Morgunblaðið - 22.11.1990, Qupperneq 9

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 22. NÓVEMBER 1990
9
I^HVERF ÍHFGIl
Innhverf íhugun er huglæg þroskaaðferð sem
allir geta lært. Iðkun hennar vinnur gegn
streitu og stuðlar að heilbrigði og ánægju í
daglegu lífi.
Almenn kynning í kvöld, fimmtudag, á Lauga-
vegi 24, kl. 20.30. Aðgangur er ókeypis.
Nánari upplýsingar í síma 16662.
íslenska íhugunarfélagið.
■
100 kr. leikurinn mánudaga til
föstudaga kl. 12.00-17.00.
KeilusalurSvm Öskjuhlíð.

3LÁBANI
ÍM^ÉÍHS?
Dómsmálaráðherrar Norðurlanda á fundi:
Ottast fjöldaflótta
frá Austur-Evrópu
Hafa miklar áhyggjur af versnandi ásiandi í Sovétríkjunum
Mengun íausturvegi
Þeirri skoðun sést sumstaðar haldið á loft,
að undir miðstýringu kommúnista hafi um-
hverfisvernd verið betur gætt heldur en í þeim
löndum, þar sem markaðsbúskapur er við lýði.
Eftir að stjórnkerfi kommúnista hrundi blasti
annað við en hrein og óspillt náttúra. Komið
hefur í Ijós, að mengun er hvergi eins mikil í
Evrópu og í kommúnistaríkjunum þar. Er hún
og yfirvofandi hungursneyð helstu ástæðurn-
ar fyrir óttanum um mikinn flóttamannastraum
að austan til Vesturlanda.
Hræðsla í
Noreg-i
Johan Jörgen Holst,
sem er nýorðinn varnar-
málaráðherra Noregs,
skýrði nýlega frá því, að
norsk stjórnvölð liefðu
gefið fyrirmæli um gerð
sérstakrar neyðaráætl-
unar vegna undirbúnings
undir flóttamanna-
straum frá Kóla-skagan-
um til Noregs. Mengun
er gífurleg á Kóla-skag-
anum. Má mcðal anuars
rekja hana til nikkel-
námu skammt fyrir aust-
an norsku landamærin
og síðan til kjamorku-
herafla og kjamorku-
vera sem Sovétmenn
liafa á skaganum. Þá
hafa íbúamir á þessum
slóðum miklar áhyggjur
af geislavirkni vegna
þess að Sovétmenn hafa
hafið tilraunir með
kjarnorkusprengjur að
nýju á eyjunum Novaja
Zemlja. Mengunin er
ekki hið eina sem gei-ir
lífið illbærilegt í Múr-
mansk og annars staðar
á Kóla-skaga, skortur á
matvælum er mikill þar
eins og annars staðar i
Sovétríkjunum. Er
líklegt að hann verði
kveikjan að því að fólk
hugsi sér til hreyfings
vestur á bóginn strax i
vetur, ef sovéskir ráða-
nienn grípa ekki til sér-
stakra ráðstafana til að
bæta úr honum. Ottast
Norðmeim að liermenn á
Kóla-skaga verði í hópi
hinna fyrstu sem fari yfir
Iandamærin við bæinn
Kirkenes.
Hér er þessi lýsing af
ástandinu á Kóla-skaga
aðeins tekin sem dæmi,
svo að lesendur geti áttað
sig á þeim þáttum, sem
koma til álita, þegar líktuv
á fjöldaflótta frá Sov-
étrikjunum em metnar.
Ógnvænleg
mengnn
Bandaríska stofnunin
Worldwatch Institute
hefur nýlega sent frá sér
skýrslu um umhverfsmál
og mengunarvanda í
Austur-Evrópu og Sov-
étríkjunum. Þar segir, að
álirif mengunar á heilsu
manna, landbúnað, skóg-
rækt og mannvirki kosti
Pólverja 10-20% af þjóð-
arframleiðslu þeirra á
hverju ári. Talið er að
kostnaður við heilsu-
gæslu vegna mengunar-
áhrifa nemi um 11% af
þjóðarframleiðslu Sov-
étríkjanna. í óhreinustu
hémðum Tékkóslóvakíu
og Austur-Þýskalands er
talið að fólk Iifi að meðal-
tali fimm ámm skemur
en í hreinni hlutum land-
anna. í skýrslunni segii-
meðal annars:
• Ein brúnkolaverk-
smiðja í bænum Boxberg
í austurhluta Þyskalands
framleiðir meiri brenni-
steinstvísýring á ári en
gert er samtals í Noregi
og Danmörku.
• Efnaverksmiðja í
borginni Halle í austur-
hluta Þýskalands gefur
af sér 20 kg af kvika-
silfri á dag sem er 10
sinnuin meira en sam-
bærileg verksiniðja í
vesturhluta Þyskalands á
einu ári.
• 1 700 byggðarlögum
í Ungveijalandi, þar sem
um 300.000 mamis búa,
nota menn vatn úr öðmm
byggðarlögum vegna
þess að vatnslindir
byggðaima em mengað-
ar af eitri frá áburði.
• Hehningur af dryklq-
arvatni í Tékkóslóvakíu
og 18% af drykkjarvatns-
birgðum Sovétrílqanna
standast ekki heilbrigð-
iskröfur.
• 65% af vatnsföllum í
Póllandi em meira að
segja ónothæf til iðnað-
arframleiðslu.
• Þegar böm í leikskól-
um í Sillamac í Eistlandi
tóku að missa hár voru
íbúamir hræddir og
furðu lostnir, þar til for-
stjóri fyrir verksniiðju í
nágremiinu sagði að frá
fyrirtæki hans hefði ver-
ið losaður geislavirkur
úrgangur, þar sem leik-
skólinn var siðar reistur.
Frelsi og um-
hverfisvemd
Þeir vestrænu sér-
fræðingar sem hafa
kymit sér baráttuna fyrir
umhverfisvemd í austur-
hluta Evrópu og Sov-
étrílqunum em sammála
um að aukið frelsi í þess-
um löndum og sú stað-
reynd að kommúnistum
hefur annað hvort verið
vikið til hliðai' eða þeir
hafa létt einræðistökin
valdi því, að almenningur
er tekimi að sporna við
fæti. Í skýrslu World-
watch Institute kemur
fram að á fáeinum ámm
hafi baráttan fyrir bættu
umhverfi orðið að
pólitískum þætti í þessum
löndum. í Sovétríkjunum
hafi hundruð ef ekki þús-
undir hópa umhverfis;
sinna veriö stofnaðir. í
hverju austantjaldsríki sé
nú sjálfstæð umhverfis-
hreyfing og flokkur
græningja. Þá er einnig
talið að breytt efnahags-
stefna, þar sem markaðs-
öflin taki við af miðstýr-
ingu ríkisins, leiði til þess
að betur verði farið með
orkugjafa og náttúru-
auðlindir almennt. Það
liafi til dæmis gerst í
Sovétríkjunum, að notk-
un á tilbúnum áburði
hafi minnkað um 10% frá
1987 til 1990, eftir að
farið var að verðleggja
hann i samræmi við
markaðsverð.
Segir i skýrsluimi að
dugi efnahagsumbæt-
umar ekki til þess i
Austur-Evrópu og Sov-
étríkjunum að spoma við
menguninni sé framtíðin
síður en svo björt í þess-
um lönduni, fleiri muni
deyja úr krabbameini,
fleiri börn muni veilq’ast
og fieiri skógar verða
eituráhrifunum að bráð.
Samkvæmt þessum
kenningum mun ekki
aðeins liagvöxtur aukast
vegna afnáms sósíalism-
ans í þessum löndum
heldur einnig umhverfis-
vemd. Gengur sú skoðun
þvert á kenningar
vinstrisinna hér á landi,
sem síðast var lialdið
fram í forystugrein Þjóð-
viljans í gær, að mark-
aðsbúskapur og hagvöxt-
ur stangist á við um-
hyggju fyrir umhverfinu.
Hörmungamar í komm-
únistaríkjunum hafa leitt
hið gagnstæða í ljós.
Einingabréf 2
eru eignarskattsfrjáls
Helstu sölustaðir Einingabréfa 2:
Kaupþing hf., Kringlunni 5,
Reykjavík, Kaupþing Norðurlands hf.,
Ráðhústorgi 1, Akureyri,
Sparisjóður Bolungarvtkur, Sparisjóður
Hafnarfjarðar, Sparisjóðurinn í
Keflavík, Sparisjóður Kópavogs,
Sparisjóður Reykjavíkur og nágrennis,
Sparisjóður Vestmannaeyja,
Sparisjóður Vélstjóra, Búnaðarbanka
Islands.
Einingabréf 2 eru ávöxtuð í sjóði sem saman stendur af ríkis-
skuldabréfum og húsbréfum og eru þess vegna undanþegin
eignarskatti.
Einingabréf 2 bera ekkert innlausnargjald sé tilkynnt um
innlausn með 60 daga fyrirvara.
Eigendur húsbréfa geta skipt á þeim og Einingabréfum 2 og
losnað þannig við að fylgjast með útdrætti húsbréfa fjórum
sinnum á ári.
Þeir sem kaupa Einingabréf 2 fyrir áramót
- búa við öryggi,
- fá mjög góða ávöxtun,
- njóta eignarskattsfrelsis
í Sölugengi verðbréfa 22. nóvember 1990 í
I Einingabréf I 5,174 |
y Einingabréf 2 2,806
y Einingabréf 3 3,403
I Skammtímabréf 1,740 |
| Auðlindarbréf 1,004
KAUPÞING HF
Kringlunm 5, sítni 689080
I
I
I
I
I