Morgunblaðið - 12.11.1986, Page 36

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 12. NÓVEMBER 1986
Von og vonleysi í ís-
lenskum stjómmálum
eftirPétur Guðjónsson
Þegar þingflokkur og meirihluti
landsnefndar BJ gekk til liðs við
höfuðandstæðinga sína „fjórflokk-
inn“, spáðu margir að fylgi okkar
í Flokki mannsins myndi aukast að
ynun. Við værum jú að berjast á
móti hinu staðnaða kerfí „flór-
flokksins" svo eðlilegt væri að
fyrrverandi kjósendur Bandalagsins
myndu flykkjast til okkar.
Víst er, að margir sjá okkur sem
arftaka þeirrar stefnu sem Vil-
mundur heitinn Gylfason markaði
þegar hann stofnaði BJ. Þeir eru
fegnir því að enn sé til staðar sið-
ferðisiegt hugsjónaafl sem berst
gegn spilltu samtryggingakerfí eig-
inhagsmunapotara. En því miður
hefur samruni Bandalagsmannanna
við Qórflokkinn orðið þess valdandi
að margir hafa gefið upp vonina
um að hægt sé að breyta núverandi
flokkakerfí. Það sem verra er, þeir
eru orðnir vonlitlir um að nokkur
geti breytt óréttlætinu og miðstýr-
ingunni í þjóðfélaginu.
Svik Bandalagsmanna
auka vonleysið
Svik bandalagsmanna við hug-
sjónir stofnandans, Vilmundar
heitins, hefur aukið á kaldhæðni
fólks. Það segir „Sagði ég ekki.
Það er sami rassinn undir þeim öll-
um. Þið verðið alveg eins um leið
og þið farið á þing, hugsið bara um
eigið skinn og til í hvaða málamiðl-
un sem er, til þess að geta haldið
áfram að verma þingsætin." Elða,
„það þýðir ekkert að vera með
smáflokk hér á landi. Lítið á stjóm-
málasöguna okkar, smáflokkar eru
stofnaðir en hverfa að nokkrum
ámm liðnum.
Þetta eru góð og gild rök og
styðjast því miður við staðreyndir.
Einnig er skiljanlegt að fólk sé lang-
þreytt á loforðum stjómmála-
manna, svo oft hefur það orðið fýrir
vonbrigðum. Það þarf annaðhvort
óraunsæja bjartsýni eða algjört
minnistap til að treysta núverandi
þingflokkum, svo oft hafa þeir svik-
ið gefin loforð. Hver man ekki eftir
því að ríkisstjómarflokkamir ætl-
uðu að leysa húsnæðisvandann?
Bæta heilbrigðiskerfíð sem nú er í
hættu? Eða loforð A-flokkanna um
að bæta kaupmátt fólks en svo lögð-
ust þeir í eina sæng með stjómar-
fíokkunum og samþykktu síðustu
samninga sem lögbinda vinnu-
þrælkun í landinu? Síðan tóku allir
þingmennimir við gífurlegum
launahækkunum án þess að nokkur
þeirra svo mikið sem tísti um að
það væri siðlaust, á meðan umbjóð-
endur þeirra — þeir sem borga laun
þeirra — eiga að sætta sig við þre-
falt og allt að tífalt lægri laun. Er
nema von að fólk treysti ekki stjóm-
málamönnum!
Ekkert gagn að upp-
gjof
Hins vegar gerir það lítið gagn
að horfa vondaufum augum fram á
veginn, þótt fortíðin og núverandi
ástand gefí ekki tilefni til bjart-
sýni. Til lítils er að kvarta yfir
aflaleysi þegar hjakkað er á sömu
dauðu miðunum af gömlum vana,
í stað þess að sýna þá skynsemi
að breyta um stefnu og leita nýrra.
Málið snýst því ekki um hvemig
þjóðfélagið er eða hefur verið, held-
ur hvað það er sem við viljum.
Hvers konar þjóðfélagi viljum við
búa í? Hvers konar framtíð viljum
við búa bömum okkar? Og hveijum
treystum við best til þess að hrinda
áhugamálum okkar og hugsjónum
í framkvæmd?
Mikil fíónska væri að ætla núver-
andi þingflokkum að gera róttækar
breytingar í átt til réttlætis og vald-
dreifðs þjóðfélags. Þeir væru löngu
búnir að því hefði hugur fylgt máli.
Það eina sem þeir munu gera er
að afsaka sig eina ferðina enn, rétt
fyrir þamæstu kosningar, og segja
okkur hvemig aðrir komu í veg
fyrir að hægt var að standa við
gefín loforð. Væru alþingismenn
framkvæmdastjórar hjá stóm fyrir-
tæki væri búið að reka þá fyrir
löngu, því fyrirtæki hafa ekki efni
á því að hlusta á afsakanir, talna-
runur og meðaltöl, hversu vel sem
þau kunna að hljóma. Fyrirtækið
vill árangur og tekur frekar áhættu
með nýjum óreyndum fram-
kvæmdastjóra en að hlusta á
afsakanir annars sem lofar öllu
fögru en stefnir velferð þess í
hættu.
Að treysta einhveijum fjór-
flokknum fyrir atkvæði sínu er álíka
gáfulegt og að fara alltaf með bílinn
sinn á sama verkstæðið sem gerir
illa við hann, stendur aldrei við
tímasetningar eða kostnaðaráætlun
og skilar honum stundum í verra
ástandi. í þokkabót skammast þeir
út í athugasemdir við viðgerðina
og kostnaðinn og segja með vand-
lætingarsvip að ástand bflsins sé
manni sjálfum að kenna. Flestir
myndu skipta fljótt um verkstæði,
jafnvel fara á eitthvað óþekkt því
allt er betra en vitleysan sem fram
fer á því fyrmefnda.
Hvað er til bragðs fyrir þá sem
vilja sjá raunverulegar „lagfæring-
ar“ á þessu þjóðfélagi? Sumir velja
þann kostinn að gera ekkert, þ.e.
skila auðu eða kjósa alls ekki. En
það er eins og að fara aldrei með
bflinn í viðgerð því engu verkstæði
sé treystandi. Það skilar aðeins
þeim árangri að skrölt er um á bil-
Pétur Guðjónsson
„Við viljum þjóðfélag
þar sem menn sætta sig
ekki við það sem er
þeim á móti skapi, held-
ur leita ávallt að nýjum
lausnum, þrátt fyrir
vonbrigði og mótbyr.“
aðri bfldruslu. Það eina sem hefst
með slíku vantrausti er, að fyrr eða
síðar stoppar bíllinn, trúlega þó
ekki fyrr en hann er búinn að valda
miklu angri.
Atkvæðum kastað á glæ
með stuðningi við
fjórflokkinn
Að gera ekkert tryggir og við-
heldur núverandi ástandi. Þeir sem
vilja sjá einhveija hreyfíngu — vilja
komast inn í annað og betra þjóð-
félagsmunstur — verða að gera
eitthvað. Þeir vita að varla er hægt
að láta „fjórflokkinn" ráða ferð-
inni, því þá ná þeir aldrei á leiða-
renda. En hvað með Kvennalistann?
Hann er jú ekki inni í samtrygging-
arkerfinu?
Tilvist Kvennalistans er skiljan-
leg, því konur búa við mikla
mismunun eins og reyndar fleiri,
svo sem launþegar, bændur, ungt
fólk, fatlaðir og ellilífeyrisþegar.
En sumum fínnst nú þingmenn
Kvennalistans vera famir að hljóma
ansi lfld og karlamir sem þær em
að amst við. Þær tóku líka möglun-
arlaust við launahækkunum á
Alþingi, eins og hinir. Mörgum
fínnst að þjóðfélagið þurfí ekki á
meiri sundmngu að halda og því
sé betra að vinna að réttindum
kvenna innan annarra flokka. Þeir
benda einnig á að aðskilnaðarstefna
kvennalistans bijóti í bága við
mannréttindasáttmála SÞ. Þar sem
þær beijast fyrir mannréttindum,
er heilsteyptara að leyfa karlmönn-
um að taka fullan þátt í starfínu,
þar með talið að fara í framboð
fyrir listann.
Að tala um Kvennalistann sem
tímaskekkju eða neita honum um
tilvemrétt vegna smæðar hans er
hins vegar bæði fásinna og hroki.
Fásinna, því konur em ennþá beitt-
ar ranglæti fyrir það eitt að vera
konur. Hroki, vegna þess að hinir
flokkamir vom jú einhvem tíma
litlir og í lýðfijálsu landi ættum við
frekar að stuðla að velgengni mis-
munandi skoðana eins og þær
birtast í mörgum smáflokkum held-
ur en að reyna að þröngva
hugmyndasnauðri grámennsku upp
á landslýð. Eina vonin sem þjóð-
félagið getur haft um að „fjórflokk-
urinn" breytist, er að aðrir veiti
honum samkeppni og aðhald. Þjóð-
félagið þarf svo sannarlega á því
að halda að hann breytist eða aðrir
betri taki við. í báðum tilfellum er
það þjóðfélaginu í hag, að til séu
aðrir flokkar fyrir utan „fjórflokk-
inn“, þótt hann sjálfur sé vitaskuld
ekkert of hrifínn af samkeppninni.
Litlar líkur á breyting-
um ef fáir kjósa ■
Flokk mannsins
Fyrir þá sem vilja sjá gagngerar
breytingar en aðhyllast ekki
Stykkishólmur;
Svæðisstöð RARIK í
Stykkishólmi heimsótt
Stykkighólmi.
ÞAÐ HEFIR lengi verið ætlun
mín að heimsækja bækistöðvar
RARIK út á Hamraendum í
Stykkishólmi, en það hefir dreg-
ist. Loks lét ég verða af því einn
morguninn. Rafmagnsveitur
ríkisins eru skiptar í svæði. Vest-
urlandsveita er með aðaistöðv-
arnar í Stykkishólmi frá 1980.
Innan svæðisins eru svo vinnu-
flokkar bæði í Búðardal, Ólafsvík
og Borgarnesi.
Borgarnes sér um Borgarfjörð
og Mýrasýslu og einnig um byggða-
línu frá Brennimel á Hvalíjarðar-
strönd og norður yfír Holtavörðu-
heiði að Hrútatungu. Búðardalur
sér um Dalasýslu og rekstur
byggðalínu frá Hrútatungu og vest-
ur að Mjólká í Amarfirði. Ólafsvík
sér um Snæfellsnes inn að Eiði
norðanverðu og suðurbyggð Snæ-
fellsness að Ökrum á Mýrum. Síðan
sér Stykkishólmur umk Stykkis-
hólm, Helgafellssveit og Skógar-
strönd. Ég heimsótti Asgeir Þór
Ólafsson, rafveitustjóra í Stykkis-
hólmi, og tók hann mér með sinni
venjulegu alúð og leysti vel úr
spumingum. Ég varð fljótt var við
áhuga hans á að uppbygging raf-
veitukerfisins gæti orðið sem best
og varanlegust og eins að RARIK
gæti veitt þá þjónustu sem henni
hefði verið ætlað og eins og hægt
væri að veita þjónustuna á sem
skaplegustu verði.
Aðalstöðvamar eru í rúmgóðri
byggingu þama á Hamraendum,
lóðin víggirt og hægt að hafa á
henni nauðsynlega varahluti og
verkfæri stofnunarinnar án þess að
eiga nokkuð á hættu. Skipulag
vinnusvæðisins er þannig að sem
best nýting náist í starfinu. Hver
Ásgeir Þór Ólafsson, rafveitustjóri i Stykkishólmi.
hefír sinn afmarkaða bás.
„Við höfum verið að byggja
rekstunnn upp undanfarin ár,“
sagði Ásgeir. „Það er mikið verk
og horfandi á þær framfarir sem
em í tækni á hveiju ári verður fram-
kvæmdum og hagræðingu seint
lokið. Ég tel engan vafa á að þessi
svæðaskipting RARIK hafí skilað
sér vel. Nálægðin við þau störf sem
unnin em hefír mikið hagræði í för
með sér og öll hagræðing gefur
meira fyrir þá fjármuni sem í verk-
in fara. Það sé ég best eftir að
hafa átt þess kost að stjóma þessu
svæði hér á Vesturlandi og fylgist
með þróun síðustu ára.“
Ég spyr um framkvæmdir
síðustu ára.
Árið 1985 vom miklar fram-
kvæmdir. Lögð 66 kv. lína frá
Vogaskeiði út í Kolgrafarfjörð, 23
km. Þá var mikið unnið að 66 kv.
um Staðarsveit að Fróðárheiði.
Skipt um einangrara á Hellissands-
línu á 68 svæðum. Framsveitarlína
frá Akurtröðum að Hallbjamareyri
endurbyggð. Skipt um alla einan-
grara og fúna staura og stög. Skipt
um vír á Norðurárdalslínu alls um
12 km auk margs annars sem of
langt yrði upp að telja. í Stykkis-
hólmi var sett upp spennistöð við
Hamraenda og gengið frá spenni-
stöð við Rækjunes og heilsugæslu-
stöðina. í Ólafsvík var lagður 800
metra háspennustrengur og 130
metra háspennustrengur á Hellis-
sandi. Stækkaðir spennar vegna
aukins álags. í innanbæjarkerfum
sett upp 80 götuljós. Heimtaugar í
árslok vom 2.608 orkusala smásala
93.934 Mwh. og fjölgun heimtauga
59.
Aðalstöðvar RARIK í Stykkishólmi.
Framkvæmdir á þessu ári má
nefna: Háspennulagnir í Gmndar-
fírði samtals 1450 metrar og í
Stykkishólmi 1260 metrar. Þá vom
endumýjaðar háspennulínur í Dala-
sýslu fyrir 3,3 milljónir auk annarra