Morgunblaðið - 09.10.1986, Qupperneq 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 9. OKTÓBER 1986
italiana
Kynning á WOLTZ snyrtivörum
ídagkl. 12.00-18.00
Regnhlífabúðin
Laugavegi 11
Förðunarmeistari farðar viðskiptavinina.
eftirEinarÞ. Guð-
johnsen
Þann 6. júní sl. voru liðin 100 ár
frá fæðingu Eyjólfe Eyfells listmál-
ara. í tilefni af því efna afkomendur
hans til yfirlitssýningar á verkum
hans á Kjarvalsstöðum.
Þessum línum er ekki ætlað að
rifja upp æviatriði hans né heldur
að dæma um list hans, heldur fyrst
og fremst að rifla upp kynni mín af
Eyjólfi Eyfells.
Ég man ekki nákvæmlega hvenær
við hittumst fyrst, en það var eftir
að ég hafði verið kosinn í stjóm
Ferðafélags íslands 1959 og gerðist
framkvæmdasyóri þess féiags 1963.
Við Jóhannes Kolbeinsson þurftum
að hafa mikil samskipti vegna starfa
fyrir félagið, en Jóhannes hafði yfir-
umsjón með viðhaidi og byggingu
skála félagsins á þeim árum og lengi
síðan.
Jóhannes var húsgagnasmiður og
vann við Austurbæjarskólann í
Reykjavík. Aðsetur hans var í kompu
uppi í risi skólans, og aðra slíka hafði
Eyjólfur Eyfells við hlið hans en þar
sat hann öllum stundum og málaði.
Þá kom það stundum fyrir, er ég
heimsótti Jóhannes í smíðakompu
hans til skrafs og ráðagerða, að við
Btum inn til Eyjólfe og ræddum við
hann. Þessar heimsóknir okkar trufl-
Eyjólfur skenkir líkjör á Selatöngum voríð 1969.
uðu hann ekkert, því að hann hélt
venjulega áfram að mála eða að sýsla
við myndir sínar á annan hátt, en
það eru mörg handtök við það að
koma upp hverri mynd, ekki aðeins
málaravinnan sjálf, listsköpunin.
Þama fylgdist ég all vel með iist-
sköpun Eyjólfe og oftast var búið að
ráðstafa myndunum löngu áður en
þær voru fiillgerðar eða jafiivel að
hann málaði eftir pöntun einhvers
aðdáanda eða vinar. Eyjóifur átti því
aldrei neitt safn af óseldum myndum.
Hann verðlagði myndir sínar lágt,
raunar alltof lágt, svo að allt fór jafn
harðan og það þomaði á pappímum
eða léreftinu. Á seinni árunum vorum
við stundum að reyna að áætla hvað
Eyjólfur hefði málað margar mymdir
um dagana en það reyndist örðugt.
Eyjólfur málaði ógiynni mynda enda
var hann sístarfandi.
Eyjólfur var dýrkandi fegurðarinn-
ar. Hann sótti fyrirmyndir sínar í
fslenzka náttúru og málaði fallegar
myndir af fallegu landslagi. Einnig
var hann heillaður af hafinu og brimi,
en hann lenti í sjávarháska á unga
aldri undan Loftsstöðum í Flóa. Hann
sá suma félaga sína hverfa í brim-
gaiðinn en sjálfur komst hann á kjöl
og hélt sér fast. Eyjólfur hélt hand-
styrk sínum til æviioka og vaið aldrei
skjálfhentur.
í leit sinni að myndefni þurfti
Eyjólfur að feiðast mildð og fara
víða. Á efri árunum átti hann nokkra
uppáhaldsstaði, sem hann leitaði til
aftur og aftur. Þar var Þórsmörkin
efet á blaði og þangað sótti hann
efnið í fjölmaigar Þórsmerkurmyndir
sínar, enda var Eyjólfur Eyfellingur
að uppruna og Þórsmörkin á hans
heimasvæði. Af öðrum uppáhalds-
stöðum má nefiia Selatanga og
Sandvík á Reykjanesskaganum, en
þar gat hann oft málað tilkomumikið
brim. Eyjólfur geiði frumdrög að
myndunum á staðnum en fullvann
þær svo í málarakompu sinni í Aust-
urbæjarskólanum.
Eyjólfur hafði ferðast mikið með
Ferðafélaginu áður en ég komst þar
í framkvæmdastjórastöðu og hann
hélt því áfram. Honum fannst hann
vera í mikilli þakkarskuld við félagið
fyrir að flytja sig til hinna mörgu
failegu staða í leit að myndefiú, enda
þótt hann að sjálfeögðu greiddi fýTÍr
sig sem aðrir faiþegar. Þessvegna
feerði hann félaginu eitt sinn stóra
Þórsmerkurmynd að gjöf. Þessi mynd
hékk lengi á afgreiðslu félagsins og
var þar mikil ferðahvatning eins og
reyndar allar myndir hans gerðar að
einhveiju leyti f feiðum félagsins.
Ég reyndi að fá Eyjólf gerðan að
kjörfélaga Feiðafélagsins en fékk
það ekki samþykkt, almenn tregða
var þá gegn slíku í féiaginu. Þá gerði
ég annað, sem ég spurði engan um.
Eyjólfur varð heiðursfarþegi Feiðafé-
lags íslands. Hann fékk opinn
farmiða og mátti koma frítt f hveija
þá ferð sem hann óskaði. Jóhannes
var hjartanlega sammála mér í þess-
ari ráðstöfun og Eyjólfi þótti vænt
um þennan verknað minn. Ég heid
að ég hafí aldrei sagt frá þessari
ráðskun minni á stjómarfundi en
nokkrir fleiri í stjóminni vissu af
þessu og þótti réttmætt
Eyjólfur eignaðist glæsilega konu,
Ingibjöigu Einarsdóttur (af Briems-
ætt) og talaði oft um hana af stolti
og viiðingu. Þau eignuðust 4 böm
og möig bamaböm og bamabama-
böm vom komin áður en þau létust
Eyjólfur gat með réttu verið stoltur
af fjölskyldu sinni, sem ásamt mál-
aralistinni var honum allt í þessu lífi.
Svo mikill fagurkeri sem Eyjólfur
var vildi hann hafa vín sitt sætt og
gott Líkjörar af ýmsum gerðum vom
hans eftirlætisdrykkir. Þessa drykki
drakk hann fyrst og fremst vegna
bragðsins en ekki vegna áhrifanna,
enda var hann mikill hófemaður í
meðfeið áfengis. Oft hafði Eyjólfur
þessa bijóstbirtu sína með í ferðir
eða veitti vinum sínum og ættingjum
smátár í kompunni. Stundum komu
líka þessir gestir færandi hendi.
Það varð siður hjá Eyjólfí að safna
saman nokkrum vinum og ættingjum
og efna til stuttra feiða, sem stund-
um uiðu einskonar pílagrímsferðir.
Ég varð þess heiðurs aðnjótandi að
vera með í mörgum þessarra ferða.
Stundum var tilefhið afinælið hans
6. júní og var þá farið austur í Flóa,
en Eyjólfur ólst upp í Súluholti i Flóa,
eða jafnvel austur undir Eyjafjöll.
Stundum var farið í byijun apríl aust-
ur á strönd Flóans og farið niður á
Loftsstaðafjöru, þar sem hann bjarg-
aðist á iand við illan leik 3. apríl
1905 eða 1906. Stundum var farið
suður í rúst kapellunnar gegnt álver-
inu í Straumsvík í góðu tungiskins-
veðri, tekið lag og veitt líkjörstár.
Eyjólfur var eitthvað skyggn og varð
var við notaleg áhrif í kapellunni. í
öllum þessum ferðum ríkti þægilegur
andi og allir mátu það mikils að fá
að vera með. Eyjólfur stjómaði þess-
um ferðum sem sannur höfðingi,
dyggilega studdur af flölskyldu sinni.
Eyjólfur hélt reisn sinni, andlegri
og líkamlegri, til æviloka umvafinn
hlýju frá Qölskyldu sinni.
Eg met það mikils að hafa kynnst
Eyjólfí Eyfells og hafa átt hann að
vini.
Höfundur er fyrrverandi fram-
kvæmdastjóri Ferðafélags íalaada
og Útivistar.
JOGGING-
GALLAR
stæröir 2-4
.990,-
iærðir 6-12
2.350,-
Ejfjólfur Eyfells
listmálari 100 ára