Morgunblaðið - 04.03.1988, Blaðsíða 41

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 4. MARZ 1988
41
Forsetaembættið
fulltrúi fólksins?
eftirSigrúnu
Þorsteinsdóttur
Við Islendingar búum við það
stjórnkerfi að fulltrúar alþingis eru
kosnir flokkspólitískum kosningum.
Og eins og margir gera sér orðið
grein fyrir er alls ekki verið að kjósa
fulltrúa fólksins í landinu heldur er
þetta barátta um völdin í valdabygg-
ingu landsins. Flestir sjá t.d. orðið
í gegnum ákvarðanir eins og Ráð-
húsbyggingu, Seðlabankabyggingu,
ákvörðun um skattabreytingar o.fl.
Þarna er aldeilis ekki verið að hugsa
um hag almennings heldur þeirra
sem græða á framkvæmdunum,
verktaka, fjármálastofnana, banka,
umboðsaðila og þeirra sem hafa hag
af ríkisstofnunum. Meira að segja
verkalýðsforystan hefur hvað eftir
annað brugðist hinum almenna
manni í landinu. Þannig að það er
orðið fátt um fína drætti þegar um
er að ræða málsvara alþýðu lands-
ins.
Neitunarvald forsetans
Eitt embætti er þó samkvæmt
stjórnarskránni vel til þess fallið að
sinna mannréttinda- og siðferðis-
málum. Það er forsetaembættið. Því
samkvæmt stjórnarskránni getur
forseti gripið inní þegar of langt er
gengið hjá harðsvíruðum stjóm-
málamönnum. T.d. getur forseti
neitað að skrifa undir lög.
Mannréttindabrot
Segjum að forseti hefði neitað að
skrifa undir lögin um afnám samn-
ingsréttar 1983, en þau lög bmtu
mannréttindasáttmála Sameinuðu
þjóðanna. Það hefði samkvæmt
stjórnarskránni tafið samþykki lag-
anna, skapað umræðu í landinu og
jafnvel orðið hvati að þjóðarat-
kvæðagreiðslu, sem trúlega hefði
orðið til þess að þau hefðu verið
felld. í raun má segja að forseti
ætti ekki að skrifa undir lög sem
btjóta mannréttindi eða eru á móti
meirihlutavilja þjóðarinnar, eins og
t.d. matarskatturinn. Menn mega
nefnilega ekki gleyma að matar-
skatturinn varð ekki að lögum fyrr
en forsetinn var búinn að skrifa
undir þau. Þannig það er ekki bara
Jón Baldvin sem ber ábyrgð á hon-
um.
Einnig getur forseti rofið þing
og krafist nýrra kosninga. Svona
ákvæði virðast sétt í stjórnarskrána
til að hægt sé að standa gegn ráðs-
mennsku valdhafanna á daglegu lífi
fólks.
Flokksforingi í fýlu
Þó auðvelt sé að finna misbresti
á framkvæmd forsetaembættisins,
þá gekk þó út yfir allt þegar boðið
kom frá Rússum um heimsókn nú
fýrir skömmu. I stað þess að leggja
þetta fyrir forsetann til úrskurðar
fóru flokksforkólfar Sjálfstæðis-
flokksins í afbrýðisemiskast út í
Steingrím utanríkisráðherra og sáu
ofsjónir yfír þeim vinsældum sem
hann hefði af sinni alkunnu kænsku
og ísmeygilegheitum getað „kríað“
út á það að verða fylgdarmaður
Sigrún Þorsteinsdóttir
„Því miður hefur
umræðan undanfarið
um forsetaembættið
verið á vitlausu plani
eins og oft vill verða.
Hún hefur snúist um
það hvort forsetinn
hefði átt að bjarga ein-
hveijum ullarvöru-
samningi eða ekki.“
forsetans. Þeir létu sér jafnvel detta
í hug að Gorbatsjov myndi ætla að
nota hann sem senditík á NATÓ-
fund sem halda á skömmu seinna.
Auðvitað hefur forsetaembættið
aðalleg virkað eins og glæsilegur
verslunarfulltrúi, sem gripið er til
þegar auglýsa þarf fisk, ullarvörur
eða aðrar vörur.
Forsetaembættið vilja-
laust verkfæri?
Það er áreiðanlega tími til kominn
fyrir okkur Islendinga að leggja það
vel niður fyrir okkur hvernig við
viljum að forsetaembættið sé í fram-
kvæmd. Viljum við að þetta sé ráð-
stefnu- og fundasetjari, veislustjóri
og borðaklippir, sem sé sendur eins
og viljalaust verkfæri eftir duttlung-
um og gróðavon stjómmálamanna
og húsbænda þéirra í flokkseigenda-
félögunum. Eða viljum við að for-
seti landsins komi fram hér á landi
sem fulltrúi fólksins og standi vörð
um mannréttindi almennings í
landinu og sé á hinn bóginn boðberi
ábyrgrar friðar- og manngildis-
stefnu íslendinga á erlendri grund.
Boðberi sem taki ávallt afstöðu með
þeim arðrændu og kúguðu í hveiju
landi sem hann sækir heim í nafni
þjóðarinnar.
Friðlýsing íslands
Þetta umrædda heimboð hefði
verið gott tækifæri til að sækja
Rússa heim, ekki bara til að drekka
með þeim rússneskt vodka og eta
kavíar. Heldur stinga að þeim í leið-
inni hvort ekki væri kjörið tækifæri
fyrir þá á þessum breytingatímum
í þeirra eigin landi að sýna friðar-
vilja í verki og undirbúa t.d. niður-
rif Berlínarmúrsins eða kalla herinn
strax heim frá Afganistan. Eða það
sem hefði þó staðið næst okkur ís-
lendingum að fá þá til þess að vinna
að friðlýsingu íslands með því að
kalla burt alla kafbáta þeirra frá
ströndum landsins.
Fulltrúi fólksins?
Í>ví miður hefur umræðan undan-
farið um forsetaembættið verið á
vitlausu plani eins og oft vill verða.
Hún hefur snúist um það hvort for-
setinn hefði átt að bjarga einhverj-_
um ullarvörusamningi eða ekki. I
stað þess að snúast um aðalatriðið.
Það er hvort við viljum hafa rán-
dýrt embætti sem einkennist af
veisluhöldum og prjáli. Eða fulltrúa
fólksins sem alltaf komi fram sem
fyrirmynd í siðferðis-, mannrétt-
inda- og friðarmálum.
Höfundur er í Landsráði Flokks
mannsins.
Góugleði Kven-
félags Frí-
kirkjunnar
í Reykjavík
KVENFÉLAG Fríkirkjunnar í
Reykjavík, elsta safnaðarkvenna-
félag landsins, stofnað 6. mars
1906, ætlar að efna til skemmti-
kvölds í Oddfellowhúsinu við Von-
arstræti nk. sunnudagskvöld, 6.
mars fyrir safnaðarfólk og gesti.
Góugleðin hefst með borðhaldi kl.
19.30. Hjálmfríður Þöll Friðriks-
dóttir syngur einsöng með undirleik
Friðriks Guðna Þorleifssonar. Síðan
verður leikið á harmoniku fyrir
dansi.
Undanfarin ár hefur kvenfélagið
staðið fyrir skemmtikvöldum fyrir
safnaðarfólk, sem hafa verið fjöl-
sótt. Fríkirkjufólk er hvatt til að fjöl-
menna og njóta góðrar skemmtunar
á afmælisdegi kvenfélagsins. Að-
göngumiðar verða seldir við inn-
ganginn.
(Fréttatilkynning)
Hver er munurinn á þessum máltíðum?
Verðmunurinn
VERÐLAGSSTOFNUN birti niðurstöður úr
nýrri verðlagskönnun 2. mars síðastliðinn.
Þar kemur fram ótrúlega mikill verðmunur á
milli matvöruverslana.
Þessir tveir réttir eru dæmi úr könnun
VERÐLAGSSTOFNUNAR. Þegar valið er
dýrasta hráefnið í þennan sperðlarétt kostar
hann 176 kr. Ef valið er ódýrasta hráefnið
kostar hann aftur á móti ekki nema 75 kr.
Hér munar 101 kr. eða 135% -
það munar um minna.
Könnunin náði til fjölmargra verslana um
allt land og miðaðist við neyslu fjögurra
manna fjölskyldu í þrjá daga, samtals 40
vöruflokka.
Einnig er að athyglisvert að þó nokkur
verðmunur er á milli hverfa á höfuðborgar-
svæðinu, og sýnir það hversu nauðsynlegt
það er að hver og einn fylgist með vöruverði í
sínu hverfi.
Besta tryggingin fyrir lágu vöruverði er hið
vakandi auga neytandans.
Verum á verði - gerum verðsamanburð.
VERUM Á VERÐI
VIÐSKIPTARÁÐUNEYTIÐ
-4-- j