Morgunblaðið - 28.11.1987, Blaðsíða 16

Bökmenntir
Sigurjón Björnsson
Brimöldur. Frásögn Haralds
Ólafssonar sjómanns. Jón Guðna-
son skráði. Mál og menning.
Reykjavík 1987. 252 blaðsíður.
Haraldur Ólafsson er fæddur á
Breiðabólstað í Ölfusi árið 1904. í
föðurætt er hann afkomandi Eiríks
Ólafssonar og Helgu Jónsdóttur sem
lengst bjuggu á Litlalandi í Ölfusi,
en niðjatal þeirra hefur verið prent-
að. Móðir Haralds, Guðrún Jónsdótt-
ir, var frá Hrauni í Ölfusi og mun
ættmenn hennar enn að finna í
Hraunshverfinu.
Haraldur ólst upp hjá foreldrum
sínum á Breiðabólstað uns móðir
hans dó. Þá var hann átta ára. Þrem-
ur árum síðar var heimilið leyst upp
og Haraldur fór til vandalausra í
Reykjakot í Ölfusi. Þar var hann fram
undir tvítugt og reri síðustu þijú árin
á vetrarvertíðum frá Þorlákshöfn. Þá
flutti hann til Reykjavíkur og hefur
átt þar heima síðan. Hann stundaði
sjó allar götur til ársins 1980, lengst
á togurum. Eftir að hann kom í land
vann hann verkamannavinnu og
gæslustörf. Árið 1984 hætti hann að
vinna launuð störf.
Haraldur Olafsson
DAIHATSU CUORE
KOMINN AFTUR OG VERÐIÐ AÐEINS FRÁ KR. 299.400
5 dyra, 5 gíra, kominn á götuna KANNTU ANNAN BETRI!
5 dyra, sjálfskiptur kr. 329.500.- 3ja dyra, 5 gíra, 4WD kr. 340.700.-
Við fengum aðeins örfáa af þessum frábæru bæjarbílum,
sem við seljum næstu daga á ótrúlega hagstæðu verði.
DAIHATSU CUORE:
Bíllinn, sem menn trúa ekki að sé smábíll!

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 28. NÓVEMBER 1987
Frásögn Haralds skiptist í 71 smá-
þátt eða kafla. Margir þeirra eru
ekki lengri en 2—3 blaðsíður. Harald-
ur segir sögu sína í fyrstu persónu,
en „Jón Guðnason skráði". Skrásetj-
ari kemur annars ekki við sögu.
Frásögn þessi er einkar athyglis-
verður lestur. Hún segir frá ævi
bláfátæks sveitadrengs, sem elst upp
í umkomuleysi rúmlega helft
bemsku- og æskuára sinna. Hann
venst við endalaust strit og litla nær-
gætni eða hlýleika. Við kynnumst
vermennsku í Þorlákshöfn, skútu-
skaki og togarasjómennsku um
langan aldur. Eins og skrásetjari seg-
ir í formála er þessi saga „eitt til-
brigðið enn við ferðasögu hinna
mörgu frá gamla íslandi til nýja ís-
lands". Mikill kostur er hversu látlaus
og blátt áfram þessi frásögn er. Sögu-
maður er fjarri allri sjálfhælni, en
samt er hann ekki svo hlédrægur að
frásögnin verði litlaus. Hann getur
sagt bæði kost og löst á sjálfum sér,
svo að sannferðugt virðist og hið
sama gildir um samferðamenn hans.
Þessi bók er vissulega holl og góð
lesning. Hún sýnir þróttmikið og elju-
samt mannlíf. Hún sýnir erfiðleika
og þrek, og minnir okkur vel á það
ofurefli sem alþýða til sjávar og
sveita mátti glíma við fram yfir miðja
öld, ofurefli sem vissulega átti sér
margar rætur, mannlegar og aðrar.
Sú saga er aldrei of oft sögð, sé hún
vel og heiðarlega sögð eins og hér
er gert.
Prýðilega er frá þessari bók geng-
ið á alla lund. Frásögn er skýr og
einföld og á góðu máli. Prentvillur
fyrirfinnast varla. Nokkrar myndir
prýða bókina, en þær hefðu að ósekju
mátt vera fleiri. I bókarlok er yfirlit
yfir vinnuferil Haralds og er það til
fyrirmyndar. Þá er loks rækileg og
vönduð skrá um mannanöfn. Eru
menn tilgreindir ásamt með starfí,
heimilisfangi, fæðingar- og dánarári
þar sem það á við.
Eins og áður getur lætur skrásetj-
arinn ekkert á sér kræla og í formála
er fáar upplýsingar að finna um
vinnubrögð. Mætti skv. því ætla að
hann hafi einungis skrifað beina frá-
sögn sögumanns og vélritað til
prentunar. Vitaskuld hefur hlutdeild
hans verið langtum meiri. Enginn
talar svo hnökralaust og hreint rit-
mál sem er á þessum blöðum. Enginn
hefur svo óaðfinnanlega setninga-
skipan eða endurtekningarlausan
frásagnarmáta. Og ólíklegt er að
nokkur muni svo vel hjálpargagna-
laust dagsetningar og ártöl sem hér
er frá greint. Það er að minni hyggju
óþarfa hlédrægni af skrásetjara að
greina ekki frá því hvemig hann vann
úr frásögn sögumanns. Og nokkur
trygging væri fyrir lesanda að vita
hvort skrásetjari hefur gert sér far
um að sannreyna frásögnina þar sem
því varð við komið. Eða hvort sögu-
maður hefur stuðst við dagbækur eða
önnur gögn. Mér dettur raunar ekki
f hug að dr. Jón Guðnason, dósent,
sem talinn er vandvirkur og reyndur
fræðimaður, hafí ekki unnið verk sitt
eins vel og auðið varð. En fyrir þá
sem nota ævisögur sem heimild eru
þetta æskilegar upplýsingar.
Ferðin frá gamla Islandi
Erum með mikið úrval
af vönduðum, notuðum bílum.
DAIHATSUUMBOÐIÐ, ÁRMÚLA 23, S. 685878 - 681733.
C.S.LEWIS
góðbók
Tvær bamabækur
fráAB
SilfiirstóIIinn
Fjórða ævintýrabókin eftir C.S. Lewis sem kemur út á
íslandi. Elfráður, Skúti ogjúlía leita kóngssonar í töfra-
landinu Narníu.
Vinsældir bókanna um töfralandið aukast jafht og
þétt hérlendis. Þýðing Kristínar R. Thorlacius
hefúr verið verðlaunuð.
Olla og Pési
eftir Iðunni Steinsdóttur, myndskreytt
af Búa Kristjánssyni.
Ævintýraleg bók um krakkana OIIu og Pésa. Olla elst
upp hjá þremur sérvitringum sem búa á síðasta
bændabýlinu innan borgarmarkanna. Ásamt hestinum
Rauð eiga hún og Pési í baráttu.
Iðunn Steinsdóttir hefúr þegar skapað sér nafn sem
einn besti barnabókahöfúndur okkar íslendinga