Morgunblaðið - 05.11.1987, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 5. NÓVEMBER 1987
AF INNLENDUM
VETTVANGI
eftir ÁRNA JOHNSEN
Formannsslagnrinn á landsfundi Alþýðubandalagsins
Ólafur Ragnar Grímsson Sigríður Stefánsdóttir
I j árnum hvort
verður ofan á
Það er í rauninni ekki
orðin spurning hver
verður formaður Al-
þýðubandalagsins á
landsfundinum sem
hefst í dag, heldur hver
verður ekki formaður.
Harði kjarninn sem þolir
ekki Ólaf Ragnar
Grímsson sér ekki fyrir
endann á örlögum Al-
þýðubandalagsins ef
Ólafur næði kjöri. Hins
vegar er útlit fyrir að
hinn formannsfram-
bjóðandinn, Sigríður
Stefánsdóttir frá Akur-
eyri, hafi styrkt stöðu
sína á síðustu vikum og
þeir Alþýðubandalags-
menn sem töldu að
Ólafur Ragnar hefði
ríflega yfirhöndina eftir
óvænta Reykjavíkur-
fundinn telja að nú
standi íjárnum hvort
formannsefnið hafi
meira fylgi. Reiknað var
með að fulltrúar á lands-
fundinum í Reykjavík um
næstu helgi yrðu um
300, en nú stefnir allt í
að lokatalan verði um
370. Þar með minnkar
vægi fulltrúa úr
Reykjavík og af Reykja-
nesi þar sem Ólafur er
talinn hafa yfirhöndina.
Leiftursókn Ólafsliðsins fyrir
Reykjavíkurfundinn hleypti öllu í
bál og brand vegna þess að niður-
staðan var mikið áfall fyrir gamla
gengið, reyndu flokksmennina sem
hafa lagt líf og sál í þjónustu flokks-
ins. Að sjá margt ókunnugt fólk á
slíkum fundi reyndist gömlu forust-
inni þymir í augum. Að loknum
Reykjavíkurfundi sigldi Sigríður af
stað í fundaherferð til þess að kynna
sig flokksmönnum og er það talið
hafa styrkt stöðu gamla flokksand-
ans, því þótt Ólafur Ragnar hafí
tvímælalaust styrkt verulega stöðu
sína eftir Reykjavíkurfundinn,
Reykjanesfundinn og fleiri fundi
þar sem kosnir voru fulltrúar á
landsfund, þá er það mat margra
að hann hafi ekki styrkt andrúms-
loftið sem þarf til þess að treysta
baráttuviljann og taka af skarið til
þess að sameina óákveðna í að gera
afgerandi breytingar.
Skipulagstillögur milli
skips og bryg’gju
Tillögur um nýjar skipulagsregl-
ur fyrir flokkinn liggja fyrir, en í
öllum hamaganginum að undan-
fömu hafa þessar tillögur fallið að
nokkm milli skips og bryggju, því
málið snýst nú nær eingöngu um
það að kjósa formann, út frá mis-
jöftium sjónarmiðum, en þó með það
fyrst og fremst í huga að kjósa
samvirka forustu eins og það heitir
á máli Alþýðubandalagsmanna. í
þessum tillögum er m.a. gert ráð
fyrir, annars vegar, að varaformenn
verði tveir, en hins vegar að þeir
verði þrír.
Helgi varaformauns-
efni Sigríðar
Liðsmenn beggja formannsefn-
anna halda því óhíkað fram að þeir
hafi yfirhöndina í slagnum. Einn
af forustumönnum flokksins í dag
segist meta það svo að Sigríður sé
yfir með talsverðum yfirburðum
vegna sterkrar stöðu á landsbyggð-
inni. Ljóst sé við naflaskoðun á
kjörnum fulltrúum að Ólafur sé
yfir í Reykjavík og á Reykjanesi,
en hins vegar sé Sigríður með meira
fylgi meðal unga fólksins í Æsku-
lýðsfylkingunni. Á Vestfjörðum,
Norðurlandi, Austurlandi og Suð-
urlandi segir sami forustumaður að
Sigríður standi sterkari að vígi, en
á Vesturlandi virðist jöfn staða.
Hins vegar metur þessi forustumað-
ur stöðuna svo að munurinn sé
ekki meiri en svo að ef 10% fulltrúa
eru óákveðnir þá geti það hreyft
verulega og ráðið úrslitum. Sigríður
hefur nú fengið Helga Seljan fyrr-
verandi alþingismann sem vara-
formannsefni sér við hlið og er það
í heild talið styrkja hana að hafa
þannig að bakhjarli einn reyndasta
og vinsælasta þingmann Alþýðu-
bandalagsins. Á hinn bóginn sætir
það gagnrýni að með því móti yrðu
báðir formennimir landsbyggðar-
menn og einnig hafa framsæknir
Alþýðubandalagsmenn sagt að það
sé út í hött að kjósa til varafor-
manns mann sem hefur hætt
þingmennsku og þannig dregið sig
í hlé. Einn viðmælandi fyrir þessa
fréttaskýringu varði þessa uppstill-
ingu með því að segja að Helgi
væri eins konar þjóðareign og auk
þess væri hann fluttur suður á
malbikið. Helgi er talinn styrkja
Sigríði verulega, ekki hvað síst hjá
eldra liðinu í Reykjavík.
Ekki hundrað
í hættunni
.. Einn af talsmönnum Alþýðu-
bandalagsins úr verkalýðshreyfing-
unni sagðist eiga erfítt með að
meta stöðuna í dag, en þó sýndist
honum að styttra væri á milli
Sigríðar og Ólafs Ragnars en marg-
ur hygði, sérstaklega með tilliti til
þess að eftir Reykjavíkurfundinn
hafí staða Ólafs Ragnars verið mun
betri. Hins vegar hefði verið unnið
af miklum fídonskrafti til stuðnings
Sigríði og harkan í þeim efnum
væri mun meiri þegar á reyndi hjá
gamla kjamanum í kringum Svav-
ar, Hjörleif og aðra gamalreynda
flokksgæðinga. Þessi verkalýðsleið-
togi taldi Ólaf með meirihluta, en
bilið hefði styst. Þessi maður taldi
mjög óvarlegt að setja tvo lands-
byggðarfulltrúa í formannssætin,
því það hljómaði sem ávísun á að
sækja fylgi til dreifbýlisins en ekki
þéttbýlisins þar sem markaðurinn
væri þó mestur. Þessi talsmaður
taldi ekki hundrað í hættunni þótt
Ólafur Ragnar yrði kjörinn formað-
ur Alþýðubandalagsins, einn eða
tveir forustumenn myndu fara í
fýlu, sérstaklega forseti ASÍ og eitt-
hvað yrði um skæruhemað af hálfu
gömlu flokksgæðinganna, en það
væri hins vegar jafn ljóst að Ólafur
fengi ekki langan tíma til að sýna
hvað hann getur. Ef nýr formaður
flokks sem hefur farið svo langt
niður sem raun ber vitni, hefur
ekki náð árangri á einu til einu og
hálfu ári er hann búinn. Það eina
sem gildir eftir svona slag sem nú
á sér stað er árangur og það getur
orðið þrautinni þyngra að ná honum
upp að mati sama viðmælanda.
Hvorki fugl né fiskur
í sósíalismanum
Alþýðubandalagið hefur löngum
verið flokkur með sitt á hreinu, en
jafnt og þétt hefur hann farið úr
böndunum á undanfömum árum.
Að mati eins viðmælanda úr verka-
lýðsforustunni er flokkurinn hvorki
fugl né fískur lengur í nafni
sósíalískrar hreyfíngar, að mati
annars viðmælanda væri flokkurinn
allur úr böndum vegna þess að sér-
hagsmunahópamir hefðu fengið að
leika lausum hala og keyra yfír allt
sem héti flokksleg niðurstaða og
hópamir hefðu einangrað sig í hé-
gómanum hvort sem þeir hétu
menntamannahópur, lýðræðiskyn-
slóð, hemámsandstæðingar eða
rauðsokkur sem hefðu farið verst
með þáð afl sem einn flokkur bygg-
ist á, samstöðu.
Fast sótt á bæði borð
Einn af hörðustu stuðnings-
mönnum Ólafs Ragnars telur að
myndin hafi eitthvað skekkst Ólafí
Ragnari í óhag eftir að ljóst varð
að fulltrúamir á landsfundinum
yrðu allt að 370 í stað 300'eins og
ráð var fyrir gert. Þessi viðmælandi
sagðist ekkert þora að segja hvað
gerðist ef Sigríður ynni slaginn,
einn og einn hótaði því að ganga
út og því væri ekki að leyna að
margir í jöðum kjósenda flokksins
teldu að Ólafur Ragnar væri síðasta
von flokksins.
Kristín Ólafsdóttir varaformaður
Alþýðubandalagsins kvaðst ekki
eiga von á því að fylgismenn Ólafs
Ragnars legðu kapp á að ráða vara-
formanninum ef Sigríður ynni,
vegna þess að fylgismenn Sigríðar
virtust alls ekki vilja vera í sam-
virkri forustu með Ólaf Ragnar sem
formann. Hún kvað mikinn hita í
mannskapnum og ljóst að Sigríðar-
liðið ynni mun fastar fyrir fundinn
og sækti stíft að fólki, en það væri
jafn ljóst að Ólafsliðið sæti ekki
með hendur í skauti. Kristín kvað
hörkuna á hitt borðið, að koma
ekki til móts við Ólafsliðið, ótrúlega
mikla og viðbrögðin eftir Reykjavík-
urfundinn hefðu verið allt annað
en að bjóða upp á sættir. Þó væri
það klárt að það hefði ekki verið
Reykjavíkurfundurinn sem hleypti
skriðunni af stað heldur Akureyrar-
fundurinn þar sem allir hefðu verið
útilokaður nema stuðningsmenn
Sigríðar. Kristín sagði að margt
væri kynlegt í þessari umræðu fyr-
ir landsfundinn og til dæmis hefði
það heyrst á einum fundi úti á landi
að fyrir þá sem ekki þekktu Sigríði
Stefánsdóttur væru fyrst og fremst
þrjár ástæður til að kjósa hana:
Hún héti ekki Ólafur Ragnár
Grímsson, hún væri kona og hún
byggi úti á landi.
Einn Alþýðubandalagsmaður úr
hinum gamla kjarna kommanna
sagði að á slíkum umbrotatímum
sem nú ættu sér stað væri best að
segja sem minnst, sérstaklega fyrir
þá sem þyrftu ekki að tala, en það
var auðheyrt að hann hafði miklar
áhyggjur af gangi mála í Alþýðu-
bandalaginu.
Það er mikil harka í talnaleiknum
um fylgi við frambjóðenduma.
Gamla gengið er ekki í neinum
vafa um að þeir reyndu í flokknum
þekki betur hjartalag þorra þeirra
sem kjörnir hafa verið heldur en
þeir óreyndari og samkvæmt þess-
ari mannlegu tölvuútskrift segja
stuðningsmenn Sigríðar að þeir séu
ofan á. Bends þeir á sem dæmi um
villandi baráttuaðferðir Ólafsmanna
að í gærkvöldi hafí fylkingar þrátt-
að um stuðning við formannsefnin
í Reykjaneskjördæmi. Þar hafí
Ólafsmaður haldið því fram að Ólaf-
ur væri 50 atkvæði í plús á
Reykjanesi, en alls geta fulltrúar
þaðan verið 59 með Æskulýðsfylk-
ingunni. Segja þeir ljóst að Sigríður
hafí stuðning yfír 20 fulltrúa af
Reykjanesi og því sé stuðningur við
Ólaf öðru hvoru megin við 15 í plús
en ekki 50 í plús. Þá segjast þeir
hafa svo nákvæma skoðun á lands-
byggðinni að þar 'sé Sigríður með
60 fulltrúa umfram Ólaf Ragnar.
Liðsmenn beggja formannsefn-
anna hafa beitt maður á mann
aðferðinni, en þó hefur það skorið
sig úr í baráttuaðferðum Ólafsliðs-
ins að það er látið leka út að þessi
og hinn forustumaður úr gamla
genginu styðji Ólaf Ragnar. Hafa
menn orðið að bera af sér „sakir"
eins og til dæmis Steingrímur Sig-
fússon þegar það fór að spyrjast
út að hann styddi Ólaf Ragnar.
Steingrímur harðneitaði því að hann
væri á þann hátt spyrtur aftan í
Ólaf Ragnar og að með þessu væru
Ólafsmenn að láta liggja að því að
það væri eitthvert hik á Steingrími
i stuðningi við Sigríði. Það hefur
jafnvel verið látið leka út að Lúðvík
Jósefsson styddi Ólaf Ragnar og
Lúðvík hefur þurft að fara í kjölfar-
ið á slíkum sögusögnum á Austur-
landi til þess að bera til baka að
hann hafí mælt slíkt. Þetta minnir
á það þegar Ólafur Ragnar fór í
framboð fyrir fijálslynda og vinstri
árið 1974 á Austurlandi og fór á
miili bæja og lýsti því yfír að Ey-