Morgunblaðið - 16.08.1988, Síða 50

50
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 16. ÁGÚST 1988
mnmn
Það á skilið að fá einhvern
í efrí þyng'darflokkunum
til að rífa í sig?
bara ofaní svefnpok
ann ...
HÖGNI HREKKVISI
„ HÖ«SWI VERÐOR -SVO UEIPORVFtR. þVÍ
AÐ MISSA ÁF heimsokn Þiwni 5ÉRA JÖN.''
Að lifa um efni fram
Ég hef oft vakið athygli á því,
að sú ægilega skuldasöfnun erlend-
is, sem þjóðfélagið hefur á undan-
fömum árum hrúgað upp, hlýtur
að enda með skelfingu.
í hugann kemur örlítil æsku-
minnig, frá Eskifirði um 1920, er
ég var þar bam að aldri. Kaupsýslu-
maður á Austljörðum, í nokkmm
umsvifum, tók lán í bankanum til
framkvæmdanna. Þegar að skulda-
dögunum kom var ekkert til að
greiða með, svo hann fékk bankann
til að hækka stofninn, þ.e. að bæta
vöxtum við. Síðan kom erfíð tíð og
allt fór um koll.
Þetta þótti ekki góður „bisness"
í heiðarlegu umhverfi æskuáranna.
En hvað er nú að gerast? Ríkis-
stjómimar lofa að hætta þessum
gífurlegu lántökum, sem að mestu
fara í eyðslu. En hvað skeður? Það
er alltaf bætt við og heilbrigðir
menn spyrja: Hvað getur þetta
gengið lengi? Það em ekki alltaf
jólin. Þess ber að minnast í fallvölt-
um heimi. Erlendar skuldir em nú
komnar langt yfír 100 milljarða og
við fáum óspart að heyra einkun-
inna: Skuldugasta land heims. . .
0g jafnvel er svo komið, að landið
okkar er ekki eins í hávegum haft
og áður. Sífellt fleiri fýlgja þeim
hugsunarhætti, að fái þeir ekki það
sem þeir vilja, þá séu þeir famir.
Nýjasta og flottasta fijálshyggjan.
Við tölum um stjóm. Hvað er
nú það? Er stefnan ekki eitthvað á
þá leið; flýtur á meðan ekki sekk-
ur. Ekki verður annað séð. Einn
vinur minn sagði: „Við höfum fólk,
en það vantar menn“. Það skyldi
nú ekki eitthvað vera á bak við
þetta. Og svo er það stjómin. Þess-
ir ellefu ráðamenn hafa lítinn tíma
til að hugsa. Allur hugurinn er
bundinn við fundi og ráðstefnur út
um allan heim. Þótt þeir séu ekki
búnir að koma sér upp hljómsveitum
í ferðalagið, eins og blessaður for-
setinn okkar, þá er fylgdarliðið
bæði mikið og skrautlegt. Allt er
þetta á ríkisins kostnað og ef til
vill gert fyrir erlend lán.
Hannes Hafstein sagði: „Hug-
sjónir rætast, þá mun aftur
morgna." Hann trúði á samtök og
hugsjónir íslendinga. En hveijar
em hugsjónimar í dag? Hvar er
samvinnuhugsjónin, sem árrisulir
menn kynntu sem framtíðarsýn fyr-
ir aldamót? Er hún ekki í molum
vegna brasks og klíkuskapar? Hvar
er hugsjón Alþýðuflokksins, sem
hefur snúist í að sjá aðeins bita og
bein og reyna að raða tryggu liði
á jötuna. Og hvar er hugsjón Sjálf-
stæðisflokksins, þar sem erfitt er
að aðgreina vinstri og hægri, upp
og niður. Sviðið er, eins og skáldið
segir; „sem dauðlegt auga þokuvaf-
ið,“ og veitti ekki af að fara að
dusta til. í dag er mismunur slíkur
og andrúmsloftið með þeim hætti,
að ef launþegar fara fram á hækk-
un launa riðar allt til falls. En þótt
aðrir taki laun eftir alls konar leið-
um, — jafnvel himinhá — þá hefur
það engin áhrif, styrkir frekar og
eykur þjóðarhag.
Fyrirtæki verða gjaldþrota, hvert
á ,fætur öðm og hvorki er spurt
hvemig þeim sé stjórnað, né hve
mikið þeir sem „eiga“ þau taka til
sín í lokin, eða hafa tekið til sín í
einkaneyslu meðan sjálfar athafn-
imar hafa setið á hakanum. Skatta-
skýrslur em ekki yfirfamar nema
hjá þeim, sem ekkert geta falið, og
nú er hann ekki eins hávær og áður
í skattsvikasinfóníunni blessaður
fjármálaráðherrann okkar. Það
skyldi þó ekki vera, að hann hafi
rekið sig fyrst óþægilega á flokks-
félaga sína í þeim söfnuði?
En þótt alls konar afbrot hafi
aldrei verið meiri, íjármálaóreiða,
gjaldþrot og nauðungamppboð
hrannist upp, þá skipar forsætisráð-
herrann bara eina nefndina enn til
þess að gera grein fyrir hve mikið
þurfi í eyðsluhítina og þá auðvitað
fulltrúa þeirra, sem njóta skulu.
En ekki er verið að skoða þróunina
og hvað er bak við öll útgjöldin.
Nei, sei sei, nei. Það er stakasti
óþarfí. Og valdhafamir halda áfram
á sinni sikk sakk göngu. Það er
bara sagt við þjóðina: „Þetta er allt
í þessu fína. Við reddum þessu öllu.
Bakkus fylgi ykkur. Ókey.“ Og þar
með er draumurinn búinn.
Arni Helgason.
Víkverji skrifar
Hér í Víkveija var fyrir skömmu
fjallað um það, hvers vegna
greiðslukort væru ekki send í pósti
til handhafa þeirra í stað þess að
stefna fólki í bankana einu sinni á
ári. Fram korh í þessum umræðum,
að Eurocard hefur þennan hátt á.
Nú hefur Víkveiji fengið svohljóð-
andi bréf frá Einari S. Einarssyni,
framkvæmdastjóra Visa á íslandi:
“Athygli mín hefur verið vakin á
pistli þínum 26. júlí sl. en vegna
íjarveru hraðlas ég Moggann við
heimkomu og því berst þér svar og
upplýsingar frá VISA þetta seint.
Spurt er hvers vegna endurnýjuð
kort em ekki send korthöfum heim
í pósti, væntanlega almennum pósti,
líkt og tíðkast hjá sumum erlendum
kqrtafyrirtækjum.
Á sínum tíma var fjallað um þetta
mál í stjórn VISA og þar komust
menn að þeirri niðurstöðu, að óvar-
legt væri að senda fólki heim kort-
in sín í almennum pósti, óárituð,
þar sem ekki væri tryggt, að þau
færu í réttar hendur. Nægir þar
að nefna, að í fjölbýlishúsum em
póstkassar víða hálfopnir og póst-
bemm geta líka orðið mistök á, eins
og öðmm.
Valið stóð því á milli þess að senda
kortin í ábyrgðarpósti eða afhenda
þau í viðskipta-banka/sparisjóði
korthafans og taka þá um leið af-
þrykk af þeim til öryggis og tryggja
rétta undirskrift.
Þó vissulega myndist biðraðir
stundum í bönkum og sparisjóðum
á álagstímum, þekkjast þær líka í
pósthúsum. Spurningin var því,
hvort korthöfum þætti þægilegra
að þurfa að fara sérstaka ferð á
pósthúsið í sínu heimahverfi (þetta
á við hér í þéttbýlinu) eða í ban-
kann sinn, oft á tíðum nálægt
vinnustað. Þar varð niðurstaðan,
að flestum kæmi betur að fara beint
í bankann en á pósthúsið.
Með því að kort em endurnýjuð í
bytjun þess mánaðar, sem þau
renna út í, gefst yfirleitt góður tími
til að vitja kortsins og því væntan-
lega hægt að sameina það annarri
ferð í bankann.
Kortasvik, þ.e., að kort séu mis-
notuð af þriðja aðila, em hér á
landi, blessunarlega, mun minni en
í nágrannalöndunum (o.ol% sam-
anb. við 0,10%). Hluti skýringarinn-
ar kann að vera sá, að hér er erfið-
ara að komast yfir kort án undir-
skriftar korthafa en erlendis.
Stefna VISA er að fyllsta öryggis
sé jafnan gætt í öllum kortavið-
skiptum með hag korthafa jafnt og
kaupmanna fyrir augum. Takist
þrátt fyrir það svo illa til, að kort
sé misnotað af öðmm áður en hvarf
þess (tap eða stuldur) uppgötvast
er ábyrgð korthafa hjá VISA tak-
mörkuð við 5000 krónur. Hjá
Eurocard og Diners Club er kort-
hafi ábyrgur fyrir öllu, sé tilkynn-
ingarskyldu um kortmissinn ekki
fullnægt í tæka tíð. Korthafar geta
því orðið öreigar á einum degi, ef
illa tekst til.
Vænti þess að þetta skýri og varpi
nýju ljósi á málin.
Með kveðju,
Einar .S. Einarsson, framkvæmda-
stjóri VISA.“
xxx
Vissulega hefur Einar S. Einars-
son ákveðin rök fyrir sinni af-
stöðu. Og það er út af fyrir sig
eðlilegt, að Visa hafí tekið ákvörðun
um það í upphafi að hafa fyllstu
gát á. Nú er hins vegar komin
ákveðin reynsla á kortaviðskipti
hér. Ekki er vitað til þess, að hand-
hafar Eurocard eða Diners Club
hafi orðið fyrir óþægindum vegna
heimsendingar kortanna í pósti.
Jafnvel þótt kortin væm send í
ábyrgðarpósti en ekki almennum
er ljóst, að örtröðin í bönkunum er
orðin slík, að það er hátíð að fara
í pósthús í samanburði við að fara
í banka.
Vonandi tekur stjóm VISA þetta
mál upp til nýrrar umræðu og end-
urskoðar núverandi kerfi í ljósi
fenginnar reynslu. En þar með
liggja fyrir hér í Víkveija upplýsing-
ar um afstöðu kortafyrirtækjanna
til þessa máls. Hins vegar hafa
bankarnir ekki látið til sín heyra
um bankakortin. Hvers vegna em
þau ekki send í pósti? Mætti Víkveiji
biðja t.d. þjóðbankann um að upp-
lýsa það?
xxx
Að sumri til er mikil umferð um
Þingvelli. Þangað kemur fólk
og gistir í tjöldum eða hjólhýsum
eða í stutta dagsferð. Gönguferðir
um þjóðgarðinn fara áreiðanlega
vaxandi. í slíkum gönguferðum
ganga margir að hluta til eftir
malbikuðum vegum innan þjóð-
garðsins. Þar háttar hins vegar svo
til, að engar göngubrautir em held-
ur einungis vegir fyrir bílaumferð.
Margir ferðamenn ganga því eftir
vegarkantinum. Nú vill svo til, að
bifreiðir aka hratt um þjóðgarðinn
og augljós slysahætta á ferðum, þar
sem er fólk á gangi á vegarkanti
og bíll á miklum hraða. Sjálfsagt
stendur þjónusta við göngumenn til
bóta en meðan svo er ástatt sem
nú, er alveg nauðsynlegt að venja
ökumenn á að draga mjög úr hraða
í þjóðgarðinum. Það á að vera hægt
með ströngum reglum vegna þess,
að þótt íslendingar virði slíkar regl-
ur yfirleitt ekki, eins og alkunna
er, ber þjóðin þá virðingu fyrir Þing-
völlum, að flestir mundu haga
akstri í samræmi við settar reglur.