Morgunblaðið - 04.03.1988, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 4. MARZ 1988
Deilurnar um Noriega:
Stjóm Reagans íhugar að
frysta eigur Panamabúa
Brussel. Reuter.
RONALD Reagan, Bandaríkjaforseti, íhugar að frysta eigur Pa-
namabúa í Bandaríkjunum í þeirri von að það megi verða til þess
að grafa undan Manuel Noriega, hershöfðingja, valdamesta manni
Panama, að sögn George Shultz, utanríkisráðherra Bandaríkjanna.
Reuter
Lögreglumenn vígbúast á götum Panama og gera sig klára til átaka
við fólk, sem efnt hefur til mótmæla gegn stjórn landsins i Panama-
borg.
Shultz skýrði frá þessu á blaða-
mannafundi að afloknum leiðtoga-
fundi NATO-ríkja í Brussel í gær.
„Noriega er slæmur kostur fyrir
Panama og fyrir þennan hejmshluta
[Miða-Ameríku]. Honum hefur ver-
ið stefnt fyrir fíkniefnasmygl,"
sagði Shultz. Dómstóll í Flórída
ákærði Noriega í fyrra mánuði fyr-
ir aðilda að fíkniefnasmygli.
Shultz sagði frystingu eigna Pan-
amabúa í Bandaríkjunum einn
þeirra valkosta, sem stjórn Reagans
íhugaði. Hún hefði „ýms áform“
um aðstoð við andstæðinga Noriega
í valdabaráttunni í Panama. Banda-
ríkjamenn telja mikilvægt að eiga
gott samband við Panama vegna
Panamaskurðarins.
Noriega brást reiður við yfirlýs-
ingu Shultz. Hann sagði hugmynd-
ina um að frysta eigur Panamabúa
í Bandaríkjunum dæmi um árásar-
hneigð Bandaríkjanna gagnvart
veikburða smáríki. Stjórnmálaský-
rendur telja að yfirvöld í Panama
líti á ákvörðun um frystingu sem
brot á samkomulagi frá 1977 um
Panamaskurðinn. Palma forseti
hefur útilokað að tekið verði fyrir
bandarískra skipa um skurðinn ef
af frystingu verður.
Ástandið í Panama versnaði til
muna í síðustu viku þegar Eric
Arturo Delvalle, forseti, reyndi að
reka Noriega. Endaði það með því
að þing Panama setti Delvalle af
og kaus Noriega, Manuel Solis
Palma, menntamálaráðherra, for-
seta í hans stað. Palma og Noriega
eru nánir bandamenn.
I júní í fýrra hættu Bandaríkja-
menn efnahagsaðstoð við Panama
og í vikubyrjun setti stjórn Reagans
ríkið á lista yfír ríki, sem að hennar
mati hafa ekki gengið nógu langt
í baráttunni gejgn fíkniefnasmygli.
Sú ákvörðun leiðir sjálfkrafa ti!
þess að Bandaríkjamenn munu
beita sér gegn aðstoð og fyrir-
greiðslu Alþjóðabankans og ann-
arra alþjóðlegra peningastofnana
við Panama.
Leiðtogafundur Atlantshafsbandalagsins i Brussel
Margaret Thatcher:
Hvatti Vesturlönd til stuðn-
ings við umbætur Gorbatgovs
Briissel, Reuter.
MARGARET Thatcher, forsætisráðherra Breta, bar sig í gær sam-
an við Sovétleiðtogann Míkhaíl Gorbatsjov og sagði að ríkisstjóm-
ir Vesturlanda ættu að sýna umbótaáætlunum hans heima fyrir
hvatningu. í ávarpi, sem Thatcher hélt undir lok leiðtogafundarins
í Brilssel, sagði hún að þau Gorbatsjov væm bæði umbótasinnar —
hvort á sinn hátt — og sagði hún Gorbatsjov marka nýjan þátt í.
sögu Sovétríkjanna, sem væri „nýr kafli í mannkynssögunni sem
veitti nýja von.“
Þessar yfírlýsingar ,járnfrúar- ust mikið á við þá viðvörun, sem
innar", sem fékk viðumefni sitt hún lét í ljós daginn áður, en þá
fyrst í sovésku dagblaði, stönguð- ítrekaði hún þá skoðun sína að
Vesturlönd yrðu að vera á varð-
bergi gegnvart hemaðarmætti Sov-
étríkjanna. Á blaðamannafundi,
sem hún hélt eftir ræðuflutning
sinn sagði hún þó að árvekni í varn-
armálum og pólitísk hvatning gæti
vel farið saman.
„Það tvennt er hluti sömu stefnu.
Ég hef trú á ágæti þess að hafa
öflugar vamir, hafa frið með frelsi
og réttlæti. [Gorbatsjov] býr við
Reagan Bandaríkjaforseti:
Bandalagið öflugt og
reiðubúið til sanuiinga
Brussel, Reuter.
RONALD Reagan Bandaríkja-
forseti lauk viðræðum aínum við
aðra leiðtoga Atlantshafsbanda-
lagsríkjanna með þvi að segja
að bandalagið stæði traustum
fótum og reiðubúið til samninga
við Sovétrf kin og leppríki þeirra.
„Bandalagið er stórvel á sig
komið. Þjóðir vorar eru öflugar,
þær eru sameinaðar, þær búa
við velmegun og þær eru fijáls-
ar,“ sagði forsetinn á blaða-
mannafundi, sem sigldi í kjölfar-
ið á ræðu hans. „Eftir þennan
tveggja daga fund er ég sann-
færðari en nokkru sinni fyrr um
að bandalagið er á réttri leið og
að við höfum — eins og hingað
til — hugrekki og vilja til þess
að fylgja þeirri leið.“
Reagan sagði að hann óg hinir
leiðtogamir fímmtán hefðu rætt
„fjöldann allan af málum, sem
[sneru] að sameiginlegu öryggi
bandalagsins," vegna væntanlegs
leiðtogafundar risaveldanna í
Moskvu, sem til stendur að fari
fram í enduðum maí.
„Ég ítrekaði stuðning beggja
flokka í Bandaríkjunum við aðild-
ina að Atlantshafsbandalaginu og
veru heija okkar í Evrópu, stuðn-
ingur hvaða stjómar sem er, svo
lengi sem þörf er á að veija sameig-
inlega hagsmuni okkar,“ sagði
Reagan, en hann mun- Iáta af emb-
ætti í janúar næstkomandi.
kerfí, sem er gjörólíkt okkar, en
hann vill einnig og þarf öflugar og
ábyggilegar vamir.“
Thatcher minntist á það hún
hefði hitt Gorabtsjov árið 1984,
áður en hann varð leiðtogi Sovét-
stjómarinnar, en þá sagði hún að
hann væri maður, sem hún gæti
átt viðskipti við. „Ég var sú fyrsta,
sem sagði að hann væri algerlega
ný tegund Sovétleiðtoga," sagði
Thatcher. „Þegar hann varð leið-
togi lagði hann í sögulegar og
djarflegar bumbætur . . . Það
sýndi hugrekki. Það var ekki bara
í þágu þjóða Sovétríkjanna, að þær
skyldu fá meira frelsi og svigrúm,
heldur einnig í þágu Vesturlanda."
I ræðunni líkti hún umbótum
Gorbatsjovs við eigin umbætur á
Bretlandi og sagði erfíðleika hans
vera svipaðs eðlis og sú gagnrýni,
sem hún hlaut á fyrstu stjórnar-
árum sínum. „Þegar þú fram-
kvæmir grundvallarbreytingar
koma erfiðleikamir alltaf í ljós
fyrst,“ sagði hún fréttamönnum
Reuter
Thatcher ásamt utanríkisráð-
herra sínum, Sir Geoffrey
Howe.
eftir ræðuhaldið. „Hinn raunveru-
legi ávinningur kemur ekki í Ijós
fyrr en eftir tvö til þijú ár. Menn
verða að sýna einurð."
Þegar Thatcher var spurð hvort
þjóðemisróstur við rætur Kákasus
veiktu ekki Gorbatsjov vísaði hún
því á bug. „Sú skoðun er almenn
að Gorbatsjov eigi undir högg að
sækja. Ég er ekki þeirrar skoðun-
ar. Ég tel að hann sé traustur í
sessi. Ég tel að hann hafí stjóm-
málaráðið að baki sér og hann
hefur séð hvað þarf að gera.“
Kohl kanzlari Vestur-Þýskalands:
Fyllilega sáttur
við mðurstöðuna
Brussel, Reuter.
HELMUT Kohl, kanzlari Vestur-Þýskalands, sagði að loknum leið-
togafundinum i gær að þar hefði framtíðarstefna Atlantsbandalags-
ins verið mörkuð og að Bonn myndi fallast á staðsetningu allra
þeirra vopna, sem bandalagið teldi vera þörf á þar. Sagðist Kohl
vera ánægður með lokaályktun fundarins, en þar var ekki hvatt
til endurnýjunar skammdrægra kjarnorkuvopna, heldur látið nægja
að segja að kjarnorkuvopn sem hefðbundin skyldu endurnýjuð
þegar þörf væri á.
Reagan ásamt George Shultz, utanríkisráðherra sínum.
Reuter
„Við getum ekki og munum ekki
hætta friði og frelsi okkar, bama
okkar og bamabama," sagði Reag-
an. „011 okkar skiljum hina gífur-
legu nauðsyn þess að halda uppi
trúverðugri fælingu. Við munum
aldrei framselja þann trúverðugleik
við samningaborðið og við munum
ekki tapa honum vegna van-
rækslu."
Kohl sagði að fyrir Vestur-
Þjóðveija væri það mikilvægast,
að ekki hefðu verið teknar neinar
sértækar ákvarðanir um ákveðin
vopn eða vopnakerfi og því væri
hann ánægður með lyktir fundar-
ins.
Kohl var þetta reyndar sjálfum
sérstaklega í mun þar sem í Þýska-
landi eru framundan tvennar ríkja-
kosningar í vor.
„Á leiðtogafundinum réðu menn
ráðum sínum um stefnuna eftir
staðfestingu afvopnunarsamnings-
ins um upprætingu skamm- og
meðaldrægra kjarnorkuflauga —
hina „tvöföldu núll-lausn“,“ sagði
Kohl. Hann kvað „núll-lausnir“ á
fleiri sviðum ekki til umræðu og
átti þá við upprætingu skamm-
drægra kjamorkuflugskeyta, sem
draga innan við 500 km. Þau til-
heyra svonefndum vígvallarvopn-
um og nær Washington-samning-
urinn ekki til þeirra. Sagði hann
ljóst að NATO þyrfti á „lágmarks
kjamorkufælingu að halda."