Morgunblaðið - 27.06.1987, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 27. JÚNÍ 1987
15
í tilefni Reykjavíkurbréfs
eftirÓlafG.
Einarsson
Reykjavíkurbréf Morgunblaðs-
ins sunnudaginn 21. júní er
athyglisverð lesning. Þar er skrif-
að um skipulag og starfshætti
stjórnarráðsins í framhaldi af
ummælum Þorsteins Pálssonar um
fækkun ráðuneyta og aðrar breyt-
ingar á þeim. Einnig er velt
vöngum yfír hversu langan tíma
stjómarmyndunarviðræður taka
hér á landi. Loks er kafli um ráð-
herraembætti og störf Alþingis.
Þann kafla vil ég sérstaklega
gera hér að umtalsefni, vegna
þess að þar er komið inn á atriði,
sem skipta miklu máli. Annars
vegar launakjör þeirra þingmanna,
sem gegna sérstökum störfum í
þinginu, hins vegar, og tengt laun-
um og kjöram, eftir hveiju
þingmenn sækjast til aukinna
áhrifa.
í þessum kafla Reykjavíkur-
bréfs er lýst furðu á því að
þingmenn skuli fremur sækjast
eftir virðingarstöðum hjá fram-
kvæmdavaldinu en löggjafarvald-
inu. Virðingar- og áhrifastöður í
þinginu era réttilega taldar stöður
forseta Alþingis, þingflokksfor-
mennska og formennska í hinum
veigameiri þingnefndum. Með
áhrifastöðum hjá framkvæmda-
valdinu er hins vegar átt við
ráðherradóm.
Ég er sammála þeirri skoðun
bréfritara, að þingmenn, sem
sækja vilja fram til aukinna áhrifa,
ættu ekki síður að gera svo innan
þings en utan. Að vísu fá þing-
menn aukin áhrif innan þingsins
við það að verða ráðherrar, enda
búum við við það kerfi, að menn
halda þingmennskunni þótt þeir
verði ráðherrar, og svo heyrir það
til hreinna undantekninga að utan-
þingsmenn taki við ráðherradómi.
Asókn þingmanna í ráðherra-
dóm kann að eiga sér ýmsar
skýringar. í fyrsta lagi áhuginn á
handhöfn framkvæmdavaldsins. í
öðra lagi vitundin um virðingar-
og tekjuauka. Um hið fyrra, þ.e.
að vera handhafi framkvæmda-
valdsins, gildir jú sú meginregla,
að því ná menn helst ekki nema
að vera jafnframt alþingismenn,
eins og áður sagði.
Ég tel að við eigum að breyta
þessu fyrirkomulagi þannig, að
þingmaður, sem verður ráðherra
láti af þingmennsku á meðan, og
varamaður taki við þingsætinu.
Það skipulag myndi hafa það í för
með sér að þingflokkum yrði auð-
veldara að velja til ráðherrastarfa
menn utan þings. Ahugi þing-
manna á ábyrgðarmeiri störfum
innan þingsins myndi og aukast.
Þá kem ég að launum og öðram
kjöram. í Reykjavíkurbréfi er sett
fram sú skoðun að formennska
hinna veigameiri nefnda, svo sem
utanríkismálanefndar og fjárveit-
inganefndar, og formennska í
þingflokkum eigi að jafngilda ráð-
herraembættum. Sama gildi um
deildaforseta. Forseti sameinaðs
Alþingis eigi hins vegar að njóta
sömu kjara og forsætisráðherra.
Ég fagna þessum skoðunum
bréfritara og hlýt að líta á þær
sem skoðanir Morgunblaðsins,
sem satt að segja hefur verið held-
ur hornótt þegar hækkun hefur
orðið á launum alþingismanna
samkvæmt úrskurðum kjaradóms.
Það er rétt hjá bréfritara að
Alþingi hefur ekki gætt virðingar
sinnar gagnvart framkvæmda-
valdinu. Þar eiga þingmenn við
sjálfa sig að sakast. Þeir hafa lot-
ið þeim, sem ráðið hafa hinni
neikvæðu umræðu í fjölmiðlum
áram saman um aumingjaskap
alþingismanna. Þeim nægi smán-
arlaun, enda komi ekkert út úr
þeirra starfi, og vinnutími þeirra
sé frá kl. 14—16 fjóra daga vi-
kunnar.
Ef vinnutíminn væri þessi ættu
launin að vera í samræmi við það.
Af alllangri reynslu þekki ég vel
til vinnutíma alþingismanna. í
raun eiga þeir aldrei frí. En það
er með þá eins og aðra, þeir vinna
misjafnlega mikið. Það fer m.a.
eftir því hver störf þeim era falin
í þinginu. Þeir, sem gegna þeim
trúnaðarstörfum sem hér vora
áður talin, leggja fram meiri vinnu
í þágu þings og þingflokka en
aðrir. Þeim ber því að launa í sam-
ræmi við það. Þetta þarf ekki að
þýða að aðrir þingmenn vinni ekki
jafnmikið. Það kunna þeir einmitt
að gera við undirbúning mála, sem
þeir flytja í þinginu, eða vegna
þátttöku í umræðum. En það gera
Ólafur G. Einarsson
„Ásókn þingmanna í
ráðherradóm kann að
eiga sér ýmsar skýring-
ar. I fyrsta lagi áhuginn
á handhöfn fram-
kvæmdavaldsins. I öðru
lagi vitundin um virð-
ingar- og tekjuauka.“
menn oftast upp við sjálfa sig og
sig eina. En til era líka þeir sem
sitja í „léttum" nefndum eða jafn-
vel engum, taka sjaldan til máls
og flytja ekki mál. Þeir þiggja hins
vegar laun sem hinir.
Mér þykir þetta ekki réttlátt.
Þessvegna tek ég undir þá skoðun
bréfritara að launa beri sérstak-
lega þau störf, sem þingið felur
meðlimum sínum, og era umfram
hina beinu þingmennsku. Einnig
þau störf, sem þingflokkar fela
sínum meðlimum, svo sem þing-
flokksformennsku. Til athugunar
kann þó að vera, að þingflokkam-
ir ákveði slík laun sjálfir, enda
hafi þeir þá til þess fjármagn.
Hugmyndir bréfritara um sér-
stök laun til þeirra, sem nefndum
störfum gegna, falla því að mínum
skoðunum. Ég er sammála því, að
keppi þingmenn um þessi störf,
dregur úr ásókn í ráðherraemb-
ætti.
Það sæti síst á mér, sem gegnt
hef starfi þingflokksformanns á
áttunda ár, að segja slíkt starf
aðeins fyrir þá, sem ekki ná hinum
mesta trúnaði sinna samflokks-
manna. Ég tel mig hafa átt trúnað
þeirra, þótt ég hafi ekki sóst eftir
ráðherradómi. Ég þekki nokkuð
vel til á Norðurlöndum. I mörgum,
ef ekki flestum tilfellum, era þing-
flokksformenn fyrrverandi ráð-
herrar. í a.m.k. einu landanna
væri talið ólíklegt, ef ekki útilok-
að, að velja þingflokksforseta úr
hópi annarra en fyrrverandi ráð-
herra eða flokksformanna. Það er
skoðun mín að þróunin verði sú
hjá okkur, að þingmenn muni ekki
síður hafa áhuga á hinum sérstöku
trúnaðarstörfum í þinginu en ráð-
herradómi. Ég tel þá þróun
æskilega og að ýta beri undir að
svo verði. Ein leiðin til þess er sú,
sem bréfritari bendir á.
Höfundur er formaður þingflokks
sjálfstæðismanna.

útsala
Seííurn um heiginamikið
magn af frábærum
burknum á hálfvirði
Eigin ræktun.
Verð kr. £90:- 245,-
ISumartilboð:
iPelargóniur
FaHeg og vinsæl P&® 195
35% aísláttufyVerökLjmj^
Hentar jafnt úti sem inni.
Fagleg þekking - fagleg þjonusta.
. Sími'. 68 90 70