Morgunblaðið - 27.06.1987, Blaðsíða 38

38
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 27. JÚNÍ 1987
H
u
Salzburg er sannarlega falleg á að lfta — jafnvel þó að tónlistina vanti á myndina.
Tónleikar og óperur
í útlendri sól og sumri
tónlistarlífinu
Sigrún Davíðsdóttir
Norræn sagnfræði-
ráðstefna í ágúst
10.—14. ágTÍst í sumar verður haldin í Reykjavík ráðstefna norr-
ænna sagnfræðinga, sú tuttugasta af slíkum samkomum. Hér er
það sagnfræðistofnun háskólans og Sögufélagið sem sjá um ráð-
stefnuna. í undirbúningsnefndinni eru þau Gnnnar Karlsson, Ingi
Sigurðsson, Anna Agnarsdóttir, Helgi Skúli Kjartansson og Eg-
gert Þór Bemharðsson. Þorsteinn Helgason er ráðstefnuritari.
--------------------- Að venju skiptast fyrirlestrar
ráðstefnunnar í þijá hluta, aðal-
efni, hliðarefni og svo óháða fyrir-
lestra. Aðalefnin eru þijú: Heimildir
um fyrri hluta miðalda, þjóðemis-
minnihlutar og þjóðarbrot og staða
þeirra í norrænu samfélagi á 19.
og 20. öld og svo lífskjör á Norðurl-
öndum 1750—1918. Af íslending-
Við íslendingar erum þekktir fyrir að taka hlutina föstum tökum
þegar þeir fanga hug okkar. Einu sinni keyptu allir reiðhjól og fóta-
nuddtæki, nú liggur straumurinn til útlanda, ef marka má tölur og
ánægj ustunur ferðaskrifstofa og flugfélaga. Það er óþarfi að hafa
mörg orð um hve margt er hægt að taka sér fyrir hendur í sumar-
leyfi erlendis, en eitt af því er að fara á tónleika eða hlusta á
óperu. Ekki endilega af því að þar sé allt svo miklu betra en hér
heima, nei, alls ekki, heldur bara af því að það getur verið svo óvið-
jafnanlega ánægjulegt og öðruvísi að reika inn í gamla höll og
hlusta þar á góða tónlist og njóta svo eftiráhrifanna í hlýrri sumar-
nóttinni.
Aldeburgh þar sem Britten starfaði
og bjó kom hann á fót tónlistar-
hátíð, sem var haldið áfram eftir
hans dag og þykir hin merkasta. Á
Glyndeboume-hátíðinni em settar
upp fímm ópemr og tónverk, alveg
frá barokk og fram á okkar dag, á
tímabilinu frá maí til ágúst. Hátíðin
er ekki sízt fræg fyrir löng hlé, en
í þeim dreifa gestir sér um grandir
og móa og snæða nesti sitt úr körf-
um, helzt eðalvín og reyktan lax,
rælq'ukæfu, skonsur og annað
brezkt lostæti. Það em nokkur
áhöld um hvort það er tónlistin eða
nestið, sem dregur gesti að, en
hvort tveggja stendur fyrir sínu og
vel það.
Hér á eftir fer örstuttur listi og
handahófskenndur yfír það sem er
á seyði víðs vegar um Evrópu næstu
mánuðina. Nánari upplýsingar er
hægt að fá í tónlistartímaritum,
sendiráðin geta veitt upplýsingar
og auðvitað ættu góðar ferðaskrif-
stofur að hafa þetta allt á taktein-
um. Upplýsingamar hér á eftir em
teknar úr bók um tónlistarhátíðir,
en bókin er ekki alveg ný, svo list-
inn er kannski ekki alömggur.
Gefur ykkur þó hugmynd um,
hvemig Evrópa endurómar af tón-
list allt heila sumarið ... og auðvit-
að líka árið um kring, ef út í það
er farið.
Byijum á músíklandinu Austur-
ríki. í Bregenz er haldin listahátíð
frá miðjum júlí fram í miðjan ágúst.
Þá sezt Vínar sinfónían þar að og
spilar, þama em ópemsýningar, en
líka leikhús. Til dæmis setti Ingmar
Bergmann Tartuffe þar á svið 1979
og svo hafa Jörg Demus og Wilhelm
Kempff spilað þar. í Salzburg er
haldin heljarskinns tónlistarhátíð
um ágústleytið, tónleikar og ópemr
á hveiju kvöldi, bæði úti og inni.
Miðar em kannski ekki auðfáanleg-
ir á stærstu viðburðina, því það er
hægt að panta löngu fyrirfram. Það
þýðir þó ekki alltaf að allt sé löngu
uppselt, bara að freista gæfunnar.
Jónasi Hallgrímssyni leið vel í
Soro í Danmörku og kom vísast oft
í kirkjuna, sem var lokið við um
1200, þegar einhveijir vom kannski
famir að gera uppkast að fyrstu
fslendingasögunum hér heima.
Þama halda Danir orgelhátíð í júní
og fram í ágúst, höfðu tónleika á
miðvikudögum, síðast þegar til
fréttist.
BBC Henry Wood Promenade
Concerts, betur þekktir sem Proms,
em haldnir í Royal Albert Hall í
London frá miðjum júlí fram í miðj-
an september. Man ekki einhver
eftir ftirðulegum tónleikum í sjón-
varpinu þar sem f stendur með
skrítna hatta og syngur með. Alveg
sérbrezk tónleikahefð í þessum
stóra sal, sem tekur 7.300 manns.
Vísast ekki að allra smekk, en ör-
ugglega stórskemmtileg reynsla. I
Pinnar bjóða líka upp á góða
tónlist, til dæmis á kammermúsík-
hátíðinni í Kuhmo. Þegar nokkrir
ungir hugsjónamenn stofnuðu til
hátíðar 1970, lengst inni í fínnsku
skógunum, þótti fyrirtækið ekki
björgulegt, en Hallormsstaðir
heimsins em ekki alltaf eins af-
skekktir og heimsborgaramir
halda. Hátíðin er sumsé vel sótt og
þykir hin merkasta. Hún er haldin
seinni hluta júlí. í júlí er haldin
óperahátíð í Savonlinna.
í Frakklandi e_r fíma mikið af
tónlistarhátíðum. í septemberlok og
fram í desember er hausthátíð í
París, mest boðið upp á nútímalist-
ir, ekki aðeins tónlist. Festival
estival de Paris stendur frá miðjum
júlí og út september. Þá em haldn-
ir tónleikar nánast á hveiju kvöldi
í ýmsum merkum byggingum í
borginni, ekki sízt gömlum kirlq'um,
sem em óviðjafnanlegur rammi um
góða tónlist. Á svipuðum tíma er
haldin kammermúsíkhátíð í borg-
inni.
Þegar Ítalía er annars vegar
koma ópemr upp í hugann og þá
um leið ópemhátíðin í Veróna, þar
sem ópemr em settar á svið á gömlu
hringleikasviði, sem Rómveijar
vom svo forsjálir að byggja sér og
okkur til ánægju. Opemsýning
þama ku vera stórbrotin upplifun,
ekki bara vegna tónlistarinnar,
heldur umhverfísins ekki síður.
í Sviss hefur Menuhin komið upp
tónlistarhátíð í ágúst og heldur
hana í Gstaad, þar sem þykir smart
á sjást á skíðum á vetuma. Hátíðin
er haldin í ágúst og henni er einkum
ætlað að koma ungu fólki á fram-
færi.
Þýzkaland ómar líka af músík
allt sumarið, reyndar árið um kring
auðvitað. Ópemhátíðin í Bayreuth
er sú þekktasta sinnar tegundar.
Wagner lét reisa timburhöll í kring-
um tónsmíðar sínar og þar em þær
enn sýndar undir vemdarvæng af-
komenda hans. Sögusögnum ber
ekki saman. Sumir segja að það
verði að hugsa fyrir Bayreuth-ferð
löngu fyrirfram, því miðamir séu
seldir mörg ár fram í tímann. Aðrir
segja þetta ýlq'ur, alltaf sé hægt
að verða sér úti um miða rétt í
þann mund sem sýningar hefjast.
Reyni hver fyrir sig í júlí og ágúst.
Ömgglega botnlaus ánægja fyrir
óperaákafa.
í Berlín er haldin listahátíð hvert
haust, en í ár em nánast stórvið-
burðir allt árið, vegna afmælishátíð-
ar borgarinnar. Þama hefur bæði
eldri og yngri tónlist verið gert
hátt undir höfði. Og það er ekki
hægt að skilja við Þýzkaland án
þess að nefna eina hátíð í róm-
antísku umhverfí, svo sem hátíðina
í Heidelberg um ágústleytið. Þar
em fluttar ópemr og haldnir tón-
leikar í Heidelberg-kastaia, bæði
innan dyra og í kastalagarðinum.
Það er af nógu að taka en látum
þetta gott heita. Ferðaskrifstofur á
hveijum stað ættu að hafa allar
upplýsingar á takteinum, þegar þið
mætið á staðinn, hungmð og þyrst
í fallega tónlist I ljúfu umhverfí,
eftir letilíf á strönd eða þreytandi
hraðbrautarkeyrslu.
fS£ H ' 2Onde ! mrdiska
V— i istoriker
Ijf fwnqressen
WM iSl 10-14 aug 1987 TTnrn i Rcykjavá
Á.r
um talar Vésteinn Ólason um
miðaldaheimildir, Gunnar Karlsson
um þjóðemisminnihluta og Gísli
Gunnarsson og Magnús S. Magnús-
son um lífskjör.
Hliðarefnin em hvorki fleiri né
færri en sex. Valdastaða á 17. öld,
hemaðarsaga, Norðurlönd og stór-
veldin eftir seinni heimsstyijöld,
bændasamfélag þriðja heimsins í
umróti nútímans, skriftarkunnátta
og fráhvarf frá kirkjuveldi, ljós-
myndir og kvikmyndir sem sagn-
fræðiheimildir.
Islenzkir fyrirlestrar, sem halda
óháða fyrirlestra em þeir Svein-
bjöm Rafnsson, Ingi Sigurðsson,
Olafur Ásgeirsson og Gísli Ágúst
Gunnlaugsson.
Eins og sjá má verður víða kom-
ið við og af mörgu að taka. Þeir
sem hafa áhuga, jafnt lærðir sem
leikir, geta innritað sig á ráðstefn-
una með því að hafa samband við
undirbúningsnefndina eða ritarann.
Dúr og moll
Nýlega lék sinfóníuhljómsveit-
in nokkur íslenzk verk inn á
geisladisk á vegum íslenzku tón-
verkamiðstöðvarinnar. Finnski
stjómandinn Petri Sakari, sem
hefur stjórnað hljómsveitinni af
fítonskrafti á tónleikum, stýrði
henni í gegnum upptökuraar.
Væntanlega bregður Einar Jó-
hannesson klarínettuleikari sér í
nýtt hlutverk og hefur umsjón
með upptökum, verður það sem
kallast pródúsent á útlenzku.
Erling Blöndai Bengtsson leikur
einleik í sellókonsert eftir Jón Nor-
dal og Sigrún Eðvaldsdóttir í Poemi
Hafliða Hallgrímssonar. Svo
skemmtilega vill til að Hafliði skrif-
aði verkið fyrir kennara Sigrúnar,
Jamie Laredo. Auk þess verða á
disknum eitt eða fleiri verk í viðbót.
Ef einhver kann að spyija hvers
vegna verkin séu bara gefin út á
geisiadiski, þá er því til að svara
að hér er ekki sízt verið að huga
að erlendri dreifingu, þar sem
gömlu plastplötumar em alveg að
verða undir.
Aðrar upptökur em í deiglunni.
Hamrahlíðarkórinn tók upp nokkur
sönglög síðla vetrar og heldur vænt-
anlega áfram í sumar eða haust.
Þetta em meðal annars lög eftir
Hjálmar H. Ragnars, Jón Nordal
og fleiri.
Nú undir vorið komu út fjórar
plötur á vegum miðstöðvarinnar,
sem verður fjallað nánar um hér
seinna. Ef þið leitið að gjöfum
handa íslenzkum eða erlendum tón-
listaráhugamönnum, þá liggur
alveg þráðbeint við að komast yfír
Sigrún Eðvaldsdóttir
Jón Nordal
plötur tónverkamiðstöðvarinnar
handa þeim.
Ætli það láti ekki nærri að í maí
hafí verið haldnir hátt á annað
hundrað tónleikar í Reykjavík. Ofan
á venjulega tónlistarlífíð bætast
nefnilega tónleikar tónlistarskól-
anna, sem útskrifa nemendur sem
óðast um þetta leyti, og liður í út-
skriftinni em tónleikar. Er ekki
kominn tími til að forráðamenn tón-