Morgunblaðið - 01.10.1991, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 1. OKTÓBER 1991
... :—i ~ )—:—j. u —í-14—u-i—U-
Goðsögn um listamann
og rangtúlkanir
eftir Guðrúnu
Egilson
Lífið er stutt — listin er löng,
segir í fornu spakmæli. Einhverra
hiuta vegna er lífið örlátara við
suma en aðra. Einhverra hluta
vegna eru örlög listamanna okkur
hugstæðari en annarra. Ætli það
sé ekki vegna þess að þeim tekst
að veita okkur hinum nýja vídd
og aðra skynjun en flestu samferð-
afólki okkar er gefið? Þess vegna
viljum við gjarnan hefja listamenn
upp á stall og líta á þá sem ofur-
menni.
Þegar ég tók saman tvær grein-
ar um Jacqueline du Pré upp úr
ævisögu hennar reyndi ég að hafa
í heiðri þann rauða þráð sem höf-
undurinn, Carol Easton, spinnur í
bókinni, þ.e. að þessi listakona
hafi verið mannleg þrátt fyrir allt.
Sem undrabam hafi hún þurft að
færa þær fórnir að eiga enga
æsku, vera knúin áfram af metn-
aðargjarnri móður og kveljast af
feimni og einmanaleik. Snilli-
gáfan, sem henni var gefin, var
eina leið hennar til að ná sam-
bandi við fólk. Hún lék á sellóið
sitt og talaði máli sínu og allir
hrifust. Það var leið hennar að
hjörtum mannanna, leið sem fáum
er gefin en jafnframt eini tjáning-
armátinn sem henni var eiginleg-
ur.
Þegar illvígur sjúkdómur býr
um sig í listamanni og sviptir hann
tjáningu sinni skiptir ekki höfuð-
máli, hvort hann lifir áfram í tíu
ár eða tuttugu, hvort hann lendir
í hjólastól eða getur gengið upp-
réttur. Það sem hann hefur lifað
„Þegar MS-sjúkdómur-
inn batt enda á listferil
Jacqueline de Pré var
það ekki ósköp hvers-
dagslegur atburður,
svo sem að einhver
stúlka hætti að leika á
selló.“
fyrir og miðlað öðrum er honum
glatað. Þegar MS-sjúkdómurinn
batt enda á listferil Jacqueline de
Pré var það ekki ósköp hversdags-
legur atburður, svo sem að ein-
hver stúlka hætti að leika á selló,
heldur var einum mesta sellósnill-
ingi samtímans kippt af sviðinu
og það var harmleikur fyrir alla
Guðrún Egilson
tónlistarunnendur. En það gerðist
annað og meira. Hún glataði
smám saman sambandi við eigin-
mann sinn, fjölskyldu og vini
vegna þess að allt líf hennar hafði
snúist um tónlist og þegar sellóið
hennar þagnaði fékk hún ekki
lengur útrás. Harmleikurinn um
Jacqueline de Pré fólst ekki ein-
ungis í líkamlegum áhrifum MS-
sjúkdómsins heldur einkum í þeirri
andlegu einangrun sem hann hafði
í för með sér fyrir hana.
Kjartan Árnason, félagi í MS-
samtökunum, skrifar í Morgun-
blaðið 28. september og gefur í
skyn að í greinum mínum sé ráð-
izt að MS-sjúklingum, dregið úr
lífsvonum þeirra auk ýmissa að-
dróttana um „hrærigraut, lygar
og bull“. Hann fullyrðir jafnvel að
greinarhöfundur sé að læða því inn
hjá MS-sjúklingum að þeir séu
bráðfeigir. Ekkert af þessu á við
rök að styðjast. Greinarnar fjalla
ekki um MS-sjúkdóminn heldur
um Jacqueline du Pré og örlög
hennar, sem hann átti að vísu sinn
þátt í ásamt mörgu öðru. Hefði
umfjöllun um MS-sjúkdóminn ver-
ið þungamiðja þessara skrifa, eins
og Kjartan Ámason virðist telja,
hefðu þau orðið allt öðruvísi. Og
væri hann einhveiju bættari þótt
Carol Easton hefði ekki hróflað
við goðsögninni um listakonuna
sem mætti örlögum sínum með
bros á vör?
Höfundur er íslenzkukennari.
Þinn
ávinningur
AParket eik inatur) 2.776m2 3.365m2 589m2 ASkiptilykill
AHamar 1.588 1.885 297 ALjósahundur
AKítti 585 697 112 ASalerni
ABogasög 549 773 224 AKaldavatnssía
AÖryggisskór 5.934 7.497 1.563 AGreni panell
AÁItrappa 3.257 4.402 1.145 AStallaö þakstál
Tilboö Áður A
298 425 127
1.214 1.715 501
17.341 23.290 5.949
2.042 2.490 448
638m2 743m2 105m2
825m2 970m2 145m2
Á meðan birgðir endast.
hafnarfirði
VERSLANIR BYKO BREIDDINNI
mamE

S. 62 S* O
Grænt númer 996 410