Morgunblaðið - 14.06.1988, Síða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 14. JÚNÍ 1988
Opinn fund-
ur um neyslu-
kannanir
MANNELDISRÁÐ og Manneldis-
félag íslands efna til fundar um
ueyslukannanir þriðjudag 14.
júni ki. 20.30 í Odda, hugvísinda-
húsi Háskóla íslands. Fundur
þessi er öllum opinn.
Jóhanna Haraldsdóttir og Anders
Meller næringarfræðingar munu
ljalla almennt um neyslukannanir.
Sérstök áhersla verður lögð á þann
árangur sem náðst hefur í Dan-
mörku við könnun á neysluvenjum
þar og hvemig nýta megi reynslu
þeirra á þessu sviði. Anders og Jó-
hanna hafa unnið að neyslukönnun
við Dönsku matvælastofnunina og
munu veita ráðgjöf við samskonar
könnun á neysluvenjum íslendinga
sem er í undirbúningi.
Guðmundur Bjamason, heil-
brigðisráðherra hefur skipað nefnd
til að móta opinbera manneldis-
stefnu, en víðtæk neyslukönnun er
talin nauðsynleg til að hefja slíkt
starf.
Prentiðnaðurinn nýtur
góðs af fj ölmiðlabyltingunni
- segir Örn Jóhannsson
ÖRN Jóhannsson er formaður Félags islenska prentiðnaðarins.
Hann setti fundinn og sagði þá meðal annars: „Prentlistinni eig-
uitt við íslendingar trúlega það að þakka, að við tölum enn í dag
islensku því biblía kom út á íslensku strax árið 1584, en þá var
kominn á Hóla lútherskur biskup, Guðbrandur Þorláksson, sem
lét prenta fjölda bóka. Fræðimenn eru sammála um að útgáfa
Guðbrandsbibliu og mikil útbreiðsla hennar tryggði íslenskuna
svo vel í sessi sem raun ber vitni.“ Öm var spurður um stöðu
prentiðnaðarins á íslandi i dag.
„Miklar breytingar hafa átt sér
stað hér á landi eins og annars
staðar. Þar má nefna alla þá
prentun sem á sér stað vegna
tölvuvæðingarinnar í þjóðfélag-
inu. Þá hafa neysluvenjur með
tilliti til bóka og blaða breyst veru-
lega á undanfömum árum. í heild
má þó gera ráð fyrir, að prentun
eigi enn eftir að vaxa mikið frá
því sem nú er, en prentiðnaðurinn
hefur vaxið um 3—6% árlega
síðustu 8 ár. Horfurnar í íslensk-
um prentiðnaði eru því almennt
bjartar. Litlar líkur eru t.d. á því,
að prentun færist til útlanda í
umtalsverðum mæli, íslenskar
prentsmiðjur eru fyllilega sam-
keppnisfærar í gæðum og verði,“
sagði Öm.
En hvemig líst honum á sam-
keppnina hér innanlands eftir að
einokun ríkisins á útvarps- og
sjónvarpsrekstri var aflétt? „Það
áhugaverða við tilkomu þessara
stöðva var að blaða- og tímarita-
útgáfa jókst og hlutur litaauglýs-
inga í þeim jókst verulega. Aður
gátu auglýsendur treyst á áhrifa-
mátt ríkissjónvarpsins, en skyndi-
lega, þegar áhorfendur gátu valið
milli stöðva, missti sjónvarpið þá
fótfestu sem það hafði haft á
auglýsingamarkaðnum og hlutur
blaða og tímarita stækkaði. Þá
aukningu, sem orðið hefur undan-
farin ár í prentverki á íslandi,
má einnig skýra út í framhaldi
af þessu. Fjölmiðlar hér, blöð,
tímarit og sjónvarp, hafa verið
að þenjast út og farið að hagnýta
sér lit í æ meira mæli með þeim
afleiðingum, að útlit þeirra og
yfirbragð er stöðugt að verða
litríkara og glæsilegra. Af þessum
sökum verða þeir, sem þurfa að
kynna vöru sína og þjónustu, að
gera það á æ meira áberandi hátt.
Þess vegna hefur litprentun auk-
ist hér afar mikið. Prentiðnaður-
inn hefur þannig notið góðs af
fjölmiðlabyltingunni svonefndu og
á eftir að njóta góðs af henni í
enn ríkari mæli í framtíðinni."
Um menntun bókagerðar-
manna sagði Örn: „Á undanförn-
Örn Jóhanns-
son, formaður
Félags íslenska
prentiðnaðar-
ins, var forseti
þings stjórna
félaga prent-
iðnaðarins á
Norðurlöndum
og flytur hér
setningarræð-
Morgunblaðið/Þorkell
um árum hefur verið unnið að
endurskipulagningu fagnáms í
bókagerðargreinum. Meginbreyt-
ingin felst í því, að löggiltar iðn-
greinar verða þijár í stað átta
áður, prentsmíð prentun og bók-
band. Þessi breyting þýðir að fag-
menn í prentiðnaði verða fjöl-
hæfari og geta gengið á milli
verkefna án árekstra. Þetta gerir
vinnuna bæði skemmtilegri og
fjölbreyttari og auðveldar prent-
smiðjum að hagræða í fram-
leiðslu. Námsskrárgerð á vegum
Iðnfræðsluráðs hefur miðað vel
áfram og í framhaldi af þeirri
vinnu breytist námsferill nemenda
þannig, að þeir fá starfsþjálfun í
sjö til átta mánuði að fyrsta skóla-
árinu loknu í stað þess að vera
samfellt í tvö ár í skóla áður en
farið var út í fyrirtækin. Markmið-
ið með þessari breytingu er að
nemendur geri sér ljósa grein fyr-
ir þýðingu námsins með því að
kynnast vinnustöðum sem fyrst.“
Hröð tækniþróun
ar. í raun og veru sér tæknin um
það. Fyrir nokkrum árum voru
miklir árekstrar vegna nýrrar
tækni, en menn hafa séð, að það
er ekki hægt að standa á móti
tækniþróuninni."
Hefur tekist að fylgja tækninni
Stjórnir félaga norræna prentiðnaðarins funda í Reykjavík
Stjórnir félaga norræna prentiðnaðarins hafa fundað saman í
Reykjavík 9,—14. júní á Hótel Sögu. Þar ræddu forystumenn prent-
iðnaðarins í Danmörku, Noregi, Svíþjóð, Finnlandi og íslandi um
sameiginleg hagsmunamál og upplýstu hveijir aðra um stöðu greinar-
innar í hveiju landi fyrir sig. Hér á eftir fer samtal, sem blaðamað-
ur Morgunblaðsins átti við nokkra fulltrúa hinna Norðurlandanna á
ráðstefnunni. Þetta eru þeir E. Kjær Poulsen frá Danmörku, Ivar
Stavik frá Noregi, Claes Nisell og Per Gálmark frá Svíþjóð og Matti
Sutinen frá Finnlandi.
Tækniþróun hefur verið mjög
hröð í prentiðnaði á síðustu árum.
Á hvaða sviðum eru framfarimar
mestar?
Nisell: „Það er rétt að þróunin
er hröð og ég tel að næsta skref
verði aukin sjálfvirkni við prentun
og bókband. Auk þess sem fleiri
og fleiri störf verða innt af hendi
með tölvum."
Gálmark:„Litprentun hefur einn-
ig aukist gífurlega og verður ódýr-
ari og einfaldari. Tæknilega séð er
líka hægt fyrir blaðamenn að sjá
um umbrot blaðanna í gegnum tölv-
ur sínar og það á eftir að gerast í
náinni framtíð."
Fækkar þá ekki störfum? Og
hvað segir verkalýðshreyfíngin við
því?
Gálmark: „Störfum fækkar og
hefur fækkað í hefðbundnum grein-
um prentiðnaðarins, en á móti koma
ný fyrirtæki með nýrri tækni, sem
skapa atvinnu á móti. í Svíþjóð
samþykkir verkalýðshreyfíngin
tæknibreytingamar, en auðvitað
erum við undir þrýstingi frá henni."
í sama streng tóku þeir Sutinen
og Stavik og sögðu samkomulag
vera um þessa hluti.
Poulsen: „Verkalýðshreyfingin
verður að sætta sig við breytingam-
Ó1.K.M.
Formenn félaga prentiðnaðarins á Norðurlöndum. Frá vinstri, Örn
Jóhannsson, Leif Kristiansen, Danmörku, Jaakko Rauramo, Finn-
landi, Olli Reenpáá, Finnlandi, Per Erlander, Svíþjóð og Thor Röss-
um, Noregi.
eftir í menntuninni?
Poulsen: „í Danmörku er hefð
fyrir því að veita allmiklum fjár-
munum í menntun og á það bæði
við um opinbera aðila og svo fyrir-
tækin sjálf ... “
Stavik: „ ... og þetta er ekki að-
eins spuming um bóknám. Þjálfun
inni í fýrirtækjunum sjálfum er
mjög mikilvægt atriði."
Nisell: „Eins og hér á íslandi er
á hinum Norðurlöndunum náminu
skipt á milli hefðbundinnar skóla-
göngu og svo starfsnáms inni í fyr-
irtækjunum og það er ljóst að hlut-
verk fyrirtækjanna á þessu sviði
mun aukast verulega í framtíðinni."
Sutinen: „Nýjasti tæknibúnaður
er það dýr, að skólamir ráða ekki
við að kauopa hann og þar verða
fyrirtækin að koma til skjalanna.“
Óttist þið ekki enn aukna sam-
keppni frá ljósvakamiðlum?
Poulsen: „Nei, eftirspumin eftir
prentuðu efni eykst sífellt þar sem
þörfin fýrir upplýsingar í prentuðu
formi hefur aldrei verið meiri."
Nisell: „Svo þversagnakennt sem
það kann að virðast þá leiða nýir
fjölmiðlar og ný tækni til aukins
prentmáls, sem er afleiðing af auk-
inni upplýsingaþörf."
Sutinen: „I Finnlandi eru þtjár
sjónvarpsrásir og þar af tvær sem
sýna auglýsingar. Auglýsendur
hafa því séð að auðveldara er að
ná til fólks í gegnum dagblöð og
Menntamála-
ráðherra
í opinbera
heimsókn til
Svíþjóðar
BIRGIR ísleifur Gunnarsson
menntamálaráðherra er í opin-
berri heimsókn í Sviþjóð dagana
14.—15 júní í boði Lennart
Bodström menntamálaráðherra
Svíþjóðar, sem kom hingað til
lands í opinbera heimsókn s.l.
sumar. í fylgdarliði ráðherra eru
kona hans, Sonja Backman,
Knútur Halisson ráðuneytisstjóri
og kona hans Erna Hjaltalín.
Birgir ísleifur fór til fundar
menntamálaráðherra Norðurlanda
í Visby á Gotlandi dagana 12.—13.
júní þar sem m.a. var rætt um nor-
rænt og evrópskt samstarf um
vísindaleg málefni.
Menntamálaráðherra fer svo til
Kaupmannahafnar 16. júní þar sem
hann situr fund evrópskra ráðherra,
er fara með málefni Evreka-áætlun-
arinnar. íslendingar eru þátttak-
endur í svonefndu Halios-verkefni,
er íjallar um fískiskip framtíðarinn-
ar. Auk ráðherra situr Vilhjálmur
Lúðvíksson, framkvæmdastjóri
Rannsóknarráðs ríkisins, fundinn.
Menntamálaráðherra er væntan-
legur heim laugardaginn 18. júní
segir í fréttatilkynningu mennta-
málaráðuneytisins
Morgunblaðíð/Ól.K.M.
Framkvæmdastjórar félaga prentiðnaðarins á Norðurlöndum ásamt Guðbrandi Magnússyni frá F.Í.P.,
sem er lengst til vinstri og Erni Jóhannssyni formanni F.Í.P. Aðrir eru frá vinstri Ivar Stavik frá
Noregi, Claes Nisell frá Sviþjóð, Matti Sutinen frá Finnlandi, Per Gálmark frá Svíþjóð, E. Kjær Poulsen
frá Danmörku og Harry Skánning—Hansen frá Danmörku.
í prentiðnaðinum