Morgunblaðið

Dagsetning
  • fyrri mánuðurágúst 1985næsti mánuður
    SuÞrMiFiLa
    28293031123
    45678910
    11121314151617
    18192021222324
    25262728293031
    1234567

Morgunblaðið - 17.08.1985, Blaðsíða 35

Morgunblaðið - 17.08.1985, Blaðsíða 35
MORGUNBLAÐIÐj LAUGARDAGUR 17. ÁGÚST 1985 Minning: Margrét 0. Hjörleifs- dóttir frá Hrísdal Fædd 26. september 1899 Dáin 9. ágúst 1985 Móðir mín fluttist á heimili okkar á áttugasta og öðru aldurs- ári. Það var hennar fyrsta ferð til dvalar út fyrir sína heimabyggð, sem var vestanverður Miklaholts- hreppur; þaðan séður er fjalla- hringurinn fagur, fjölbreyttur og mildur. Ég kveið því einu að þessi heimakæra kona, sem hafði átt sama sjónarhring svo langa ævi, fyndi fátt sér til yndis og ánægju í steinhúsi er stóð í úfnu gráu hrauni, ekki túnblettur hvað þá búsmali á beit. Hún kom að vori, breytti þessu húsi á skammri stundu í heimili með fastmótuðum kaffi- og mat- artímum og ýmsum öðrum góðum venjum er ég minntist frá bernsku. Gestakomum fjölgaði með órþrjótandi umræðuefni. öll alúð var lögð á ræktun frænd- garðs og vina, og bar ríkulegan ávöxt. Oft var kvatt dyra, og ég átti til að svara henni er spurt var: „Æ þetta var bara einhver maður." Þetta svar var henni óskiljanlegt. „Veistu ekki einu sinni hvaðan hann er eða hvert hann fór?“ Mik- ið rétt: Allir eiga sér nafn, ætt og heimabyggð, og okkur varðar um þarfir þess og óskir. Hún tók dótt- urina niður úr þeirri röngu hillu sem hún hafði sett sig í að hætti samtíðar sinnar. Hugurinn var opinn, leitaði óspart nýrra kynna, við granna og breyttar kringumstæður. Úr sæti sínu setti hún sig ekki úr færi að fá fregnir af búskap og mannlífi þessarar nýju sveitar. Hún sótti hér þorrablót eitt sinn þrátt fyrir sína líkamlegu fjötra. „Mikið var fólkið almennilegt og glatt," sagði hún um þá samkomu, „og tvö lítil ógleymanleg heima- börn voru lengi hjá mér við borð- ið.“ Hún hefði getað talið dans- samkomur ævi sinnar á fingrum sér, þeim mun meiri gleði veitti hver og ein. Hún kvaddi þakklát Norðurár- dalinn eftir tveggja ára dvöl og fluttist á Dvalarheimilið í Borg- arnesi. Þjóðleiðin til Snæfellsness lá þar um hlað. ótrúlegur fjöldi gesta og afkomenda lýstu og prýddu ævikvöld hennar á því góða heimili. 9. ágúst sátu fjórar kynslóðir saman í stofu hennar. A margt var minnst: „Það vantaði hurðina fyrir nýbyggða baðstofuna þegar þú fæddist fyrir 53 árum. Veðrið var svona gott eins og í dag, fólkið í heyskap,” sagði hún. Hún var búin með sokkana. Þeir lágu þæfðir og samanbrotnir við hlið hennar, hún hallaði sér út af. Ættliðirnir kvöddu einn af öðrum. Að stundu liðinni var ævin öll. Síðdegissólin fyllti herbergin. Dóttir Föstudaginn 9. þ.m. varð bráð- kvödd á Dvalarheimili aldraðra í Borgarnesi merkiskonan Margrét Oddný Hjörleifsdóttir frá Hrísdal í Mikíaholtshreppi. Margrét fæddist á Hofsstöðum 26. september 1899 og var því tæplega 86 ára er hún lést. Foreldrar Margrétar voru Hjör- leifur Björnsson, bóndi á Hofs- stöðum, en ættaður frá Breiða- bólstöðum á Álftanesi, og kona hans, Kristjana Elísabet Sigurð- ardóttir, ættuð úr Reykjavík. Kristjana var systir Sólveigar konu Sigfúsar Eymundssonar bók- sala. Oddný á Breiðabólstöðum, amma Margrétar, var dóttir Hjör- leifs Guttormssonar prests á Skinnastað í öxarfirði og víðar. Margir landsþekktir menn eru frá Hjörleifi komnir, svo sem Kristján Eldjárn forseti o.fl. Bróð- ir Margrétar var Jóhann vega- verkstjóri, sem var landskunnur maður. Margrét ólst upp hjá foreldrum sínum á Hofsstöðum í hópi fimm. Hún var mjög bráðþroska eins og margt ættfólk hennar. Ekki átti hún kost á skólagöngu í æsku — utan barnaskóla í 2—3 mánuði á vetri eftir 10 ára aldur. Þannig var með æskufólk almennt á þeim tíma og þótti eðlilegt. Stórt heimili var á Hofsstöðum og gestagangur var þar mikill. Hjónin voru höfðingjar heim að sækja. Þá var eingöngu ferðast á tveimur jafnfljótum eða þá á hest- um og fólki þótti gott að hvíla lúin bein, þar sem móttökur voru góð- ar. Kristjana á Hofsstöðum var sérlega myndarleg húsmóðir og lærðu dætur hennar margt af henni, það sem góða húsmóður má prýða. Hinn 3. mars 1919 giftist Mar- grét Sigurði Kristjánssyni á Hjarðarfelli. Sigurður var ellefu árum eldri en Margrét og orðinn liðlega þrítugur er þau giftust. Sigurður var glæsimenni hið mesta og hallaðist ekki á með þeim hjónum. Þau hófu búskap á Hjarðarfelli vorið 1919 í sambýli við foreldra þess er þetta ritar. Hjörleifur á Hofsstöðum missti konu sína um þessar mundir og vantaði hann þá forsjá fyrir heim- ilið innanbæjar. Hann leitaði eftir því við ungu hjónin að þau flyttu til sín að Hofsstöðum. Og það varð svo vorið 1920. Á Hofsstöðum bjuggu þau í sjö ár. Veturinn 1926—1927 gifti Hjör- leifur sig aftur, Matthildi Jóhann- esdóttur frá Saurum í Helgafells- sveit. Húsakynni á Hofsstöðum rúmuðu ekki tvær fjölskyldur og stóran barnahóp. Þau Sigurður og Margrét fluttu því að Dal vorið 1927 og voru þar leiguliðar í fimm ár. Vorið 1932 fluttu þau svo að Hrísdal og tíu árum síðar keyptu þau jörðina. Þar bjuggu þau í 37 ár eða þar til Sigurður lést í sept- embermánuði 1969. Þau voru því saman í hjúskap og búskap í rúm- lega 50 ár samtals. Eftir að Sig- urður dó dvaldi Margrét hjá börn- um sínum en mest þó í Hrísdal. Á Dvalarheimili aldraðra í Borgar- nesi var hún á þriðja ár í lokin. í Hrísdal voru gerðar miklar umbætur í tíð þeirra hjóna. Farið var úr litlum torfbæ í stórt stein- hús, ræktun varð mikil og útihús voru reist eftir nýrra tíma kröf- um. Þeim hjónum varð ellefu barna auðið og lifa þau öll móður sína. Þau eru: Hjörleifur, vegaverk- stjóri, nú síðast í ólafsvík. Hann er kvæntur Kristínu Hansdóttur frá Selhóli á Hellissandi. Kristján, bóndi í Hrísdal, hann er kvæntur Maríu Eðvarðsdóttur, þýskrar ættar. Sigfús, flugafgreiðslumað- ur í Stykkishólmi. Hann er kvænt- ur Ragnh. Ester Einarsdóttur úr Reykjavík. Kristjana Elísabet, húsfreyja í Hlíðarholti, Staðar- sveit, hún er gift Vigfúsi Þráni Bjarnasyni bónda þar. Áslaug, húsfreyja í Reykjavík. Hún er gift Sveinbirni Bjarnasyni, lögreglu- varðstjóra frá Neðra-Hóli í Staðarsveit. Valdimar, lögreglu- maður í Reykjavík, hann er kvæntur Brynhildi Eggertsdóttur frá Akureyri. Elín Guðrún, ljós- móðir í Stykkishólmi. Hún er gift Sigurði Ágústssyni fyrrv. vega- verkstjóra þar. Ölga, húsfreyja á Hrauni í Norðurárdal, hún er gift Leopold Jóhannessyni fyrrv. veitingamanni í Hreðavatnsskála. Magdalena Margrét, húsfreyja á ísafirði, hún er gift Oddi Péturs- syni bæjarverkstjóra þar. Anna, húsfreyja á Brekku í Norðurárdal, hún er gift Þorsteini Þórðarsyni bónda þar. Ásdis, húsfreyja á Sel- tjarnarnesi, hún er gift Sigmundi Sigurgeirssyni trésmið. 011 eru börnin myndarleg og vel að manni, svo sem foreldrar þeirra voru. Barnabörn Margrétar eru vel stórt hundrað talsins og fjölgar ört. Ekki fór á milli mála að erfitt var á kreppuárunum frá lokum fyrri heimsstyrjaldarinnar og til 1940 í byrjun síðari heimsstyrjald- arinnar að fæða og klæða ellefu börn án aðstoðar frá samfélaginu í formi tryggingabóta eða á annan hátt. En þetta gerðu Hrísdals- hjónin og mundu fáir leika það eftir nú á dögum. Þess ber þó að geta að Áslaug dóttir þeirra varð eftir á Hofs- stöðum þegar þau fluttu að Dal og ólst eftir það upp með afa sínum. Og Valdimar ólst upp að mestu hjá föðurbróður sínum á Hjarð- arfelli. Þessi barátta var mjög ströng. Hjónin urðu að vera nægjusöm og neita sér um margt sem nú er talið sjálfsagt að leggja hart að sér í vinnu. Samheldni þeirra var mikil og má segja að þau væru einhuga í öllu. Því verð- ur ekki rætt um annað svo hins verði ekki getið. En að sjálfsögðu reynir mest á húsmóðurina á stóru barnaheimili. Hún þarf að vera útsjónarsöm og stjórnsöm. Þeir kostir voru Margréti vel gefn- ir. Hrísdalshjón létu ekki fátækt, heilsubrest Sigurðar um nokkur ár né aðra erfiðleika knésetja sig. Þau héldu lifsgleði sinni og reisn að fullu alla tíð og voru oft gjöful- ir rausnarveitendur á heimili sínu. Sigurður var söngvinn gleði- maður og hafði mikinn róm og einstaklega góða frásagnarhæfi- leika. Hann gerði oft gleðistund úr því að segja frá litlu atviki og ýkti stundum en Margrét og börnin höfðu gaman af. Sigurður var einstaklega hlýr og hugsunarsamur heimilisfaðir og nærgætinn við konu sína. Margrét var líka myndarhúsmóðir í verk- um sínum og umhyggjusöm móðir, sem börn hennar virtu mikils og vildu allt gera til geðs. Ástríki var mikið með Sigurði og Margréti. Á heimilinu ríkti hlýja og gleði, sem dró að sér fólk, og þótti mörg- um gott að koma þangað. Ungl- ingar og börn úr þéttbýli sóttust eftir að fá að dvelja þar a.m.k. sumarlangt. Eftir að börn þeirra Hrísdals- hjóna komust upp og fóru að heiman leituðu þau oft heim til foreldranna og áttu með þeim gleðistundir. Oft var því gest- kvæmt í Hrísdal. Heimilið hafði aðdráttarafl. Margrét hafði sérstakt yndi af að fá gesti. Hún var sjófróð og ræðin, kunni skil á fólki víða á landinu og fylgdist vel með öllu sem gerðist. Hún hélt vináttu- tengslum við fólk meira en al- gengt er um aldraða allt til síðasta dags. Mér, sem þessar linur ritar, eru í fersku barnsminni óvenju- skemmtilegar heimsóknir Hrisdalsfjölskyldunnar að Hjarð- arfelli. Þá var alltaf hátíð. Slíkar heimsóknir voru gagnkvæmar. Samheldni og samstarf einkenndu samskipti heimilanna alla tíð, líka eftir að kynslóðaskipti urðu. Nú eru Hrísdalshjónin bæði horfin af sviðinu og skilja eftir merkt og mikið ævistarf og mikið safn góðra minninga. Margréti þökkum ég og fjöl- skyida mín mikla tryggð og vin- áttu alla tíð og ótaldar ánægju- stundir. Margrét er jarðsett í dag við hlið bónda síns í Fáskrúðarbakka- kirkjugarði. Við vitum að Sigurður stendur í ströngu hinum megin og veitir henni ástríkar móttökur. Börnum hennar og vandamönn- um öllum votta ég samúð við frá- fall ástríkrar móður. Gunnar Guðbjartsson Sumarblærinn, sem nú hefur undanfarið leikið um vanga okkar, hefur gefið okkur meiri sól og hlýju en mörg undanfarin ár. Þar af leiðandi hafa jarðargæði verið okkur óvenju gjöful. Sólríkir dag- ar minna okkur á þann hverful- leika, sem lífið er háð, að blómin sem brostu óvenju snemma til okkar á þessu góða sumri, fölna þó í tímans rás, þau koma og þau fara. Sá sem tilveru okkar ræður hefur lífdaga okkar í sinni hendi hverju sinni, kallar okkur hvern og einn til sín, því enginn skal undan þessu kalli komast. Blíð- viðriskvöld þann 9. ágúst var okkur tilkynnt að aldamótabarnið og öðlingskonan Margrét frá Hnífsdal hafi hlýtt þessu kalli. Lát hennar, þó með stuttum fyrir- vara væri, kom okkur vinum hennar þó ekki á óvart, hár aldur og langur og farsæll starfsdagur var að baki. Er nokkuð sælla en að sá sem hagsæld okkar ræður kippi þá í það hjól, sem líf okkar hefur snúist um, dagsverki lokið og lífsbók lokað. Margrét Oddný Hjörleifsdóttir fæddist að Hofstöðum í Mikla- holtshreppi, 9. september 1899. Foreldrar hennar voru Kristjana Sigurðardóttir og Hjörleífur Björnsson, búandi hjón á Hofstöð- um í Miklaholtshrepp. Margrét nam í föðurgarði og við móðurhné þann lærdóm, sem næm og verk- hög börn gátu tileinkað sér í skóla hinnar fornu heimilismenningar. Lífið kenndi henni svo margt, hún hlaut hagar hendur í vöggugjöf, góða eftirtekt og einstakt minni. Hlýjan hug bar hún til allra sinna samferðamanna og óbrigðult minni hafði hún til hinnstu stund- ar. Sakir trygglyndis og góðs hjartalags var hún hverjum manni kær, sem hafði kynni af henni. Og þeirri mannhylli hélt hún til hinstu stundar. Margrét var dul að eðlisfari og orðheldin, flíkaði ekki hugsunum sínum við alla. Hugur hennar leitaði ávallt heim í sveitina hennar, þar átti hún sina æskudaga og æskuvor, allt lífsstarf hennar var bundið þeirri sveit, sem hún unni heils- hugar, „því römm er sú taug sem rekka dregur föðurtúna til“. Frá árinu 1981 dvaldi Margrét á Dval- 35 arheimili aldraðra í Borgarnesi. Þar undi hún sér vel, því frænd- garður hennar er óvenjustór og heimsóknir til hennar tíðar. Sá sem þessar línur skrifar bast góðri tryggðarvináttu við Margréti, sem ég vil þakka af heilum hug, „hvað ungur nemur gamall temur". Við áttum saman mörg símtöl, sem ekki voru alltaf mæld í skrefum eða mínútum, ævinlega gat hún frætt mig um ýmislegt sem hún og hugur hennar fylgdust betur með en ég. Heima í sveitinni hennar var hugurinn og hugsaði hún jafn- an hlýtt til fólksins þar. Gjafir Margrétar til kirkju sinnar bera þess vott hve hlýjan hug hún bar til hennar. Hinn 3. mars 1919 giftist Mar- grét æskuvini sinum, Sigurði Kristjánssyni frá Hjarðarfelli. Hjónaband þeirra sýndi að þar voru gagnkvæmt traust og virðing höfð að leiðarljósi. Lífsganga þeirra var ekki alltaf auðveld, en kjarkur, dugnaður og bjartsýni voru ávallt ríkjandi í fari þeirra. Enda Sigurður alinn upp við þann^ arin, þar sem sorg og gleði réðu ríkjum, hertur af harðri lífsbar- áttu, en einstakur heimilisfaðir, sem sá ætíð bjartari hliðar lífsins. Sigurður dó 19. september 1969. Búskap stunduðu þau á þremur jörðum hér í sveit, en lengst af bjuggu þau í Hrísdal, þar var þeirra ævistarf, sá staður er þeim var kærastur. Þeim Margréti og Sigurði varð 11 barna auðið, þau lifa öll foreldra sína, einstakt manndómsfólk og traustir þjóðfé- lagsþegnar. Þau eru: Hjörleifur, fyrrv. vegaverkstjóri, búsettur í Olafsvík. Kristján, bóndi í Hrís- dal. Sigfús, skrifstofumaður í Stykkishólmi. Kristjana, húsfrú í Hlíðarholti, Staðarsveit. Áslaug, húsfrú í Reykjavík. Valdemar, lögregluþjónn í Reykjavík. Elín, ljósmóðir í Stykkishólmi. Olga, húsfrú í Hraunbæ í Norðurárdal. Magdalena, húsfrú á ísafirði. Anna, húsfrú á Brekku í Norður- árdal. Ásdís, húsfrú í Reykjavík. Þegar ég nú kveð mína kæru vinkonu Margréti frá Hrísdal er margs að minnast og margt að þakka. Trygglyndið ber þó hæst, því hún var kona þeirrar gerðar að horfa við mannlífinu með ástúð- legu þeli, móðurlegri viðkvæmni, sem gerir engan mannamun. Ég vil sérstaklega þakka henni hlýj- una, góðvildina og það traust sem hún sýndi mér ætíð og það mikla kærleiksríka starf sem hún vann sinni sveit. Hún var heilshugar trúkona sem veitti sálu sinni ljós og varma í lindir trúarinnar, guðs orð og bæn. Um hana mætti segja „hún var sterk í stríði fyrir sterka trú“. Hún var gæfumanneskja, hún gat horft yfir farinn æviveg með þá birtu fyrir augum, sem jafnan er góðs manns gifta og gleðivaki. Um framgöngu hennar og störf hennar öll má með orðum sálmaskáldsins segja: Hvað er ástar hróðrar dís, eða góður engill í paradís, hjá góðri og göfugri móður. (Matthías Joch.) Við hjónin þökkum henni af al- hug liðnar samverustundir. Skyld- fólki hennar öllu vottum við sam- úð. Guð blessi minningu Margrétar frá Hrisdal. Páll Pálsson Á leið upp úr öldudalnum Hljómplötur Siguröur Sverrisson AC/DC Fly on the Wall Atlantic/Steinar Það er farið að líða ansi langt á milli platna AC/DC nú hin síð- ari ár. í stað plötu á hverju ári eru Angus Young og menn hans farnir að láta sér nægja að henda breiðskífu í lýðinn annað hvert ár. Þetta geta rokkstjörn- ur leyft sér eftir að hafa náð ákveðnum „status“ í hinni hörðu baráttu. Reyndar verð ég nú að segja, að persónulega hef ég ekkert haft yfir því að kvarta þótt þessi ástralski kvintett hafi látið líða svo langt á milli síðustu platna sinna tveggja, því bæði sú síð- asta, Flick of the Switch, og sú þar á undan, To Those about to Rock (We Salute You), voru langt fyrir neðan þann gæða- stimpil, sem sveitin ávann sér með útgáfu Highway to Hell og Back in Black. Með útgáfu Fly on the Wall virðist loks vera að rofa til hjá AC/DC eftir fjögurra ára langa lægð. Þótt í eðli sínu svipi plöt- unni til tveggja þeirra síðustu er þó eitt og annað, sem fært hefur verið til betri vegar, og fyrir vik- ið er platan stórum áheyrilegri en t.d. Flick of the Switch. Ang- us hefur augljóslega lagt sig i líma við að grafa upp ný „riff“ og tekist bærilega í mörgum tilfell- um. Þeir bræður Malcolm og Ang- us Young sjá um upptökuhliðina á þessari plötu rétt eins og siðast og tekst stórum betur upp nú en þá. „Sándið" er allt tærara og sér i lagi eru gitararnir betur að- greindir en var. Þá hefur trommuleikaranum Simon Wright farið heilmikið fram og hann er ekki eins bundinn af þvi að feta í fótspor Phil Rudd og var á Flick of the Switch. Bestu lögin á Fly on the Wall finnst mér vera Shake your Foundations, Back in Business og Sink the Pink.

x

Morgunblaðið

Gerð af titli:
Flokkur:
Gegnir:
ISSN:
1021-7266
Tungumál:
Árgangar:
111
Fjöldi tölublaða/hefta:
55657
Skráðar greinar:
3
Gefið út:
1913-í dag
Myndað til:
31.07.2024
Skv. samningi við Árvakur útgáfufélag Morgunblaðsins er ekki hægt að sýna efni frá síðustu þremur árum Morgunblaðsins í almennum aðgangi á Tímarit.is.
Útgáfustaðir:
Ritstjóri:
Vilhjálmur Finsen (1913-1921)
Þorsteinn Gíslason (1921-1924)
Jón Kjartansson (1924-1947)
Valtýr Stefánsson (1924-1963)
Sigurður Bjarnason frá Vigur (1963-1970)
Matthías Johannessen (1959-2000)
Eyjólfur Konráð Jónsson (1960-1974)
Styrmir Gunnarsson (1972-2008)
Ólafur Þ. Stephensen (2008-2009)
Davíð Oddsson (2009-í dag)
Haraldur Johannessen (2009-í dag)
Útgefandi:
Félag í Reykjavík (1924-1947)
Árvakur (1947-í dag)
Efnisorð:
Lýsing:
Dagblað. Fréttir og greinar um innlend sem erlend málefni.
Styrktaraðili:
Fylgirit:

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað: 182. tölublað (17.08.1985)
https://timarit.is/issue/120222

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.

182. tölublað (17.08.1985)

Aðgerðir: