Morgunblaðið - 17.08.1985, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLADIÐ, LAUGARDAGUR 17. ÁGOST 1985
Ljósmyndir: Friðþjófur Helgason og Helgi Bjarnason
Uppblistur.
Rætt við Svein Runólfsson
landgræðslustjóra um starf-
semi Landgræðslunnar
SUMARIÐ er aðal framkvæmdatími Land-
græðslu ríkisins. Mest ber á áburðarfluginu, en
fyrir utan það er unnið mikið starf sem ekki ber
eins mikið á. Landgræðslan hefur raunar verið
mest í fréttum í rúmt ár vegna baráttu sinnar
við að takmarka beit á afréttarlöndum Hún-
vetninga og Skagfirðina, við misjafnlega góðar
undirtektir heimamanna. Það þótti því vel við
hæfi að ræða við Svein Runólfsson land-
græðslustjóra um starfsemi stofnunarinnar.
SandorpiA blóm
á Eyvindarstaóabeidi
Viðtal: Helgi Bjarnason
Höfuðstöðvar Land-
græðslunnar eru í
Gunnarsholti á Rang-
árvöllum. Stofnunin
hefur starfað síðan
árið 1907 og hefur í ár til umráða
40 milljónir kr. á fjárlögum. Hjá
stofnuninni starfa þrír sérfræð-
ingar, sem eru auk landgræðslu-
stjóra: Stefán H. Sigfússon, full-
trúi landgræðslustjóra, sem m.a.
annast áburðarflugið og upp-
græðsluna og dr. Andrés Arnalds,
sem annast gróðurverndarmálin.
En einnig starfa landgræðsluverð-
ir á nokkrum stöðum á landinu og
annast þeir verklegar fram-
kvæmdir hver í sínu umdæmi. Á
mesta annatímanum starfa í allt
60—70 manns hjá Landgræðsl-
unni við ýmis störf.
Hefting jarðvegs-
og gróðureyðingar
— Hvert er hlutverk Land-
græðslu ríkisins?
„Það skiptist aðallega í þrjá
þætti: Heftingu jarðvegs- og gróð-
ureyðingar, uppgræðslu örfoka
lands og gróðurvernd og gróður-
eftirlit.
Starfið við fyrst talda þáttinn,
heftingu jarðvegs- og gróðureyð-
ingar, er fyrst og fremst fólgið í
því að friða uppblásturssvæðin
fyrir beit og sá í þau og stöðva
þannig gróðureyðinguna. Þetta
starf hefur að langmestu leyti ver-
ið unnið í byggð en þó hafa nokkur
svæði á hálendinu verið tekin til
friðunar og uppgræðslu.
Svo til allt þetta starf hefur ver-
ið unnið á eldfjallasvæðunum, það
er á Suður- og Suðvesturlandi og í
Þingeyjarsýslum. Annars staðar á
landinu er ekki um hraðfara gróð-
ureyðingu að ræða. Þó hefur verið
unnið við sandgræöslu við fjörur á
Vestfjörðum og lítillega á Austur-
landi, og er stærsta verkefnið á
því sviði við Sauðlauksdal í Pat-
reksfirði."
Uppgræðsla örfoka
lands og gróðurvernd
„Starfið við annan þáttinn, upp-
græðslu örfoka lands og gróður-
vernd, fer nánast eingöngu fram í
byggðum landsins og hefur á síð-
ari árum ekki síst beinst að ná-
grenni þéttbýlisstaða, til dæmis á
Reykjanesi, þar sem mikið upp-
græðslustarf er unnið í samvinnu
við sveitarfélögin. Mikið hefur
verið grætt upp í nágrenni Þor-
„Vantar mikið á að við
séum búin að greiða
skuld okkar við landið“
lákshafnar og viljum við fullyrða
að í dag væri þar engin útgerð og
engin byggð ef ekki hefði orðið
jafngóður árangur af land-
græðslustarfinu og raun ber vitni.
Þá hefur einnig verið unnið mikið
að uppgræðslu við Hellu, Vík í
Mýrdal og Kirkjubæjarklaustur
og nú í ár við Höfn í Hornafirði.
Það er staðreynd, að land-
græðslustarfið fer að langmestu
leyti fram í byggðum landsins.
Mörgum finnst að við séum aðal-
lega að störfum upp um fjöll og
firnindi af því að við höfum til
umráöa áburðarflugvélar, sem
Vindrof
Sveinn Runólfsson landgræðslustjóri
í Gunnarsholti
bændur, þó með tveimur undan-
tekningum, það er stóðhrossa-
upprekstri Skagfirðinga á Eyvind-
arstaðaheiði og ágreiningi við
sveitarstjórn Sveinsstaðahrepps í
Austur-Húnavatnssýslu um
Grímstunguheiði og aðra sameig-
inlega afrétti Sveinsstaða- og
Áshreppa, en bæði þessi mál hafa
mikið verið í fréttum. Þau hafa
komið óorði á bændur, en það þyk-
ir mér miður, því bændur hafa í
langflestum tilvikum reynst mjög
fúsir til samstarfs við Land-
græðsluna um gróðurverndarmál.
í öllum sýslum og kaupstöðum
mikið ber á, en því fer víðs fjarri.
Báðum þeim verkefnum sem ég
hef nefnt, heftingu gróðureyð-
ingar og uppgræðslu, er fyrst og
fremst sinnt með áburðarflugvél-
unum. Áburðarflugið hefur dreg-
ist verulega saman miðað við árin
1975—79, þegar þjóðargjafarinnar
naut við, og er nú aðeins um helm-
ingur þess sem þá var. Girðingar-
framkvæmdir hafa þó dregist
meira saman. Framkvæmdagildi
núverandi fjárlagaupphæðar er
aðeins um W af því sem var þegar
þjóðargjafarinnar naut við.
Þau landgræðslusvæði sem tek-
in hafa verið til friðunar og upp-
græðslu eru orðin yfir 100 talsins
og ná yfir um 2% af flatarmáli
landsins."
Gróðureftirlitið
„Þriðji þátturinn í starfi Land-
græðslunnar er gróðureftirlitið.
Það felst í því að fylgjast með
ástandi gróðurs og vinnu gegn
hvers konar skemmdum á gróður-
lendi. Gróðureftirlitið hefur verið
sívaxandi þáttur í starfsemi stofn-
unarinnar. Hefur það yfirleitt ver-
ið unnið í mjög góðu samstarfi við