflokkum. Töldum við
mikinn feng, að þessi kona, sem er
Ingibjörg Sélrún Gísladóttir
kjaramál þann 1. maí? Af hverju
þá konur þann 8. mars? Samstaða
kvenna er vissulega mikils virði en
það er ranghugmynd að halda að
hún sé möguleg á öllum sviðum. Ef
svo væri þyrftu konur ekki að
skipuleggja sig í mörgum kvenna-
samtökum.
Kvennaframboðið taldi að þessi
samstaða gæti tæpast orðið að
veruleika þann 8. mars og þess
vegna fórum við fram á það við
’85-nefndina, um leið og fréttist að
hún væri að undirbúa „hvatn-
ingarfund" þann dag, að hún frest-
aði honum og héldi hann einhvern
annan dag. Þessa ósk ítrekuðum
við svo sl. laugardag en fengum þá
endanlegt afsvar frá framkvæmda-
hópi. Einhverjum kann að finnast
að það sé eins og að fresta jólunum
að fresta fundi ’85-nefndarinnar
þann 8. mars. Svo er þó ekki því
jólin eru hefðbundin hátíð í kristnu
samfélagi en fæst þeirra samtaka
sem standa að ’85-nefndinni eiga
sér nokkra hefð varðandi 8. mars.
Þau hafa einfaldlega ekki haidið
þann dag „hátíðlegan" og má þeim
því á sama standa hver dagsetning-
in er. Þar sem þessar frestunar-
beiðnir okkar voru ekki virtar þá sá
Kvennaframboðið sér ekki fært að
standa að fundinum í Háskólabíói
en mun standa að baráttufundi í
talsmaður kvennahreyfingar í sínu
heimalandi, myndi ávarpa fslensk-
ar konur á hinum Alþjóðlega bar-
áttudegi verkakvenna, 8. mars.
6. Á síðasta fundi ’85 nefndarinnar
hugðust fulltrúar SKV gera form-
lega tillögu um að Gladys Baez yrði
meðal ræðumanna í Háskólabíói.
Slík tillaga fékkst ekki borin upp,
þar sem ríkjandi viðhorf í nefnd-
inni var, að ekki mætti koma til
atkvæðagreiðslu. Hins vegar fór
fram svonefnd „skoðanakönnun“
um drög að dagskrá undirbún-
ingsnefndarinnar.
7. SKV sjá ekki ástæðu til að
kynna dagskrá Haákólabíósfundar-
ins fyrir hönd þeirra aðila, sem að
honum standa, og óska þess, að
Á.R. og félagar hennar láti hið
sama gilda um fund okkar. Vænt-
anlega eru allir aðilar fullfærir um
að gera grein fyrir sínum fundum
svo og aðrir að gera þar upp á milli.
Samtök kvenna á vinnumarkaðn-
um, kvennafylking Alþýðubanda-
lagsins, kvennaframboðið í Reykja-
vík og kvennalistinn standa sam-
eiginlega að baráttufundi undir
Félagsstofnun stúdenta ásamt
Samtökum kvenna á vinnumark-
aði, Kvennalista og Kvennafylk-
ingu Alþýðubandalagsins.
Mér hefur ætíð skilist að
’85-nefndin starfaði eftir þeirri
meginreglu að samstaða skuli ríkja
um allar hennar aðgerðir og að
ekki væri hægt að framkvæma í
nafni heildarinnar annað en það
sem allir aðilar innan nefndarinn-
ar væru sammála um. Nú hefur
þessi regla verið brotin í tvígang.
Fyrst með því að verða ekki við
óskum um frestun og aftur með því
að auglýsa fundinn i Háskólabfói i
nafni heildarinnar, þ.e. ’85-nefnd-
arinnar, þó öllum sé ljóst að heildin
stendur ekki að baki honum.
Ólík sjónarmiö
Stjórnmálamönnum hættir oft
til að sjá valdatafl og leikfléttur í
hverju horni og sést þá gjarnan yf-
ir innhald þeirra hluta sem átökum
valda. Ekki hefur Jóhanna Sigurð-
ardóttir farið alveg varhluta af
þessum þankagangi þegar hún spyr
hvort það hafi verið „meining frá
upphafi af hálfu Samtaka kvenna á
vinnumarkaði að láta á brjóta hvað
sem það kostaði“. Ef þessi þanka-
gangur er látinn ráða ferðinni má
eins spyrja: Var það meining ein-
hverra frá upphafi að knésetja
Samtök kvenna á vinnumarkaði
hvað sem það kostaði? Slikar
spurningar þjóna litlum tilgangi og
breiða einungis yfir þá staðreynd
að það var tekist á um innihald
funda þann 8. mars, m.a. í hverju
samstaða kvenna skyldi fólgin og
um hvaö hún ætti að snúast. Ennþá
hafa engin samtök sagt sig úr
’85-nefndinni, mér vitanlega, og við
skulum vona að til þess þurfi ekki
að koma.
En fundirnir verða tveir og ef-
laust er mörgum konum vandi á
höndum að velja. Það val á hver og
einn við sig og það hlýtur að taka
mið af því hvað konur telja brýnast
i sínum málum í dag.
Reykjavík, 6. mars.
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir er
borgaríulltrúi Krennaframboðsins.
kjörorðunum „8. mars — gegn
launastefnu ríkisstjórnarinnar".
Gegn réttindaleysi kvenna og at-
vinnurekendasamningum er lögð
áhersla á baráttumöguleika kvenna
og alþjóðlega samstöðu. Að öðru
leyti verður dagskráin eins og hér
segir:
Ávörp flytja: Bjarnfríður Leós-
dóttir, Margrét Pála Ólafsdóttir,
Vilborg Þorsteinsdóttir, Wincie Jó-
hannsdóttir, Anni G. Haugen og
Gladys Baez. Ljóð verða flutt af
Berglind Gunnarsdóttur, Ingi-
björgu Haraldsdóttur og Sonju B.
Jónsdóttur. Sif Ragnhildardóttir,
Fjóla Ólafsdóttir, Tómas R. Ein-
arsson o.fl. munu sjá um tónlistar-
flutning og í lokin verður dansað
við plötusnúning.
F.h. Samtaka kvenna
á vinnumarkaði,
Margrét Pála Ólafsdóttir,
Anni G. Haugen.
Margrét Pila Ólafsdóttir og Anni
G. Haugen eru í tengibópi SKV.
- alþjóðlegur baráttudagur
RESTAURANT
Magnús og Jóhann
skemmta gestum okkar
í kvöld
Smiöjuvegi l\Kópavogi.
Föstudagur: Gömlu dansarnir 21—02. Hljómsveit Jóns
Sigurðssonar leikur. Hin frábæra Kristbjörg Löve syngur.
Nú veróur stanslaust fjör. Aög. 150 kr.
Laugardagur: Lokað vegna einkasamkvæmis.
Sunnudagur: Lokaö vegna einkasamkvæmis.
íó
Sími \ 46500.
Vínveitingar ekki enn sem komiö er. Snyrtilegur klæönaöur. Aldurstakmark 18 ára.