Morgunblaðið - 29.03.1994, Blaðsíða 61

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 29. MARZ 1994
61
Umræðan sem aldrei er
Hvers vegna tapast öll vígi í vímuefnastyrjöldinni?
Frá Magnúsi H. Skarphéðinssyni:
Halldór frá Kirkjubóli kemur með
nokkrar þarfar ádrepur í vímuefna-
umræðuna sl. laugardag í bréfi til
blaðsins (12.3.94). Tilefnið var
reyndar hinn broslegi „umræðuþátt-
ur“ í Ríkissjónvarpinu um þessi mál
um daginn.
Táningurinn sem kynntur var sem
þáttastjórnandi frá „skrifstofu fram-
kvæmdastjóra" var reyndar lang-
harðasti bjórtalsmaðurinn í þættin-
um svo hlægilegt sem það nú ann?
ars var. (Hvenær gæti svona „skrif-
stofu-framkvæmdastjóra“-b-
randarar nokkurn tímann gerst á
BBC eða annarri alvöru sjónvarps-
stöð í veröldinni? Að minnsta kosti
hvergi norðan miðbaugs.)
Halldór beindi spjótum sínum
réttilega að bjór- og brennivínsvin-
um landsins, að ógleymdum frjáls-
hyggjutalsmönnunum sem sífellt
heimta „meira-frelsi-í-sölu-vímu-
efna“.
Samt gleymir Kirkjubólsbóndinn,
sem nánast allir aðrir, grundvallar-
atriðum umræðunnar; hvers vegna
tapast hvert stríðið á fætur öðru í
vímuefnastyijöldinni sem nú geisar
í mannheimum?
Þær staðreyndir virðast bara ekk-
ert ætla að koma þessari umræðu
við. Umræðan virðist hafa alveg
sjálfstætt líf óháð því hvers vegna
Vesturlandabúar, sem flestir aðrir
mennskir íbúar þessa hnattar, snúa
sér sífellt meira til vímuefnanna.
Umræðan er öll um tæknileg atriði
og hve hratt undanhaldið eigi að
vera. En undanhald verður ástandið
óumdeilanlega að kallast. Stanslaust
undanhald. Hvert vígið á fætur öðru
Gagnasafn
Morgunblaösins
Allt efni sem birtist í Morgun-
blaðinu og Lesbók verður fram-
vegis varðveitt í upplýsinga-
safni þess. Morgunblaðið áskil-
ur sér rétt til að ráðstafa efninu
þaðan, hvort sem er með endur-
birtingu eða á annan hátt. Þeir
sem afhenda blaðinu efni til
birtingar teljast samþykkja
þetta, ef ekki fylgir fyrirvari
hér að lútandi.
tapast og umræðan er öll ofan og
neðan við rætur vandans.
Á það fyrir mannkyninu að liggja
að tapa allri siðmenningu sinni niður
skólpræsi vímuefnanna? Það liggur
ekkert annað fyrir þegar hver víg-
staðan er undanhald til næstu. Á
því virðist ekkert lát. Það er enginn
endir sjáanlegur á þessari þróun
verði „modelinu" i mannfélaginu er
Frá Lárusi Jóni Guðmundssyni
Sumt gamalt fólk á við minnis-
leysi og sljóleika að stríða og fær
jafnvel einkenni sem lýsa sér í rugli
og vitrænum breytingum. Það eru
langoftast sjúkdómar sem liggja að
baki, sá þekktasti og sennilega al-
gengasti er alzheimer-sjúkdómur-
inn.
Orðin sem notuð hafa verið til að
lýsa þessum einkennum öllum eru
mörg og flest slæm að mati þeirra
sem nota þau. Það sem hefur náð
mestri útbreiðslu er orðið „heilabil-
un“. Það er þýðing á tveimur lat-
neskum orðum, „de“ og „mens“ sem
þýða frá og hugur. Helsti agnúinn
á þessu orði er hin neikvæða skír-
skotun sem felst í lýsingarorðsmynd-
inni „heilabilaður". Fólk með heila-
bilun er ekki geðveikt heldur þjáð
af langvinnum sjúkdómi.
Önnur orð sem notuð hafa verið
til að þýða „demens" eru „vitglöp“,
„elliglöp", „elliórar", „kölkun" og
„heilarýrnun“. Flest orðin geta falið
í sér neikvæða skírskotun.
Fyrirsögn þessa ritstúfs er tilraun
til að fínna hlutlaust orð sem getur
falið í sér lýsingu á þessu ástandi.
Orðið „heilakröm“ vísar til heilans
þar sem sjúkdómurinn kemur fram
og leggur jafnframt áherslu á að
þetta er sjúkdómur, orðið „kröm“
(ef. kramar, no. kvk.) er skv. Orða-
bók Menningarsjóðs, „langvinnur,
þjakandi sjúkdómur“. Sambærileg
orð eru t.d. beinkröm og ellikröm.
Notkun orðsins gæti t.d. verið
eftirfarandi: Hann þjáist af heila-
kröm, hún er með heilakröm, þetta
er deild fyrir fólk þjáð af heilakröm,
stofnun fyrir einstaklinga með heila-
kröm, hún hefur einkenni heilakram-
ar, o.s.frv.
Undirritaður gerir því að tillögu
sini að orðið „heilakröm“ verði notað
ekki breytt. Það er ástæðulaust að
þora ekki að horfast í augu við þess-
ar staðreyndir fyrr en of seint.
Þessa hluta rökræðunnar vantar
ykkur alveg, kæri Halldór og aðrir
hugsandi einstaklingar siðmenning-
arinnar.
MAGNÚS H. SKARPHÉÐINSSON,
Grettisgötu 40b, Reykjavík.
til að lýsa þeim sjúkdómsmyndum
sem hingað til hefur oftast verið
lýst með orðinu heilabilun.
LÁRUS JÓN GUÐMUNDSSON,
yfirsjúkraþjálfari endurhæfingar-
deildar Hjúkrunarheimilisins Eir-
ar.
Pennavinir
SAUTJÁN ára norsk stúlka með
áhuga á tónlist auk mikils íslandsá-
huga:
Line Ruud,
Barnálveien 4,
N-3960 Stathelle,
Norge.
SAUTJÁN ára bandarísk stúlka
með áhuga á frímerkjum, ljósmynd-
un, kvikmyndum, íþróttum, tölvum
og flugvélum:
Pamela Fry,
P.O. Box 12664,
Upper St. Clair,
Pennsylvania 15241,
U.S.A.
NÍTJÁN ára finnsk stúlka með
áhuga á frímerkjum, handavinnu,
blómarækt, tónlist o.fl.:
Mirkka Niemi,
Ostuakink. 5 AS 29,
20750 Turku,
Finland.
EINHLEYP 26 ára Ghanastúlka
með áhuga á matargerð, tónlist og
póstkortum:
Rebecca May Ampomah,
c/o Kate P.O. Box 1222,
Cape District,
Gold Coast,
Ghana.
ÞÝSKUR 25 ára karlmaður með
margvísleg áhugamál:
Andreas Rudig,
Irisstrasse 9,
4100 Duisburg 28,
Germany.
Heilakröm
VELYAKANDI
GAGNASAFN
MORGUNBLAÐSINS
HÁLFDÁN hringdi með eftirfar-
andi ábendingu:
Morgunblaðið býður fólki að-
gang að gagnasafni sínu á þann-
ig kjörum að einstaklingar hafa
ekki möguleika á að nýta sér
þjónustuna. Fólk sem t.d. hefur
áhuga á ættfræði vildi gjarnan
fá takmarkaðan aðgang sem ef
til vill er ekki möguleiki á eins
og t.d. minningargreinum. Eins
og þetta er núna kostar aðgang-
ur að gagnasafninu mánaðarlega
átta þúsund krónur sem er í lagi
fyrir fyrirtæki. En eitt hundrað
þúsund krónur á ári fyrir ein-
stakling er ógjörningur. Er ekki
hægt að koma til móts við þessa
einstaklinga og aðra sem óska
eftir takmörkuðum aðgangi?
LJÓÐ TIL VINAR
ÁRNI Helgason í Stykkishólmi
biður Velvakanda um þetta ljóð
til vinar síns Bergsveins Breið-
fjörð.
Við göróttu aldrei ég lindinni lít
og læt þér nú eftir minn skammt.
Af lífsbrunni gæða og nægta ég nýt
því nóg er af bölinu sarnt.
Ég hefi séð nóg til að flýja það fen
og flækjast þar snðrunni í.
Að vaka og biðja og vera til. En
ég veit þú ert sammála því.
Ég þakka svo Ijóðið. Og segi það satt
að sjómennskan er ekkert grín.
Með innilegri kveðju til Berg-
sveins sem er einn af mínum
kæru vinum.
TAPAÐ/FUNDIÐ
Kápa tapaðist
DÖKKBLA síð ullarkápa var
tekin í misgripum á skemmtun
Árnesingakórsins í Rvík. þann
4. mars sl. í Drangey, Stakkahlíð
17. Önnur Ijósari minni kápa var
skilin eftir. Sá sem kannast við
þetta vinsamlega hafi samband
við Laufey í síma 672542.
Hanski tapaðist
SVARTUR mótorhjólahanski
tapaðist á bensínstöðinni við
Álfheima eða þar í nágrenni.
Finnandi vinsamlega hringi í
síma 871971.
GÆLUDÝR
Síamskött vantar heimili
AF SÉRSTÖKUM ástæðum
óskar eins árs blíðlyndur
síamsfressköttur eftir góðu
kattelsku heimili. Búið er að
gelda hann og sprauta. Uppl. í
síma 77393.
:M9 .tniiri'ivööAÍ 'k.ti •inyl 6i(n
ÍTALSKUR 23 ára piltur með
margvísleg áhugamál vill skrifast á
við 17-22 ára pilta og stúlkur:
Paolo Pizzimenti,
Via Giotto 16,
41043 Formigine (MO),
Italy.
FINNSK 26 ára stúlka vill skrifast
á við 25-30 ára karlmenn:
Maarit Paavola,
Pla 270 E,
07960 Ahvenkoski,
Finland.
TVÍTUG Ghanastúlka, námsmaður,
með áhuga á ferðalögum, tónlist,
ljósmyndun, íþróttum o.fl.:
Rita Foreigner,
P.O. Box 236,
Agona-Swedru,
Ghana.
Vinningstolur
laugardaginn
FJÖCDI
VINNINGSHAFA
UFWŒÐAHVERN
VINNINGSHAFA
1.
2.021.912
117.188
92
6.591
4.
2.780
509
Heildarvinningsupphæð þessa viku:
4-394.868 kr.
Royal
skyndibúðingur
Látið t.d. súkkulaði og vanillu-
búðing í mislit lög í há glös
með þeyttum rjóma.
gqill Guttormsson-Fjölval hf.
Mörkin 1 • Pósthólf 8895 • 128 Reykjavík • Simar: 81 27 88 og 68 86 50 • Fax: 3 58 2Í
KAUPMENN - INNKAUPASTJORAR
Umbúbapappír
Fallegt og fjölbreytt úrval
af umbúðapappír
í mörgum breiddum og lengdum
á fráhflprn vprfii