Morgunblaðið - 27.06.1987, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 27. JÚNÍ 1987
29
Sovétríkin:
■
Nyir menn taka sæti
í stjórnmálaráðinu
Moskvu, Reuter.
ALEXANDER Yakovlev, einn nánasti samstarfsmaður Mikhails S.
Gorbachev Sovétleiðtoga, hefur verið hækkaður í tign og gerður að
fullgildum meðlimi í stjórnmálaráði sovéska kommúnistaflokksins.
Fyrir átti hann sæti í forsætisnefnd miðstjórnar flokksins og hefur
haft áróðursmál með höndum. Hann er einn helsti talsmaður umbóta-
herferðar Górbachevs og hefur haft með höndum skipulagningu
hennar.
Sfjórn Thatcher hyggst umbylta húsnæðismálunum.
Stjómarandstæðingar halda því
einnig fram að hugmyndir ríkis-
stjómarinnar um að draga úr
valdsviði borgarstjóma séu síður en
svo fallnar til að auka raunvemlegt
lýðræði og valfrelsi einstakling-
anna. Hér sé þvert á móti á ferðinni
stórfelld aðgerð í þveröfuga átt, í
átt til aukinnar miðstýringar og
samsöfnunar valds á hendi lands-
stjómarinnar í málefnum sem
snerta daglegt líf manna heima í
héraði. Varaði til dæmis Neil
Kinnock, leiðtogi Verkamanna-
flokksins, við fyrirætlunum ríkis-
stjómarinnar er hann sagði að hinn
raunverulegi tilgangur þeirra væri
hinn sami og allra annarra aðgerða
þessarar ríkisstjómar, að sundra
bresku þjóðinni enn frekar, láta þá
sem best em settir leika lausum
hala, en skilja stóran hóp eftir í
annars flokks samfélagi, þar sem
félagsleg þjónusta og allt sem lýtur
að sjálfsögðu tilliti til náungans er
fýrir borð borið.
Healy úr skugga-
ráðuneyti Verka-
mannaflokksins
Denis Healy, sem verið hefur í
hópi helstu forystumanna breska
Verkamannaflokksins um þriggja
áratuga skeið, hefur nú ákveðið að
draga sig nokkuð í hlé og gefa
ekki lengur kost á sér í skuggaráðu-
neyti flokksins.
Healy hefur að undanfömu verið
helsti talsmaður Verkamanna-
flokksins í utanríkismálum og
utanríkisráðuneytið hefði fallið hon-
um í skaut hefði Verkamanna-
flokknum tekist að bera sigur úr
býtum í nýafstöðnum þingkosning-
um. Þessi fyrrum ráðherra í ýmsum
ríkisstjórnum flokksins er nú 69 ára
að aldri og hefur hann um langt
skeið sett sterkan svip á bresk
stjómmál, enda litríkur stjórnmála-
maður sem mikið gustar að.
Ákvörðun Healys nú veldur því
að sæti er skilið eftir autt í skugga-
ráðuneytinu, en hinn 8. júlí næst-
komandi mun Verkamannflokkur-
inn velja þann hóp sem skipa mun
það ráðuneyti á næstunni. Nokkrar
væringar hafa gert vart við sig inn-
an flokksins að undanfömu vegna
þessara fyrirhuguðu kosninga.
Hafa vinstri menn til dæmis verið
að reyna að stilla saman strengi
sína en ekki tekist það sem skyldi,
vinstriarmur Verkamannaflokksins
á nú þijá af þeim fimmtán sem nú
skipa skuggaráðuneytið og er útlit
fýrir að sökum óeiningar í sínum
röðum muni þeim ekki takast ac
bæta hlut sinn þar að lútandi.
14 menn sitja í stjómmálaráðinu
sem er æðsta valdastofnun flokks-
ins. Með þessu er talið að Gorbachev
vilji koma að manni til mótvægis við
Yegor Ligachev, helsta hugmynda-
fræðing flokksins, sem er talinn
íhaldssamur og mótfallinn ýmsum
hugmyndum umbótasinna.
Yakovlev var skipaður áróðurs-
meistari flokksins í júlí árið 1985
sem er ein mesta ábyrgðarstaða
valdakerfisins sovéska að frátöldu
stjómmálaráðinu. Þá hafði Gorb-
achev setið að völdum í fjóra mánuði.
Hann hefur jafnan verið með í för
er Gorbachev hefur sótt erlenda
þjóðhöfðingja heim.
Alexander Yakovlev er að auki
einn helsti sérfræðingur Kremlveija
um málefni Vesturlanda og er það
talin vera aðalástæða þess að hann
hefur tekið sæti í stjómmálaráðinu.
Hann hefur gagnrýnt afstöðu
Bandaríkjamanna í afvopnunarmál-
um harðlega og jafnframt hvatt til
breytinga á utanríkisstefnu Sovét-
stjómarinnar. Hann var sendiherra
Sovétrikjanna í Kanada um tíu ára
skeið. Þangað var hann sendur eftir
að hann hafði starfað í átta ár í
áróðursmáladeild miðstjórnarinnar.
Fór það orð af honum að hann væri
sérlega hreinskilinn og ávann hann
sér virðingu erlendra sendimanna.
Það vakti nokkra athygli er Yak-
ovlev var óvænt skipaður sendiherra
í Kanada. Vestrænir sovétsérfræð-
ingar töldu ástæðuna vera grein er
hann ritaði þar sem hann gagnrýndi
vaxandi þjóðemishyggju meðal
rússa. En hagur Yakovlevs tók að
batna er Gorbachev tók við völdum.
Fjórum mánuðum eftir valdatökuna
var hann skipaður yfirmaður áróð-
ursdeildarinnar og í mars á síðasta
ári tók hann sæti í forsætisnefnd
miðstjómarinnar. Yakovlev fýlgdi
Gorbachev til Genf er hann átti þar
fund með Ronald Reagan Banda-
ríkjaforseta Hann var einnig með í
för er leiðtogar stórveldanna fund-
uðu í Reykjavík í október á síðasta
ári.
Fundi miðstjómarinnar var fram-
haldið í gær og vom tillögur
Gorbachevs um endurskipulagningu
efnahagsmála teknar til umfjöllunar.
I ræðu sinni í fýrradag boðaði hann
aukna sjálfsstjóm ríkisfýrirtækja og
minni miðstýringu. Mun miðstjómin
fjalla um lagafmmvarp um breytt
rekstrarfýrirkomulag ríkisfyrir-
tækja. Verður það lagt fyrir æðstar-
áð Sovétríkjanna í næstu viku og
mun líklega taka gildi í janúar á
næsta ári.
Auk Yakovlevs vom þeir Nikolai
Slyunkov og Viktor Nikonov gerðir
að fullgildum meðlimum í stjóm-
málaráðinu. Báðir em þeir í yngri
kantinum, innan við sextugt. Sly-
unkov hefiir átt sæti í stjómmálaráð-
inu og haft þar með höndum
skipulagningu efnahagsmála en ekki
haft atkvæðisrétt. Nikonov hefur á
hinn bóginn hlotið skjótan frama og
tekur nú við stjóm landbúnaðar-
mála. Hann hefur ekki áður setið í
stjómmálaráðinu.
Mikhail S. Gorbachev Sovétleiðtogi á blaðamannafundi í Haskólabíoi
eftir fund hans og Ronalds Reagan Bandaríkjaforseti. Til hægri á
myndinni er Alexander Yakovlev áróðursmeistari flokksins sem nú
hefur tekið sæti i stjórnmálaráði kommúnistaflokksins.
Spánn:
Rætt við Banda-
ríkin án árangfurs
Madrid. Reuter. ^ ^
Madríd, Reuter.
SJÖTTU lotu viðræðna Banda-
ríkjamanna og Spánverja um að
fækka bandarískum hermönnum
á Spáni lauk í gær án þess að
árangur næðist, utan hvað ákveð-
ið var að ræðast við að nýju í
haust.
„Við vinnum sem vinir og banda-
menn að því að ná samkomulagi,
sem er hvorum tveggja í hag og
Atlantshafsbandalaginu í heild
sinni,“ sagði Reginald Barholomew,
sendiherra Bandaríkjamanna, í sam-
tali við blaðamenn.
Helsti samningamaður Spánverja,
Maximo Cajal, var jafnvel snubbótt-
ari: „Viðræðumar voru vingjarnleg-
ar og við ætlum að hittast aftur.“
Talið er að krafa Spánverja um
að sprengjuflugvélar af gerðinni
F-16, sem Bandaríkjamenn telja
nauðsynlegar öryggishagsmunum
Atlantshafsbandalagsins, verði fjar-
lægðar standi í vegi fyrir samkomu-
lagi.
Bandaríkin:
Flugmálayfirf öld vilja nýj-
ar reglur um handfarangur
Þykir nóg komið af uppstoppuðum nautshausum, þríhjólum og bílhurðum
FLUGMÁLAYFIRVÖLD í Bandaríkjunum hafa fyrirskipað banda-
rískum flugfélögum að koma sér saman um nýjar reglur um
fjölda, stærð og lögun pinkla, sem farþegar mega hafa með sér
sem handfarangur um borð í flugvélar. Reglurnar eiga að vera
tilbúnar fyrir árslok, en eftir það verður dyrum flugvélanna
ekki lokað, fyrr en allt verður þar í skorðum í samræmi við nýju
reglurnar.
og bílhurðum, sem dugmiklir far-
þegar höfðu haft með sér serr
handfarangur.
Flugfélögin hafa enga löngun
til að lenda í málssóknum (far-
þega, sem fékk pinkil í höfuðið,
voru dæmdir milljón dollarar í
bætur), en í herbúðum þeirra ríkis
viss ótti við, að nýju reglurnar
kunni að hafa enn frekari tafir í
för með sér við brottfarir en nú
þekkjast.
En flugmálayfirvöldin taka
meira mark á því, sem flugþjón-
ustufólkið hefur fram að færa,
því að það er í verkahring þess
að troða 100 pinklum inn í hillur
og skápa, þar sem aðeins er pláss
fýrir 20. Þetta fólk hefur einnig
þurft að standa í samningavið-
ræðum við farþega út af þríhjólum
og ferðatölvum, sem skaga fram
í þröngan gangveginn inni í flug-
véljnni.
í fyrra gaf landssamband flug-
þjónustufólks í Bandaríkjunum
flugmálayfirvöldum ítarlega
skýrslu, þar sem greint var frá
1172 tilfellum, þar sem reglur um
handfarangur höfðu verið brotn-
ar. Öll atvikin höfðu gerst á einum
mánuði. Þar gat m.a. að líta frá-
sagnir af uppstoppuðum nauts-
hausum, vélmennum, drifsköftum
í BMW, stórum leikfangahestum
Þeir höfðu bisast með gripina
um borð í flugvélina til þess aé
þurfa ekki að bíða í óratíma við
færibandið og þurfa að stara á
einmanalega ferðatösku fara
hring eftir hring.
Nýju reglurnar gætu orðið til
að sú bið lengdist enn. En þær
kunna einnig að verða þess vald-
andi, að flugið verður öruggara.
Alvarlegasta hættan í sambandi
við handfarangur er sú, að hann
getur orðið hindrun í vegi fólks,
sem er að flýta sér út úr brenn-
andi flugvél. Fólk hefur e.t.v.
sloppið heilt, þegar flugvél hefur
skollið til jarðar í flugtaki eða
lendingu, en látist svo af völdum
reyks eða elds, áður en það náði
að komast út úr vélinni. Við slíkar
aðstæður getur uppstoppaður
nautshaus t.d. orðið erfiður farar-
tálmi.
Ein er sú breyting, sem flýtt
gæti fýrir í millilandaflugi (fækk-
að töfum), gert það ódýrara
(minna eldsneyti) og öruggara
(minni ringulreið), en hún er sú
að leyfa farþegum að taka „toll-
inn“ sinn við heimkomu fremur
en brottför. Stundum virðist það
néfnilega svo, að viskíið og ginið,
sem byltist um í hillunum inni í
farþegarýminu, hljóti að slaga
hátt í eldsneytið í tönkum vélar-
innar. Munurinn er bara sá, að
eldsneytið er ómissandi, en vei-
gamar ekki.
Palmegata í
Moskvuborg
Moskva. Reuter.
STJÓRNVÖLD í Moskvu hafa
ákveðið að gata ein í Moskvuborg
verði látin bera nafn Olof Palme,
fyrrum forsætisráðherra Svíþjóð-
ar.
Blaðið Moskovskaya Pravda sagði
í gær að gatan, sem er í Lenin-
hæðum, muni bera nafn hins myrta
forsætisráðherra er hafi verið hinn
merkasti maður, virtur um allan
heim. Litlu minnismerki um Palme
verður einnig komið fyrir við götuna.
19 bjargað
af sökkv-
andi togara
London. Reuter.
VESTUR-þýskur togari sökk í
fyrrinótt norður af Skotlandi.
Mannbjörg varð.
Togarinn, er bar nafnið Hessen,
var á siglingu á lygnum sjó er
skyndilega kom að honum leki og
sökk hann mjög fljótt. 19 manns
voru um borð og bjargaði bresk her-
þyrla einum manni úr sjónum en
hinir, þar á meðal eitt barn, voru
sóttir um borð í togarann af björgun-
arbát breska herskipsins Ark Royal.