Morgunblaðið - 05.11.1987, Blaðsíða 4

4
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 5. NÓVEMBER 1987
V estmannaeyjar;
Teikningar að helm-
ingi stærri ferju
TEIKNINGAR að nýixi Vest-
mannaeyjaferju liggja fyrir stjórn
Herjólfs hf og samkvæmt þeim
verður nýja skipið 2000 tonn, en
Herjólfur, sem nú ferjar milli Vest-
mannaeyja og Þorlákshafnar, er
um 1000 tonn.
Gert er ráð fyrir að nýja skipið
verði 79 metrar að iengd og 14,40
að breidd, en lengd núverandi Heij-
ólfs er 60,35 metrar og breidd 12,01.
Samkvæmt teikningunni jrrðu klefar
og sæti fyrir 530 farþega. Flutnings-
geta skipsins yrði helmingi meiri en
Heijólfs og í því eiga að rúmast 90
fólksbflar í stað 34 og 7 flutnings-
vagnar f stað 4 í Heijólfi. Þá yrðu
klefar fyrir 70 farþega í nýju feij-
unni í stað 34 og rými fyrir 50 til
60 svefnpokagesti ef af framkvæmd-
um verður.
VEÐURHORFUR í DAG, 5.11.87
YFIRLIT á hádagl f g»r: Yfir Bretlandseyjum var 1040 mb hæð
og 1022 mb Isagð yfir Grœnlandi. Á sunnanverðu Grœnlandahafi
var 988 mb lægð á hreyfingu norður. Hlýtt verður áfram.
SPÁ: í dag verður suðlæg átt á landinu og hlýtt áfram. Dálítil rign-
ing eða súld verður vestanlands og austur með suðurströndinni
en þurrt norð-austanlands.
VEÐURHORFUR NÆSTU DAGA
FÖSTUDAGUR OG LAUGARDAGUR; Suðlæg eða suðaustlæg átt
og hlýtt í veðri. Súld eða rignlng öðru hverju um sunnan- og veatan-
vert landið en lengst af þurrt norðaustanlands.
TÁKN:
o
<4k
*
Heiðskirt
Léttskýjað
Hálfskýjað
Skýjað
Alskýjað
y, Norðan, 4 vlndstig:
' Vindörin sýnir vind-
stefnu og fjaðrirnar
vindstyrk, heil fjöður
er 2 vindstig.
r r r
r r r r Rigning
r r r
* r *
r * / * Slydda
r * /
* * *
* * * * Snjókoma
* # *
■\0 Hitastig:
10 gráður á Celsius
Skúrir
Él
Þoka
Þokumóða
Súld
Mistur
Skafrenningur
Þrumuveður
V
*
V
9 ,5
oo
4
K
w VEÐURVÍÐA UMHEIM kl. 12:00 í gœr að ísl. tíma hhl vaAur Akurayri 11 tkýlaA Raykiavfk 9 úrkoma
Bargan 1 þoka
Hslalnki 7 •kýjað
Jan Mayan ♦4 akýiaó
Kaupmannah. 7 þokumóóa
Naraaaraauag +6 lóttakýjað
Nuuk *4 lóttakýjað
Oaló 1 þoka
Stokkhólmur S akýjað
Þórahöfn 9 þoka
Algarva 19 skýjað
Amsterdam 10 mlatur
Aþena 12 •lakýjað
Uarcelona 20 helðakfrt
Bartfn 9 •kýjaó
Chlcago 14 hólfakýjað
Fsneyjar 13 helðakfrt
Frankfurt 9 lóttakýjað
Glaagow 10 miatur
Hamborg 10 •kýjað
Laa Palmaa 24 akýjað
London 12 •kýjað
LoaAngalea 1S •kúr
Lúxemborg S helðakfrt
Madrld 18 •kýW
Malaga 18 rtgnlng
MaUorca 20 alakýjað
Montraal 12 þokumóða
NewYork 14 mlatur
Parfa 10 helðakfrt
Róm 18 Mttakýjað
Vln 8 *kýj»ó
Waahlngton 11 þokumóða
Winnlpeg 1 helðakfrt
Valencla 18 rignlng
130 milljónir
þorska gefa
380.000 tonn
Sami fjöldi þorska
gaf af sér 538.000
tonn árið 1955
Hafrannaóknastofnun áætlar
að í ár verði veidd 380.000 tonn
af þorski, samtals 130 milljónir
fiska. Stjórnendur stofnunarinn-
ar hafa af því verulegar áhyggj-
ur hvemig þorskstofninn er
nýttur, en uppistaða þorskaflans
er þriggja, fjögurra og fimm ára
þorskur, að mestu ókynþroska
og smár, tæplega þijú kOó að
þyngd að meðaltali. Árið 1955
veiddust 130 milljónir þorska, en
þá varð heildaraflinn 538.000
tonn. Þá vom um 25 milljónir
þorska 10 ára og eldri en nú
aðeins tvær til þijár milljónir.
Þessar upplýsingar komu fram í
ræðu Jakobs Jakobssonar, forstjóra
Hafrannsóknastofnunar, á aðal-
fundi LÍÚ. Þar sagði hann meðal
annars: „í skýrslu okkar er gert ráð
fyrir því að meðalþyngd þorsksins
á þessu ári sé tæp þrjú kíló. Það
þýðir að við þurfum að veiða um
130 milljónir þorska til að ná
380.000 tonna afla. A undanfömum
árum hef ég oft rætt við ykkur um
nauðsyn þess að nýta þorskstofninn
á annan hátt en gert hefur verið
til þessa. Hingað til fínnst mér ég
ekki hafa haft erindi sem erfíði.
Hafi útskýringar mínar á nauð-
syn þess að breyta nýtingu þorsk-
stofnsins verið of flóknar, skulu nú
tekin nokkur einfaldari dæmi þessu
til skýringar. Ég nefndi hér áðan
að í ár þyrftum við að veiða um
130 milljónir þorska til að ná
380.000 tonna afla. Árið 1980 voru
veiddar 118 milljónir þorska og
árið 1981 124 milljónir. Hver var
svo aflinn þessi tvö ár? Var hann
380.000 tonn hvort ár? Nei, ekki
aldeilis, góðir fundarmenn. Árið
1980 varð þorskaflinn á íslandsmið-
um yfír 430.000 tonn og árið 1981
varð hann 465.000 tonn. Við verð-
um að fara aftur til daga fyrstu
svörtu skýrslunnar, til ársins 1976
til að fínna álíka nýtingu þorsk-
stofnsins og við stefnum nú að. Það
ár veiddum við um 120 milljónir
þorska, sem gaf okkur 346.000
tonna afla. Það er að segja á verstu
dögum smáfískadráps Breta fór
meðalþyngdin aðeins niður fyrir
það, sem við stöndum frammi fyrir
nú. Sé þetta hins vegar athugað
lengra aftur í tímann, komum við
að árinu 1955. Þá veiddust um 130
milljónir þorska, það er að segja
nákvæmlega jafnmargir og gert er
ráð fyrir að veiðist í ár. Var aflinn
þá 380.000 tonn, eins og hann verð-
ur væntanlega í ár? Nei, góðir
fundarmenn, hann var 538.000
tonn.
Fyrir rúmum áratug eyddum við
ekki svo litlu púðri í að sannfæra
umheiminn um rányrkju Breta á
íslandsmiðum. Við á Hafrannsókn
skrifuðum ófáar greinar og skýrslur
um smáfískadráp Bretans. Og þeg-
ar maður stendur frammi fyrir hlut
eins og nýtingu þorskstofnsins í
dag, kemst maður ekki hjá því að
spyija sjálfan sig: Til hvers var allt
okkar erfiði, til hvers eyddum við
öllu þessu púðri á Bretann? Hver
er árangur af okkar starfí í þessum
málum? Eða hvað er til bóta?“
Útgerð og fisk-
vinnsla rekin með
nokkrum hagnaði
ÞJÓÐHAGSSTOFNUN metur
rekstur útgerðar miðað við stöð-
una í október í ár skila 3% til
6% hagnaði miðað við tekjur eft-
ir þvi hvort miðað er við 3% eða
6% ávöxtun stofnfjár. Á sama
hátt er það mat stofnunarinnar
að botnfiskvinnslan sé á sama
tíma rekin með 4% til 5% hagn-
aði af tekjum, frysting með 1%
hagnaði og söltun með 9% hagn-
aði. í niðurstöðum þessum er
nokkur óvissa um raunverulegt
fiskverð, sem gæti þýtt betri
stöðu útgerðar en lakari stöðu
vinnslunnar.
Þórður Friðjónsson, forstjóri
Þjóðhagsstofnunar, fór yfir þessa
stöðu á aðalfundi LÍÚ. Hann sagði
þar meðal annars: „Afli hefur aukizt
um 45% á siðustu þremur árum.
Þannig jókst hann á föstu verðlagi
um 14% 1985, 17,5% 1986 og í ár
stefnir í um 8% aukningu. Þótt
þessi aukning skiptist misjafnlega
á físktegundir, munar langmest um
aukningu þorskafla og rækjuafla.
Sjávarvöruframleiðslan jókst á
þessu tímabili um 28%.
Afkoma í sjávarútvegi hefur far-
ið batnadi á síðustu þremur árum,
einkum hefur afkoma útgerðar
batnað. Þótt afkoma botnfiskveiða
árið 1985 hafí verið betri en síðustu
árin þar á undan, var engu að síður
tæplega 4% tap í hlutfalli við tekj-
ur. Talsvert minna tap var á
fískveiðum í heild vegna góðrar
afkomu loðnuveiða. Áætlanir Þjóð-
hagsstofnunar benda hins vegar til
þess, að á sfðasta ári hafí afkoma
I fiskveiðum snúizt til betri vegar.
Rekstraryfírlit yfír botnfískveiðar
fyrir árið 1986 sýnir hreinan hagn-
að nálægt 2% af tekjum miðað við
3% ávöxtun stofnflár, sem er reikn-
uð stærð og tæplea 1% miðað við
6% ávöxtun stofnfjár. Mat á stöðu
sömu útgerðargreina miðað við okt-
óberskilyrði í ár sýnir enn betri
afkomu. Þannig sýndi rekstraráætl-
un botnfískveiða í október 1987
tæplega 6% hreinan hagnað af tekj-
um miðað við 3% ávöxtun og 3%
miðað við 6% ávöxtun. Þessar tölur
gætu verið nokkuð vanáætlaðar,
þar sem líklega er reiknað með of
lágu fískverði eins og komið verður
að, þegar afkoma fískvinnslunnar
verður rædd. Nefna má í þessu
sambandi, að 10% hækkun botnfís-
kverðs þýðir um 5 til 6% í betri
afkomu útgerðar.
Afkoma botnfískvinnslunnar hef-
ur einnig farið batnandi á síðustu
þremur árum. Árið 1985 var 2% tap
í hlutfalli við tekjur miðað við 3%
ávöxtun. Árið 1986 er áætlað að
botnfískvinnslan hafí veri rekin með
2,8% hreinum hagnaði miðað við
3% ávöxtun og 1,6% miðað við 6%
ávöxtun. Rekstur botnfískvinnsl-
unnar í októberbyijun á þessu ári
var metinn í tengslum við við um-
ræður um fískverð á þeim tíma.
Hreinn hagnaður á sömu mæli-
kvarða, sem fyrr var getið var
annars vegar um 5% og 4%. Sam-
kvæmt þessum áætlunum var
hagur frystingar nánast í jámum
eða um 1% í hagnað, en á móti var
afkoma góð f söltun eða rúmlega
9%.