Morgunblaðið - 07.06.1988, Page 1

88 SIÐUR 6
127. tbl. 76. árg.
ÞRIÐJUDAGUR 7. JÚNÍ 1988
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Mið- og hægriflokk-
ar vinna óvænt á
Fyrrí umferð frönsku þingkosninganna:
Þjóðernisfylking Le Pens geldur afhroð
Paris, Reuter.
FYRSTA umferð þingkosninga'í Frakklandi fór fram á sunnudag og
vann kosningabandalag mið- og hægriflokka óvænt á. Það, sem athygl-
in beindist þó ekki sist að, var sú staðreynd að þriðjungur kjósenda
sat heima, sem er hæsta hlutfall til þessa. Sósíalistar fengu aðeins
40 sæti í þessari umferð en hafði verið spáð yfirburðasigri. Á hinn
bóginn fengu mið- og hægriflokkamir 79 þingsæti. Talið er þó að í
seinni umferðinni muni sósialistar sækja í sig veðrið.
Með tilliti til forsetakosninganna
í apríl og velgengni Jean-Marie Le
Pen í þeim, kom á óvart að flokkur
hans fékk ekkert sæti kjörið og á á
hættu að þurrkast út í seinni um-
ferð, sem fram fer næstkomandi
sunnudag. Kaupahéðnar í Frakk-
landi virtust telja úrslitin jákvæð,
en héldu þó jafnaðargeði.
Hlutabréfavísitalan hækkaði tals-
vert, en verð á skuldabréfum hélst
stöðugt líkt og franski frankinn
Yfirgefin strætisvagnastöð í Jóhannesarborg, en vanalega fara þúsundir manns um hana tU og frá vinnu.
Suður-Afríka: _____________
Rúmlega milljón blökku-
menn í aHsherjarverkfaUi
Jóhannesarborg, Daily Telegraph.
Jóhannesarborg, Daily Telegraph.
RÚM milljón svertingja í Suður-
Afríku fór í verkfall í gær, eftir
að verkalýðsfélög svartra og sam-
tök, sem berjast gegn kynþáttaað-
skilnaðarstefnunni, höfðu hvatt
til þriggja daga „þjóðarmótmæla"
gegn frumvarpi um nýja verka-
lýðslöggjöf og neyðarástandslög-
um þeim, sem i landinu gilda.
Skoruðu þau á blökkumenn að
sitja heima frekar en að fara til
vinnu. Að sögn verkalýðssamtak-
anna tóku um þijár milljónir
manna þátt í aðgerðunum, en að
sögn hlutlausra samtaka, sem
fylgjast með verkalýðsmálum í
landinu, er nær lagi að rúm ein
milljón hafi haldið sig heima.
Nokkuð var um að gripið væri til
ofbeldisverka á þessum fyrsta degi
verkfallsins. Voru jámbrautarteinar
í Dube í Soweto sprengdir upp og
kveikt var í jámbrautarvagni í
Germiston skammt austur af Jó-
hannesarborg. Skemmdarverk þessi
vom unnin til þess að koma í veg
fyrir að svertingjar kæmust til vinnu.
Á sumum svæðum, eins og Jó-
hannesarborg, hlýddi meirihluti
svertingja kallinu, en annars staðar,
svo sem á vesturhluta Góðrarvonar-
höfða, var þessu öfugt farið.
Helstu gullnámafyrirtæki Suður-
Afríku sögðu að vaktir gengju sinn
vanagang, en samtök námamanna
sögðu að um 80-90% námamanna
hefðu setið heima.
Talsmaður almenningssamgöngu-
kerfisins sagði að í Durban hefðu
um 95% svartra starfsmanna ekki
farið til vinnu og í Soweto hefði hlut-
fallið verið um 90%. Þar voru og
allir skólar lokaðir. í miðborg Jó-
hannesarborgar voru allar sam-
Svíþjóð:
Styðja koimnúiiistar
vantrauststillögima?
ANNA-Greta Leijon, dómsmálaráðherra Svíþjóðar, á undir högg að
sækja vegna einkarannsóknar á morðinu á Olof Palme. Er talið að
kommúnistar snúist gegn ráðherranum i vantraustsumræðum á þingi
og kann jafnvel ríkisstjórnin öll að neyðast til að segja af sér.
Tillaga um vantraust á dóms-
málaráðherrann verður líklega bor-
in upp í sænska þinginu síðar í
þessari viku og hafa margir fjöl-
miðlar tekið undir kröfur um afsögn
ráðherrans.
Dómsmálaráðherrann upplýsti í
síðustu viku að hún hefði veitt bóka-
útgefandanum Ebbe Carlsson leyfi
til þess að hefja sjálfstæða rann-
sókn á morði Olofs Palme.
Úrslit vantraustsumræðunnar
velta á afstöðu Kommúnistaflokks-
ins, sem hefur oftast stutt minni-
hlutastjóm jafnaðarmanna. Komm-
únistar hugleiða nú að ljá van-
trauststillögunni atkvæði sitt. Get-
um hefur verið leitt að því að öll
stjómin kynni að segja af sér en
starfa samt áfram fram að þing-
kosningunum í september.
Sjá „Stjórnarandstaðan krefst
... “ á bls. 32.
göngumiðstöðvar yfirgefnar og far-
þegafjöldi minni en á helgidögum.
Allar lestir frá hverfum svertingja
voru mannlausar.
Lögregla gætti helstu samgöngu-
æða í og umhverfis hverfi blakkra
og sagði talsmaður lögreglunnar að
hver sá, sem fara vildi til vinnu,
nyti lagavemdar til þess.
Það voru Verkalýðssamtök Suð-
ur-Afríku (COSATU), stærstu
verkalýðssamtök svertingja, sem
hvöttu til aðgerðanna, en baráttu-
samtök gegn aðskilnaðarstefnunni á
borð við Lýðræðisfylkinguna (UDF)
studdu þau.
Jay Naidoo, framkvæmdastjóri
COSATU, sagði að breytingartillag-
an, sem gerð hefði verið við verka-
lýðslöggjöfina, myndi hefta verka-
lýðsfélög svartra, minnka atvinnuör-
yggi og setja frekari hömlur á verka-
lýðsaðgerðir.
Reuter
Stúdentar mótmæla íKína
Kínverskir stúdentar hertu í gær
mjög mótmæli sín gegn stjómvöld-
um og hengdu upp fjölda vegg-
spjalda í því skyni, en tilefnið er
morð á samstúdent þeirra í síðustu
viku. Kvarta stúdentamir yfir getu-
leysi stjómvalda til þess að hafa
hendur í hári og refsa morðingjum
hans og segja morðið dæmigert fyr-
ir hnignun kínversks þjóðfélags, sem
sigli í kjölfar spillingar og óstjómar.
Aðallega hefur tækifærið þó verið
gerði á gjaldeyrismörkuðum. Kaup-
hallarsérfræðingar höfðu eins og
aðrir búist við stórsigri Sósíalista-
flokks Frangois Mitterrands Frakk-
landsforseta, en eftir að úrslitin á
sunnudag urðu ljós gerðu tölvuspár
ráð fyrir að meirihluti hans í þinginu
eftir seinni umferð, næmi aðeins um
30-40 sætum. Á franska þinginu
sitja 577 manns.
„Viðskiptin eru ef til vill nokkuð
sveiflukennd til að byija með,“ sagði
verðbréfasali einn í París, „en naum-
ur sigur sósíalista er að líkindum
heppilegasta niðurstaðan." Stjóm-
málaskýrendur voru á einu máli um
að eftir að talið var upp úr kössunum
væri þrýstingur um róttækari stefnu
Sósíalistaflokksins af vinstri kantin-
um svo gott sem úr sögunni.
Sjá einnig frétt á síðu 34.
notað til þess að krefjast lýðræðis
hið fyrsta og gagnrýna kommúnista-
stjómina fyrir pólitísk mistök og
gerræði. Sagði höfundur eins þeirra
að Maó formaður hefði betur látist
á sjötta áratugnum — þá væri
ástandið vafalítið mun betra, enda
hefði Kína slæma reynslu af keisur-
um. Aðrir ræddu um nauðsyn breyt-
inga í lýðræðisátt og enn aðrir stigu
skrefið til fulls og sögðu stúdenta
þurfa „að fóma sér fyrir lýðræðið."
Neil Kinnock:
Kúvendir
i kjarn-
orku-
málum
Lundúnum, Reuter.
LEIÐTOGI bresku stjómar-
andstöðunnar, Neil Kinnock,
sagði á sunnudag að stjóm
Verkamannaflokksins myndi
nota Trident-eldflaugakerfið,
sem Margaret Thatcher telur
óþjákvæmilegt til að treysta
kjamorkuvarnir Breta, sem
skiptimynt i afvopnunarvið-
ræðum austurs og vesturs.
Era þessi ummæli túlkuð á
þann veg, að Kinnock hafi
fallið frá fyrri stefnu Verka-
mannaflokksins um einhliða
kjaraorkuafvopnun Breta.
„Við viljum losna við Trident-
flaugamar," sagði Kinnock í
sjónvarpsviðtali, „en hitt er ljóst
að við þurfum nú ekki að láta
þær fyrir ekki neitt."
í þingkosningunum 1987 var
það yfirlýst stefna Verkamanna-
flokksins undir forystu Kinnocks
að gripið skyldi til einhliða að-
gerða til að hnekkja áformum
Thatcher og íhaldsflokksins um
að kaupa Trident-eldlaugakerfi
fyrir kafbáta frá Bandaríkjun-
um. Skoðanakannanir hafa sýnt
að þessi einhliða afvopnunar-
stefna Verkamannaflokksins í
kjamorkumálum hafí átt mikinn
þátt í hrakförum flokksins í
kosningunum.
Sjá frétt á síðu 33.