Morgunblaðið - 12.11.1994, Blaðsíða 24

24 LAUGARDAGUR 12. NÓVEMBER 1994
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
Stúdentamessur
NÆSTKOMANDI
sunnudag, 13. nóvember,
kl. 14 verður haldin stúd-
entamessa í Háteigskirkju.
Fyrir henni standa guð-
fræðinemar og munu þeir
hafa allan veg og vanda af
messuflutningnum í náinni
samvinnu við sr. Helgu
Soffíu Konráðsdóttur.
Eins og alkunnugt er þá
er kirkjusókn á íslandi alla
jafna mjög dræm og hefur
verið gripið til ýmissa ráða
til að auka hana og er þá
skemmst að minnast kirkju-
vikunnar sem haldin var nú
í iok október. Nú viljum við
guðfræðinemar leggja okk-
ar af mörkum og bjóðum því þér
til þessarar messu. Þó að við köllum
þetta stúdentamessu eru að sjálf-
sögðu allir velkomnir og við von-
umst til að sjá sem flesta. Sérstak-
lega eru stúdentar boðnir velkomn-
ir.
Við göngum til messu til þess
að eiga samfélag við Guð og hvert
annað. Messan er vettvangur and-
legrar uppbyggingar þar sem við
upplifum, hvert á sinn hátt, nær-
veru Guðs, frið og gleði. Nú kann
einhver að spyija: Hvemig? Slíkri
spurningu getum við engan veginn
Á morgun, sunnudag,
verður stúdentamessa í
Háteigskirkju, segja
Ama Ýrr Sigurðar-
dóttir og Ami Svanur
Daníelsson, sem guð-
fræðinemar hafa allan
veg og vanda af.
svarað, hver og einn verður að koma
og sjá.
Messan skiptist í tvo hluta, sam-
félagið um Guðs orð og samfélagið
um Guðs borð. í fyrri hlutanum er
guðspjallið meginþátturinn, en ritn-
ingarlestrar og prédikun ramma
það inn. í þeim síðari er heilög
kvöldmáltíð miðlæg, henni fylgja
syndajátning og blessun. Nú eru
margir sem spytja sig til hvers allar
þessar „seremóníur“ séu í mess-
unni. Til dæmis skrúði prestsins,
hinar ýmsu hreyfingar hans, orð-
færið (Vér, oss o.s.frv.) og tónið svo
eitthvað sé nefnt. Ekki er grundvöll-
ur til að fara út í nákvæmar útskýr-
ingar á öllu þessu hér, en hafa ber
í huga að messan er táknræn at-
höfn byggð á ævagömlum hefðum
og enginn liður hennar er þar af
tilviljun. Þvi viljum við benda því
fólki sem telur sig ekkert fá út úr
messunni og gagnrýnir hana, að
kynna sér vel hvað um ræðir því
að þegar menn verða handgengnir
henni er hún ekki lengur framandi
og fráhrindandi. Þeim sem áhuga
hafa á að kynna sér messuna frek-
ar bendum við á texta um hana
fremst i sálmabókinni, bók Sigurðar
Pálssonar: Saga og efni messunnar,
auk greina í Kirkjuritinu og Víð-
förla.
Stúdentamessan verður með
nokkuð hefðbundnu sniði, en í stað
þess að einn prestur sjái um hana,
verða það guðfræðinemar ásamt
honum. Þeir munu sjá um alla þá
liði messunnar sem óvígðir mega
sjá um, þar á meðai prédikun, ritn-
ingarlestra, tónlistarflutning, að-
stoð við útdeilingu sakramentisins
o.fl.
Hugmyndin að þessari stúdenta-
messu á að hluta til rætur sínar í
þeirri þörf guðfræðistúdenta að fá
að spreyta sig á messuflutningi. í
guðfræðideildinni er kennsla af lit-
úrgískum fræðum (þ.e. varðandi
messu.na, sögu hennar, tónlist kirkj-
unnar o.fl.) af skornum skammti.
Til dæmis fá guðfræðinemar ein-
ungis tækifæri til þess að syngja
tvær æfingamessur á námstíman-
um og það segir sig sjálft að enginn
nær leikni með þeirri litlu æfingu.
Því sjáum við okkur leik á borði
að taka þátt í messuflutningi og
ná valdi á forminu.
Að auki er það okkur nauðsyn-
legt að komast í tengsl við hinn
almenna safnaðarmeðlim, annars
er hætta á að við lokumst inni í
vernduðu umhverfi Háskólans. Það
væri guðfræðistúdentum mjög
bagalegt þar sem allt okkar nám
miðast við hið prestslega embætti,
sem þarf að vera í mjög nánum
tengslum við samfélagið og
söfnuðina.
Þó að námið í guðfræði-
deildinni gefi starfsréttindi
til prestsembættis er ekki þar
með sagt að það sé eina hlut-
vérk deildarinnar. Hún býður
upp á akademískt nám sem
er mjög fjölbreytt að inni-
haldi og nýtist til ýmissa
starfa annarra en prestsþjón-
ustu. Mikil umræða er um
hin ýmsu þjóðmál svo og
grundvallarsvið mannlegrar
tilveru. Mikil fjöigun hefur
verið í deildinni hin síðustu
ár en því miður þarf deildin
að líða fyrir það mikla fjár-
svelti sem Háskólinn er í.
Það er Félag guðfræðinema sem
stendur fyrir stúdentamessunni og
er hún einungis brot af því fjöl-
breytta hplgihaldi sem félagið
stendur fyrir. Þar ber fyrst að nefna
daglegt -helgihald í kapellu Háskól-
ans, kl. 10 árdegis. Mánudaga og
miðvikudaga eru hefðbundnar
bænastundir.
Þriðjudaga er sungin Prima, sem
er miðmorgunstíð. Á fimmtudögum
eru messur með altarisgöngu og á
föstudögum eru kyrrðarstundir.
Þessar stundir eru alls ekki ein-
göngu ætlaðar guðfræðinemum
heldur öllum, sérstaklega þeim
söfnuði sem við teljum háskólasam-
félagið vera. Félagið stendur fyrir
helgistundum i Hátúni 12 síðasta
sunnudag í hverium mánuði yfir
vetrartímann, löng hefð er fyrir
þeim stundum og eru þær mjög
góðar.
í lok október var tekin upp sú
nýbreytni að syngja aftansöng í
Hallgrímskirkju. Guðfræðinemar
sjá um þær stundir, þær eru alla
þriðjudaga kl. 18 síðdegis. Þetta
hefur mælst vel fyrir og aðsókn
hefur verið góð. Þetta eru stuttar
stundir og tilvalið að sækja í kyrrð-
ina eftir eril dagsins.
1. desember er dagur stúdenta.
Þann dag er útvarpað beint frá
messu í Háskólakapellunni. Sú at-
höfn er algjörlega á vegum guð-
fræðinema og er hefð fyrir því að
nemi á 5. ári prédiki. Jón Ármann
Gíslason hlýtur þann heiður að
þessu sinni, en ekki er ákveðið hver
þjónar fyrir altari. Þann 29. janúar
á næsta ári verður önnur stúdenta-
messa, með svipuðu sniði, að þeSsu
sinni í Langholtskirkju. Hún verður
nánar kynnt síðar.
Við vonum, lesandi góður, að þú
sjáir þér fært að eiga með okkur
góða stund á sunnudaginn, og biðj-
um þér og þínum Guðs blessunar.
Höfundar eru gvðfræðinemar.
Sykursýki er
ekki smitandi
14. NÓVEMBER er alþjóðadagur
sykursjúkra, dagur þessi er helgaður
baráttunni gegn sykursýki og fylgik-
villum hennar um heim allan. 14
nóvember er fæðingardagur Fred-
ericks Banting, en uppgötvun hans
fyrir 70 árum leiddi til þess að hægt
er að meðhöndla sykursýki.
Sykursýki getur verið hættulegur
sjúkdómur, sé hann ekki meðhöndl-
aður rétt. Samtök sykursjúkra voru
stofnuð 1971 eða fyrir 23 árum og
hafa það markmið að tryggja velferð
sykursjúkra.
Samtökin veita upplýsingar um
ýmisiegt er varðar sjúkdóminn,- Þau
leitast við að fræða um sjúkdóminn
og hvemig hægt er að lifa sem heil-
brigðustu lífi með hann. Samtök
sykursjúkra hafa unnið mikið starf
í þágu fólksins, barist fyrir Iækkun
hjálpartækja, gefið tæki, bæði á
Samtök sykursjúkra
sinna mikilvægri þjón-
ustu, segir Guðrún
Þóra Hjaltadóttir, þótt
ekki njóti þau náðar hjá
fj árveitingavaldinu.
göngudeild sykursjúkra og augn-
deild Landakots. Sykursýkisfélagið
er lítið félag og sennilega eru ekki
nema 75 af þolendum sjúkdómsins
þar í hóp. Samstaða eykur mögu-
leika á að við getum staðið vörð um
okkar fólk, en þeir sem ekki taka
þátt í starfi okkar njóta líka okkar
verka.
Sykursýki er ekki smitandi, við
Fleiri konur
tiláhrifa
ÞAU ERU all-
mörg háleitu
markmiðin í stjórn-
málum sem aldrei
verða meir en orðin
tóm. Jafnrétti kynj-
anna er eitt slíkra
markmiða sem ekki
ætlar að verða að
veruleika þrátt fyrir
áratuga gömul fyr-
irheit á öllum svið-
um þjóðfélagsins.
Enn í dag eru konur
í hróplegum minni-
hluta í valdastöðum
og það sem er öllu
verra, enn þurfa
þær að sæta mis-
rétti á vinnumark-
aði.
Ástæða þessa er eflaust sú að
bæði stjórnmál og vinnumarkaður
eru hefðbundinn leikvöllur fyrir sam-
keppni karla á milli. Sá sem er úts-
moginn og slyngur í flokkadráttum
Sé framundan sameinað
framboð vinstrisinna til
Alþingis gefst, að mati
Björas Guðbrandar
Jónssonar og Kjartans
Valgarðssonar, tæki-
færi til að sýna, að
mönnun sé alvara með
jafnrétti kynjanna á
þessum vettvangi.
uppsker í eigin frama. Hæfni skiptir
ekki endilega höfuðmáli. í þessu
andrúmslofti eiga konur undir högg
að sækja. Það sem konur leggja til
mála kemst þar af leiðandi ekki til
skila. Framlag kvenna til stjómmála
og atvinnulífs er ekki metið að verð-
leikum. Burtséð frá ranglætinu fer
samfélagið þannig á mis við reynslu
kvenna og hæfileika, sjálfu sér til
skaða.
Okkur þykir augljóst að ástand
þjóðfélagsins geri það brýnna en
áður að áhrifa kvenna í stjómmálum
gæti a.m.k. til jafns á við áhrif karla.
Niðurstöður prófkjara og uppstill-
inga síðustu vikna.eru hins vegar
enn ein staðfesting þess hversu
andsnúið stjórnmálalífið er konum.
Gömlu fiokkunum virðist vera um
megn að hleypa þeim til raunveru-
legra áhrifa.
Hér mættu íslenskir stjórnmála-
flokkar e.t.v. horfa meir til þess sem
er að gerast á öðrum Norðurlöndum.
Urslit sænsku þingkosninganna
sýna svo ekki verður um villst að
stjórnmálaflokkar geta sett kvenna-
baráttu og jafnréttismál á oddinn
ef þar er skilningur fyrir hendi og
vilji meðal forystumanna. Sænskir
jafnaðarmenn leggja þann skilning
í stjórnmálastarf að jafnaðarhug-
sjóninni sé það lífsnauðsynlegt að
konur eigi jafna möguleika á áhrif-
um og karlar. Það þýðir að þær
hafa þar nær jafnmörg „örugg“
sæti á listum eins og karlarnir.
Þegar íslenskir stjómmálaflokkar
una því að stilla nær eingöngu körl-
um upp á listum í örugg sæti, em
þeir í raun að mismuna fólki eftir
kynferði. Það er umhugsunarefni
hvað ísienskir stjórnmálaflokkar
eiga erfitt með að koma sér upp úr
þessu fari. Ein leið til að eyða kynja-
misréttinu og jafna aðstöðumun
karla og kvenna í framboðsmálum
er að flokkar setji um það reglur
að konur skipi fyrsta sæti listanna
í a.m.k. helmingi kjördæmanna og
að raðað verði á lista þannig að
kynin eigi fulltrúa í öðru hverju sæti.
Ef til vill þarf þó meira til, ein-
hvers konar umbyltingu núverandi
flokkaskipunar til að breytingar af
þessu tagi eigi sér von. Sé framund-
an einhvers konar samstarf eða sam-
vinna jafnaðarsinna um framboð til
Alþingis gefst þar kostur á að sýna
í verki strax við röðun á framboðs-
lista að mönnum sé alvara þegar
jafnrétti kynjanna er annars vegar.
Höfundar eru formaður og
varaformaður Birtingar.
lítum út alveg eins og
hinir í þjóðfélaginu.
Það sem okkur finnst
mjög alvarleg er hvað
margir viðurkenna
ekki sjúkdóminn. Til
er fólk sem ennþá
gengur með veggjum.
Hvað gerist hjá þessum
einstaklingum? Þeir
geta ekki meðhöndlað
sjúkdóminn rétt, séu
þeir ekki búnir að taka
hann i sátt við sjálfan
sig;
1 vel upplýstu þjóð-
félagi ætti fólk að
standa vörð um hag
sinn og fjölskyldu
sinnar, það veit engin
hver verður næstur. Sparnaður síð-
ustu ára í heilbrigðiskerfinu hefur
líka bitnað á okkar sjúklingahópi.
Greiðslur fyrir eftirlit, sem er okkur
nauðsynlegt til að koma í veg fyrir
fylgikvilla sjúkdómsins, hafa hækk-
að mikið. Má þar til dæmis nefna
að augneftirlit kostar á 5. þúsund
krónur. Göngudeildin okkar var í
góðu húsnæði fyrir 20 árum, en
ekkert hefur gerst síðan, nú er það
húsnæði óviðunandi, en þar er unnið
gott starf við mjög erf-
iðar aðstæður.
íslendingar hafa
aldrei kunnað að vinna
fyrirbyggjandi störf og
það verður minna við
allan þennan sparnað,
ráðamenn virðast ekki
gera sér grein fyrir
hvað hægt er að spara
með fyrirbyggjandi að-
gerðum. Jú, ég veit vel
að það kemur ekki
fram á næstu fjár-
hagsáætlun, en við ósk-
um þess öll að lifa sem
lengst, er ekki svo?
Samtök sykursjúkra
halda fræðslufundi og-
hafa opna skrifstofu
tvisvar í viku. Ailt er þetta gert í
sjálfboðavinnu. í nokkur ár vorum
við svo lánsöm að fá styrk frá fjár-
laganefnd, en nú þykjum við ekki
nógu mikilvæg til þess. Ég vona að
þeir sem fái styrki þaðan á þessu
ári vinni jafn mikilvægt starf og við
gerum.
Höfundur er formaður samtaka
sykursjúkra.
Guðrún Þóra
Hjaltadóttir