Morgunblaðið - 26.03.1987, Blaðsíða 45

Morgunblaðið - 26.03.1987, Blaðsíða 45
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 26. MARZ 45 Um lyfjakostnað eftir Sigurbjörn Sveinsson Komin er fram tillaga til þings- ályktunar um að stefnt skuli að því, að verzlun með lyf verði gefín frjáls og einokunaraðstöðu lyfja- fræðinga í þessum atvinnurekstri þar með aflétt. Fagna ber þessari þingsályktunartillögu, þó að mála- tilbúnaðurinn hafí gjama mátt vera vandaðri og betur fara með staðreyndir. Málstaðurinn er góður og verður að vona, að hnökrar á greinargerð með tillögunni verði ekki til að spilla framgangi hennar. Fyrirkomulag lyfjadreifingar- innar er í raun réttri alda gamalt og nær hér á landi tvö hundruð ár aftur í tímann, er Bjami Páls- son, landlæknir, fékk með kon- ungsbréfí leyfí til að reka lyfjabúð. Síðan hefur þessi háttur verður á hafður að mestu óbreyttur nema hvað sérmenntuð stétt lyfjafræð- inga hefur í æ ríkara mæli fengið lyfjadreifínguna í sínar hendur. Má heita að hún sé nú öll á þeirra vegum. Má með nokkrum rétti líkja þessum verzlunarháttum við það, sem tíðkaðist fyrrum, áður en menn komu auga á mikilvægi ftjálsrar verzlunar og þær hags- bætur, sem henni fylgdu. Nú á dögum brýtur þessi einok- unaraðstaða mjög í bága við almenna venju í þjóðfélaginu og stríðir gegn þeirri þróun, sem við- skiptahættir em í. Að vísu em gerðar ákveðnar faglegar kröfur í ýmsum atvinnurekstri, en engar sérstakar skorður em settar eign- arhaldi einstaklinga á fýrirtækjum eða við hvað þeir fást í þeim efn- um. Hverjum dettur í hug að gera kröfu um flugstjómarréttindi, þeg- ar um eign og rekstur í flugfélagi er að ræða, eða um skipstjómar- réttindi, þegar um útgerð er að ræða, eða iðnréttindi við rekstur skipasmíða, eða hefur nokkur vak- ið máls á því, að það þyrfti lækni til að eiga og reka spítala. Það sama ætti í raun að gilda um lyf- sölu. Fyrirtækið ætti einungis að uppfylla það skilyrði, að lyfjafræð- ingur beri faglega ábyrgð á rekstri þess. Að öðm leyti ætti hver sem er að geta fest fjármuni sína í þessum rekstri eins og öðmm. Umræðan um kostnað við lyfja- kaup er sjálfsögð. Hún kemur alls ekki illa við okkur lækna. Ef pott- ur er brotinn í þessu efni, er sjálfsagt að velta upp öllum hliðum þess. Allt tal um atvinnuróg látum við okkur í léttu rúmi liggja. Málið er miklu mikilvægara en það, að reynt sé að slá á umræðuna með slíkum uppblæstri. Margvísleg önnur atriði en verð- lagsmál lyQa eða einkaréttur á lyfjadreifíngu koma upp í hugann, þegar fjallað er um lyfjakostnað. Óllum hlýtur að vera kappsmál að lyfja sé neytt í hæfílegu magni í þjóðfélaginu, og alls ekki umfram það, sem hver og einn þarf til að bæta heilsu sína og líðan. Lyfja- neyzla að nauðsynjalausu er böl, sem stríðir gegn markmiðum þeim, er lúta að því að auka heilbrigði manna og líkamlega og andlega velferð. Líf í skugga lyfja, þegar aðrir þættir mættu duga betur til að bæta heilsu og tryggja langlífí, ber að forðast. Upplýsingar og bein fræðsla til almennings, hvað þetta varðar, er verkefni heilbrigð- isstjómarinnar og hlýtur að tengj- ast verkefni hennar: „Heilbrigði allra árið 2000.“ Eins og oft hefur verið bent á og m.a. tekið upp í leiðara hér í blaðinu fyrir u.þ.b. ári, er lyfja- kostnaður á hinum ýmsu svæðum landsins furðu misjafn. Mynd 1 sýnir lyfjakostnað sjúkrasamlaga landsins árið 1985 og er þeim rað- að í landfræðilegri röð. Það er vitað, að hávaðinn af lyfjakostnaði fellur á elztu kynslóðina. Má nefna, að á einu þessara samlagssvæða hefurverið áætlað, aðtíðni lyfjaáví- sana í hópnum eldri en 65 ára sé um níu á ári á hvem einstakling en einungis tvær á hvem íbúa í aldurshópnum 0-14 ára. Styður þetta áðumefnda vitneskju, að ly- fjaneyzlan sé mest í elztu hópum þjóðfélagsins. Ef við nú notum upplýsingamar úr mynd 1 og röðum sjúkrasamlög- unum upp eftir hlutfallslegum íjölda 65 ára og eldri, kemur í ljós, að lítið samband virðist milli þess hlutfalls og lyfjakostnaðar samlag- anna (mynd 2). Hér ráða því aðrir þættir lyfjakostnaðinum. Þetta kemur á óvart og er íhugunarefni. Einnig er fróðlegt að athuga lyfjakostnað í áranna rás innan sama læknishéraðs, hvemig hann breytist milli ára í einstökum sam- lögum og hvað hann getur verið mismunandi á milli nágrannasam- lagssvæða. (Sjá mynd 3—5.) En hvað er þá til ráða? Hvemig verður bezt unnið að því, að koma þessum málum í heilbrigðara horf? Eftirtalin atriði em sett fram til umhugsunar: ★ Skilgreina þarf ástandið á þeim samlagssvæðum, þar sem lyfjakostnaður er lágur m.t.t. aldursdreifingar, algengis sjúkdóma og þeirra lyfja, sem dreift er. Svara þarf þeirri spumingu, hvort færa megi lyfjaneyzluna í landinu til þess, sem tíðkast á þessum svæðum. ★ Athuga þyrfti, hvort lyfja- neyzla okkar sé frábrugðin neyzlu nágrannaþjóðanna. Ef svo er og að því gefnu að neyzluþörf okkar sé hin sama, þyrfti að gera markvert átak til að færa neyzluna í sama horf. ★ Treysta þarf samfellda læknis- þjónustu á þéttbýlissvæðum. Gera má ráð fyrir, að hinn mikli lyfjakostnaður í Reykjavík, svo dæmi sé tekið, sé að hluta til orðinn vegna minni tengsla sjúklinga og lækna og þess, að sjúklingar njóti þjónustu úr margra hendi vegna sömu vandamála. Sigurbjöm Sveinsson ★ Símlyfseðlar em algengir á ís- landi. Athuga þarf, að hve miklu leyti rekja má ónauðsyn- lega lyfjagjöf til þeirra. Má t.d. benda á, að ábendingar fyrir útgáfu ávísana á sýklalyf í síma em fáar. ★ Til greina kemur að setja skorður við auglýsingastarf- semi lyljafyrirtækja, þannig að tekið verði fyrir óbeinar greiðslur til lækna eins og nú tíðkast. ^ ★ Gefín verði út samheitalyfja- verðskrá, þannig að aðgengi- legt verði fyrir lækna að bera saman verð samskonar lyfja. Þessu verði fylgt eftir með reglubundnum upplýsingum frá heilbrigðisstjóminni með samanburði á verði samskonar lyfja í einstökum lyfjaflokkum. Einnig kemur til greina að benda læknum á verðmun skyldra ly§a með svipaða verk- un. ★ Auka þarf verðskyn almenn- ings, þannig að læknum sé veitt aðhald við útgáfu lyfseðla. Nú hefur hvorki læknirinn né sjúklingurinn neinn hag af mis- munandi verði einstakra lyfja. Verð lyfsins þyrfti með e-m hætti að endurspeglast í gjaldi því, sem sjúklingurinn greiðir, þó þannig að heildarálögur á sjúklinga aukist ekki. Heimild: Félagsmál, tímarit Trygginga- stofnunar rfldsins, S. tbl. 1986. Höfundur er heilaugæalulæknir í Búðardal. MYND 1:* Sjúkrasamlagskostnaður 1985 LYFJAKOSTNAÐUR 500 1000 2000 2500 3000 3500 4000 Reykjavík Kópavogur Seltjarnarnes Garðabaer Hafnarfjörður Kjósarsýsla Akranes Mýra-og Borgarfjs. Snaef.-og Hnappad. Dalasýsla A-Barðastrandars. V-Barðastrandars. ísafjarðarsýslur ísafjörður Bolungarvik Strandasýsla V-Húnavatnss. A-Húnavatnss. Skagafjarðars, Sauðárkrókur Siglufjörður Ólafsfjörður Dalvík Akureyri Eyjafjarðars. Þingeyjarsýslur Húsavík N-Múlasýsla S-Múlasýsla Seyðisfjörður Neskaupstaður A-Skaftafellss. V-Skaftafellss. Rangárvallas. Árnessýsla Vestmannaeyjar Gullbringusýsla Gringavik Keflavík Njarðvík l“ í —■*— mámmmvámimÆÉ - " . ::j « S3S n r —’-í=i T SB8' " 'J 1 . . S . . ' , —5 .... *** "V "A v 1 ' ”J v'r.V' i wmmm kmi 1 1 U,....L.„,.Í :::& * 1*3 ...,..............................,; —............................................................ ..................ssll:;:1.;; v;:;:;;:1::::-::::1. ...........*.......................1......................1........... — *■...................... 1 "■ ..........................................| MYND 2:----------------------------------------------------------------- Sjúkrasamlagskostnaður 1985 LYFJAKOSTNAÐUR Raðað eftir laekkandi ellibyrði. Hæst í V-Skaftafellssýslu laegst í Garðabæ. kr/mann 500 1000 1500 2000 2500 3000 V-Skaftafellss. Dalasýsla Sigluförður Reykavík Þingeyarsýslur Skagafarðars. A-Barðastrandars. Strandasýsla V-Húnavatnss. Rangárvallas. Ólafsfjörður Dalvik N-Múlasýsla A-Húnavatnss. Mýra- og Borgarfjs. Eyjafjarðarsýsla Akureyri Sauðárkrókur tsafjarðarsýslur A-Skaftafellss. Neskaupstaður S-Múlasýsla Árnessýsla Akranes ísafjörður Húsavik Seyðisfjörður Snæf.-og Hnappad V-Barðastrandars. Hafnarfjörður Vestmannaeyjar Gullbringusýsla Bolungarvik Keflavík Kópavogur Seltjarnarnes Grindavik Njarðvik Kjósarsýsla Garðabaer 3500 4000
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.