Morgunblaðið - 07.06.1988, Síða 24

24
MORGUNBLAÐIÓ1, ÞRIÐJUDAGUR 7. JÚNÍ 1988
NÝTT OG
GLÆSILEGT
HÚTEL
( KEFLAVÍK
OPNAR í JÚNÍ
SÍMI
92-15222
Skemmtilegir
Vindhanar
á sumarbústaðinn
*
HURÐIRHF
Skeifan 13 • 108 Reykjavík -Sími 681655
AUSTURBÆR
Stórholt
Meðalholt
Laufásvegur 58-79
Síðumúli o.fl.
Blaðbmr
ósbst
3K«T0t

r/////j
CCfftt
OJEEN
Nýlagað kaffi
12-20 bollar tilbúnir á abeins
5 minútum.
Gædi, Þekking,
Þjónusta
A. KARLSSOh HF.
HEILDVERSLUN, BRAUTARHOLTI28
SlMI: 91 -27444
fttsifatttilrtiifttfr
Metsölublad á hverjum degi!
fmmm
Seljum í dag og næstu daga nokkur
lítillega útlitsgölluð GRAM tæki 3J3
með góðum afslætti. áraábyrgð
GÓÐIR SKILMÁLAR
TRAUST ÞJÓNUSTA
jFOnix
HÁTÚNI 6A REYKJAVÍK SÍMI (91J-24420
Bindiskyldan á
Islandi og í Japan
eftir Jóhannes Nordal
í Morgunblaðinu 20. þ.m. er birt
grein eftir Eyjólf Konráð Jónsson,
alþingismann, þar sem hann leggur
fyrir mig nokkrar spumingar varð-
andi bindiskyldu, sem ærin ástæða
er til að svara.
Tilefni fyrirspumar Eyjólfs Kon-
ráðs eru einkum þau ummæli mín
við blaðamann Morgunblaðsins, að
lækkun bindiskyldu hefði líklega í
för með sér samsvarandi lækkun
gjaldeyrisforðans. Jafnframt bendir
hann á, að ráðstöfunarfé Seðla-
bankans sé ekki allt notað til að
Qármagna gjaldeyrisvarasjóðinn,
heldur hafi útlán til ríkissjóðs og
annarra Qármálastofnana numið
meira en 11 milljörðum króna um
sfðustu áramót, en innlánsbindingin
9,5 milljörðum. Honum erþví spum,
hvort ekki gætu aðrir tekið að sér
þessa lánastarfsemi, þá mundi auð-
sjáanlega minni þörf fyrir innláns-
bindingu.
Þessu er reyndar fljótsvarað. Að
öðru jöfnu væri vissulega hægt að
lækka innlánsbindingu frekar, ef
það kæmi á móti, að innlánsstofn-
anir eða aðrir tækju við þeim útlán-
um, sem innlánsbindingin fjár-
magnar. En þetta er einmitt sú
þróun.sem hefur átt sér stað undan-
farin ár og bankastjóm Seðlabank-
ans hefur verið eindregið fylgjandi.
Á það er rétt að minna, að innláns-
bindingin komst hæst upp í 35%
af innlánsfé bankakerfisins á árinu
1982, en síðan hefur hún verið
lækkuð í nokkmm áföngum, unz
hún var komin niður í 13%, í marz
á sl. ári. Var þetta fyrst og fremst
gert með því að draga úr þeirri
útlánastarfsemi, sem bindingin
hafði áður staðið undir, en þar vom
afurðalánin langfyrirferðarmest.
Þrátt fyrir þetta er, eins og Eyj-
ólfur Konráð bendir á, enn veraleg
útlánastarfsemi á vegum Seðla-
bankans. Er þar annars vegar um
að ræða útlán til fjármálastofnana,
en Seðlabankinn er, eins og það er
oft orðað, banki bakanna. Vegna
sveiflna í lausafjárstöðu og ýmissa
annarra ástæðna, sem ekki er unnt
að fara út í hér, verður Seðlabank-
inn ætíð að hafa möguleika til þess
að veita innlánsstofnunum fyrir-
greiðslu, þegar þörf krefur, þótt
full ástæða sé til að halda slíkri
starfsemi mjög í skeflum.
Hins vegar er Seðlabankinn við-
skiptabanki ríkissjóðs, en skuldir
ríkissjóðs við bankann námu 5,6
milljörðum um sl. áramót. Sú tala
vanmetur þó mjög þá fyrirgreiðslu,
sem Seðlabankinn veitir ríkissjóði,
þar sem skuldir ríkissjóðs em í lág-
marki um áramót. Innan ársins
veitir Seðlabankinn ríkissjóði mjög
mikla fyrirgreiðslu, sem sjá má af
því, að skuldir ríkissjóðs við Seðla-
bankann em nú um þessar mundir
nálægt 10 milljörðum króna. Ég er
mjög eindregið þeirrar skoðunar,
að það sé mikilvægt efnahagslegt
markmið að draga úr skuldum ríkis-
sjóðs við Seðlabankann, en það
mundi vissulega gera kleift að
draga úr innlánsbindingu enn frek-
ar. I stað fyrirgreiðslu Seðlabank-
ans mundi þá fyrst og fremst koma
útgáfa ríkisvíxla og annarra verð-
bréfa ríkissjóðs, sem seld væm á
innlendum markaði til innlánsstofn-
ana, fyrirtækja og einstaklinga. Inn
á þessa braut hefur verið reynt að
fara í vaxandi mæli að undanfömu,
og er nokkur vísir að ríkisvíxla-
markaði þegar fyrir hendi. Hefur
Seðlabankinn verið þess mjög hvetj-
andi, að þessi starfsemi sé aukin,
Hver er staða sjúkraíiða
í heflbrigðisþjónustumii?
Þorbjörg Ingvadóttir og Jóhanna Júlíusdóttir
eftir Jóhönnu Júlíus-
dóttur og Þorbjörgu
Ingvadóttur
Tilefni þess að við tökum okkur
penna í hönd, er efni greinar sem
birtist í Morgunblaðinu 19. maí sl.
og bar yfirskriftina „Hjúkranar-
skorturinn, eðli hans og úrlausnir",
skrifuðu af Rúnari Vilhjálmssyni,
félagsfræðingi og Guðrúnu Krist-
jánsdóttur, hjúkranarfræðingi.
Greinin virðist m.a. skrifuð vegna
orða Péturs Jónssonar, aðstoðarfor-
stjóra Ríkisspítala, sem segir að
hjúkranarskorturinn sé m.a. til
kominn vegna þess að hjúkranar-
nám sé nú orðið lengra og strang-
ara en áður, og nú útskrifist færri
hjúkranarfræðingar. Bendir hann á
þá leið að opna gamla Hjúkranar-
skólann og reyna þannig að fjölga
hjúkranarfræðingum.
Þetta virðist hafa hlaupið óskap-
, lega fyrir bijóstið á greinarhöfund-
um og það sama á við um marga
hjúkranarfræðinga. í greininni er
bent á ýmsar leiðir til að bæta úr
hjúkrunarfræðingaskortinum, leiðir
sem ætla mættu að væra að sjá
dagsins ljós fyrst nú, en svo er þó
alls ekki, og er skemmst frá því
að segja að þetta er í einu orði
sagt broslegt. Margt af því sem
nefnt er í áðumefndri grein hefur
átt sér stað í langan tíma, eins og
t.d. „að fastráðinn starfsmaður sem
lokið hefur vakt á einni deild eða
stofnun, geti tekið eina og eina
aukavakt á annarri". Ýmsar aðrar
leiðir tala þau um sem lausn á vand-
anum, sem við ætlum ekkert að
tiunda hér frekar, enda flestar
þeirra kunnar.
Greinarhöfundar tala einnig um
stjómunarúrræði. Það nefna þeir
að stór hluti af starfi hjúkranar-
fræðinga á sjúkrahúsum fari í það
að „sjá til þess að aðrar heilbrigðis-
stéttir geri það sem þær eigi að
gera“. Þetta geri þeir á þeim for-
sendum að þeir séu einu aðilamir
sem geti samhæft þá margháttuðu
þjónustu sem sjúklingurinn fær.
Einnig segir orðrétt „ef mikil brögð
eru að því að aðrar heilbrigðisstétt-
ir ræki illa störf sín bitnar það iðu-
lega á hjúkranarfræðingnum sem
þá lendir í alls konar reddinga-
„Það er ekki lítið sem
á hjúkrunarfræðingana
er lagt. Ef þetta er
svona slæmt eins og lýst
er, þá f innst okkur
mesta furðu að nokkur
skuli yfirleitt leggja út
í þetta starf “
vinnu".
Þvílíkur hroki sem felst í þessum
orðum. Það er ekki lítið sem á
hjúkranarfræðingana er lagt. Ef
þetta er svona slæmt eins og lýst
er, þá fínnst okkur mesta furðu að
nokkur skuli yfirleitt leggja út í
þetta starf. En hver á að fylgjast
með því að hjúkranarfræðingar
ræki störf sín vel? Því er nú einu
sinni þannig farið að þar fínnast
misjaftiir sauðir líkt og í öðram
stéttum. í greininni er sagt frá því
að hjúkrunarfræðingar standi í þvi
að hlaupa með sjúkraskýrslur og
koma skilaboðum milli sérfræðinga
(lækna) sem hafi ófullnægjandi
samskipti sín á milli og ennfremur
að hjúkranarfræðingar þurfí að
veija dýrmætum tíma sínum í að
svara í síma fyrir hinn og þennan
og hafa uppá læknum og öðram
starfsmönnum sem mæta ekki
skipulega og á áreiðanlegum tímum
til viðtals á deildum. Okkur er nú
spum, hvemig er þessu öllu saman
stjómað? Þetta virðist eitt stjóm-
leysi frá upphafi til enda. Ef þessu
er rétt lýst, er tillaga okkar sú að
taka verði þetta allt til rækilegrar
endurskoðunar. Skipuleggja þarf
störf hjúkranarfræðinga betur. Til
þess era hjúkranarforstjórar, hjúkr-
unarframkvæmdastjórar og deild-
arstjórar að okkar mati, því fátt
af því sem að framan er talið krefst
4 ára háskólanáms í hjúkranar-
fræðum. T.d. gætu deildarritarar
innt af hendi margt af því sem upp
var talið.
Ekki vilja greinarhöfundar segja
skilið við stjómunarúrræðin án þess
að minnast örlítið á sjúkraliða. Þeir
tala um að sjúkraliðar vinni störf
sín yfirleitt vel, en benda á að á
sumum deildum sé helst til stór
hluti af tíma sjúkraliðanna svokall-
aður óvirkur tími og að hjúkranar-
fræðingar gætu I sumum tilfellum
nýtt starfskrafta sjúkraliða betur.
Þvílíkt og annað eins. í hvers þágu
vinna sjúkraliðar? Þeir eru opin-
berir starfsmenn og vinna i þágu
heilbrigðisþjónustunnar, en ekki
í þágu hjúkrunarfræðinga. En
hvort nýta megi starfskrafta
sjúkraliða betur er alveg ljóst að
svo er. Enda er það gert víða. Þar
sem við þekkjum best til, en það er
á Fjórðungssjúkrahúsinu á Akur-
eyri hafa sjúkraliðar tekið fullan
þátt í að bjarga því, að hægt sé
að halda ýmsum deildum spítalans
opnum, m.a. vegna skorts á hjúk-
ranarfræðingum. í vetur hafa t.d.
eingöngu verið sjúkraliðar á nætur-