Morgunblaðið - 14.03.1995, Blaðsíða 26

26 ÞRIÐJUDAGUR 14. MARZ 1995
LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Mikill söngviðburður
TÓNLIST
Digrancskirkju
EINSÖNGSTÓNLEIKAR
Rannveig Fríða Bragadóttir og Jón-
as Ingimundarson fluttu söngverk
eftir Schubert og íslensk tónskáld.
Laugardagurinn 11. mars 1995.
MEZZOSÓPRAN söngkonan
Rannveig Fríða Bragadóttir er
listasöngvari og er sama hvort
tekur til tækni og raddgæða, en
það sem þó er mest um vert er
að kunnáttan og hæfileikarnir eru
tæki til listrænnar túlkunar, á
þeim innviðum listarinnar sem
aðeins fáum er gefið að skilja og
geta nálgast. Þetta birtist sérlega
vel í verkum Schuberts, þar sem
lagferlið, textinn og samhljómur
píanósins verða að einu tungu-
máli, og blómstrar í sönglist, sem
á sér upphaf í hjartslætti manns-
ins. Allt þetta bar fyrir eyru á
tónleikum Rannveigar Fríðu og
Jónasar í Digraneskirkju, sl.
laugardag.
Það fór vel á að hefja tónleik-
ana með vorvísum, Im Fruhling,
sem er samstofna lokaþætti síð-
ustu A-dúr píanósónötunnar, hvað
snertir stefjaefni, afburða fagurt
lag, sem listamennirnir fluttu af
þeirri viðkvæmni og feginleika, er
við íslendingar skynjum svo sterkt
með náigun vorsins. Þegar öll sön-
glög Schuberts hafa verið dregin
saman teljast þad vera 991 en síð-
asta söngverk hans ásamt söngla-
gaflokknum Vetrarferðinni mun
vera Der Hirt auf dem Felsen, svo
að af miklu efni er að taka og
mörg laganna hafa ekki verið flutt
að neinu ráði. Annað viðfangsefni
Rannveigar Fríðu, Im Hain
(1822), er eitt slíkra laga og er
það mjög sér á parti, enda er text-
inn eins og hoggnar smámyndir,
svo að Schubert nær ekki þeirri
tónrænu líðandi, sem oft einkennir
snilldartök hans. Þriðja Schubert-
lagið, Ganymed, við texta eftir
Goethe, er hins vegar vel þekkt
snilldarverk, sem var listilega vel
flutt.
Im Abendrot tónklæðir Schu-
bert textann með hátíðlegum og
tilfinningaþrungnum „hymna“,
sem var gíæsilega túlkaður. Sama
má segja um næsta söngverk, Der
Jungling auf dem Hiigel, sem er
eitt af sérkennilegri sönglögum
Schuberts, hvað snertir þrískipt
form þess og er t.d. miðþátturinn,
jarðarförin , sérlega áhrifamikill
og þar var túlkun listamannanna
glæsilega útfærð. An die Nachti-
gall og Delphine eru sérkennilegar
tónsmíðar, hver á sinn máta og
sama má segja um „fyrsta söng
Ellenar". Þar má heyra þá form-
skipan, sem Schubert lék sér með,
jafnvel í einu af fyrsta stórsöngv-
erki sínu, Álfakónginum, og sem
einkennir mörg stórverka hans.
Annar söngur Ellenar er veiði-
mannasöngur en sá þriðji er þekkt-
ur undir nafninu Ave María , stró-
fiskt meistaraverk, sem Schubert
og Vogl vinur hans fluttu oft fyrir
vini sína og á tónleikaferðum
þeirra. Það dugar lítt að reyna sig
við að lýsa flutningi Rannveigar
Fríðu og Jónasar í orðum, sem í
einu orði var mikill listviðburður.
Eftir hlé voru flutt íslensk
söngverk og þar ber fyrst að nefna
glæsilegan lagaflokk eftir Pál P.
Pálsson við ljóðaflokkin Út, eftir
Þorstein frá Hamri. Fyrsta lagið,
Vorvísa, hófst á skemmtilegum
tónbilaleik í píanóinu og reyndar
skipar píanóið stóran sess í öllu
verkinu, eins t.d. í lagi nr 2, Mynd-
inni, með sinn iðandi undirleik.
Pjórða lagið er sérlega fallegt
smálag í aba formi, form sem
reyndar bar oftar fyrir eyru í þess-
um rismikla lagaflokki og átti sinn
hápunkt í síðasta laginu, er nefn-
ist Óþol. Lagaflokkurinn Út er
glæsilega unnin tónsmíð og var
vel flutt, eftir því sem dæmt verð-
ur af fyrsta fiutningi verksins.
í samræmi við stefnu Jónasar
að kynna íslensk sönglög, sem af
einhveijum ástæðum hafa lagst
neðarlega í nótnabunkann hjá
flytjendum, voru á efnisskránni
lög eftir Victor Urbancic, Emil
Thoroddsen og Sveinbjörn Svein-
bjömsson, sem undirritaður hefur
ekki heyrt fyrr sungin á tónleikum.
Fáden (þræðir) eftir Victor
Urbacic er yndislegt lag, ofið úr
fíngerðum tónþráðum, sem Jónas
lék silkimjúkt á píanóið. Tvö lög
við þýsk ljóð, eftir Emil Thorodds-
en, eru trúlega samin á námsárum
hans, ágæt söngverk í rómantísk-
um stíl og sama má segja um lag
Sveinbjörns, Hugsað heim, en öll
þessi lög voru mjög vel flutt.
Sigvaldi Kaldalóns átti síðasta
orðið með sínu fallega Vögguljóði,
Ég skal vaka og vera góð, og Ave
Mariu en í þessum lögum náði
söngur Rannveigar Fríðu mikilli
reisn, sem hún svo bætti enn bet-
ur um í aukalögunum, sérstaklega
í „knalllagi" Sigurðar Þórðarson-
ar, Sjá dagar koma. Það fer ekki
á milli mála, að Rannveig Fríða
Bragadóttir er frábær listamaður
og samvinna hennar og Jónasar
Ingimundarsonar var mikill söngv-
iðburður.
Jón Asgeirsson.
Finnskur karlakór
heldur fema tónleika
JOHN Schultz, stjórnandi kórsins.
FINNSKI karlakórinn
Akademiska Sángfören-
ingen dvelst hér á landi
dagana 15. til 19. mars
og heldur tónleika á
fjórum stöðum. Fyrstu
tónleikarnir verða
haldnir í Háskóla ís-
lands fimmtudaginn 16.
mars kl. 18 og í Norræna
húsinu sama kvöld kl.
20, en þar mun þrefald-
ur kvartett syngja.
Föstudaginn 17. mars
heldur kórinn tónleíka í
Langholtskirkju og loks heldur
kórinn tónleika á Selfossi Iaug-
ardaginn 18. mars í Fjölbrauta-
skóla Suðurlands á Selfossi.
Á efnisskránni eru verk eftir
Sibelius, Alvfén, Kuhlau, Berg-
mann, Orff, Rossini og Gers-
hwin. Sljórnendur kórsins eru
John Schultz (f. 1962) og Hen-
rik Wikström (f. 1965). John er
verkfræðingur að mennt og
nemur við Tónlistarakadem-
íuna í Helsingfors. Henrik
Wikström er meðstjórnandi
Schultz og jafnframt undirleik-
ari kórsins. Hann sfjórnar einn-
ig jasshljómsveit og er við-
skiptafræðingur að mennt.
Einsöngvari kórsins er Björn
Haugan. Hann er fæddur í Nor-
egi og nam söng við konunglegu
tónlistarakademíuna í Stokk-
hólmi svo og í Mílanó á Ítalíu.
Hann er nú fastráðinn við An-
haltisches í Theater í Dessau í
Þýskalandi.
Karlakórinn Fóstbræður er
gestgjafi kórsins hér á landi.
Nýjar bækur
Hjartablóð Jóns Yals
eru ort á löngu tímaskeiði
og flest undir hefðbundn-
um háttum.
Með tveimur ljóðanna
eru birt frumsamin lög.
Bókin er 50 bls., prentuð
f Offsetfjölritun og fæst
hjá höfundi í Ættfræði-
þjónustunni.
ÚT ER komin ljóðabókin
Hjartablóð eftir Jón Val
Jensson. Þetta er önnur
ljóðabók höfundar, en
áður hefur hann gefíð
út Sumarljóð 1991.
Höfundur er guðfræð-
ingur og forstöðumaður
Ættfræðiþjónustunnar.
Ljóðin í þessari nýju bók Jón Valur Jensson
Fyrirlest-
ur um
Milan
Kundera
FRIÐRIK Rafnsson mun flytja
fyrirlestur um rithöfundinn Milan
Kundera í franska bókasafninu,
Alliance Frantjaise, Vesturgötu 2,
3. hæð, miðvikudaginn 15. mars
kl. 20.30.
Milan Kund-
era er fæddur í
Prag 1929.
Hann hefur
fengist við tón-
list og kvik-
myndir auk bók-
mennta og hlot-
ið margar viður-
kenningar fyrir
skáldsverk sín.
Árið 1975 flutt-
ist hann til Frakklands þar sem
hann hefur búið síðan.
Friðrik Rafnsson, þýðandi og
ritstjóri tímarits Máls og menning-
ar, flytur fyrirlesturinn í tilefni af
útgáfu nýjustu bókar Kundera,
Með hægð, sem nú er komin út,
samtímis í Frakklandi og á ís-
landi. Friðrik hefur þýtt allar
skáldsögur Kundera sem komið
hafa út á íslensku til þessa, en
al!s hefur hann þýtt fimm skáld-
sögur Kundera, sem og nokkrar
ritgerðir eftir hann. Með hægð er
fyrsta skáldsagan sem Kundera
frumsemur á frönsku.
Friðrik flytur fyrirlesturinn
bæði á frönsku og íslensku. Allir
eru velkomnir og er aðgangur
ókeypis.
Milan Kundera
ÖRNINN Örvar reynir að finna einhveija leið
til að príla upp á tijástubb og tolla þar.
Finndu óttann -
og gerðu það samt
LEIKLIST
Þjóðlcikhúsiö
LOFTHRÆDDI ÖRNINN
HANN ÖRVAR
Byggt á sögu Lars Klinting. Leik-
gerð: Stalle Ahrreman og Peter
Engkvist. Þýðandi: Anton Helgi
Jónsson. Lýsing: Páll Ragnarsson.
Leikstjóri: Peter Engkvist.
12. mars.
ÞAÐ ER líklega ákaflega þreyt-
andi að þjást af fælni; hamlar at-
hafnasemi og skapar stöðuga
kvíða- og óttatilfinningu. Til dæm-
is ótta við hvað nýr dagur ber í
skauti sínu og ótta við að takast
á við nýja hluti.
Ef þú ert örn - sem flýgur fugla
hæst - hlýtur að vera meira en
lítið bagalegt að vera lofthræddur.
Það getur eiginlega ekki orðið
verra.
En það er einmitt sú fælni sem
þjakar aumingja Örvar, sem á vin-
inn Eðvarð sem er músarrindill og
hreint ekki lofthræddur.
Örvar býr í skógi, þar sem hann
flýgur að vísu, en svo lágt að hann
rispar á sér mallakútinn á beija-
lynginu. Svo stundum, þegar hon-
um tekst að mæna upp í himininn,
langt ofan við tijátoppana, grillir
hann í bróður sinn sem er alveg
eðlilegur.
En músarrindillinn reynist vinur
í raun. Hann býðst til að hjálpa
Örvari til að komast yfír loft-
hræðsluna og það tekst honum
smám saman - stig af stigi - án
þess að Örvar átti sig á þeim að-
ferðum sem vinur hans beitir.
Músarrindillinn er nefnilega dálít-
ill sálfræðingur í sér.
Sagan um lofthrædda örninn
er mjög krúttleg saga, sem tekur
á máli sem Iíklega þjáir ansi
marga. Ekki bara lofthræðslu,
heldur fælni almennt. Það sem
þjakar Örvar er viijaleysi til „að
reyna“. Hann langar svo mikið til
að fljúga hátt en skelfur á beinun-
um bara við tilhugsunina. Og það
er alveg ljóst hvaða afleiðingar það
hefur að „þora ekki“. Aðalatriðið
er að fínna óttann en gera samt.
Sýningin er leikin af einum leik-
ara, Birni Inga Hilmarssyni. Hann
er sögumaðurinn Björn, lofthræddi
örninn og litli klári músarrindill-
inn. Texta verksins sem er bráð-
skemmtilegur flytur Björn Ingi
mjög vel, þótt mér fínnist hann
kannski mega breyta rödd og
áherslum aðeins meira þegar hann
stekkur á milli dýrategunda. Hins
vegar bætir hann það upp með
látbragði; þar fer ekkert á milli
mála hvern hann er leika. Hvað
líkamsbeitingu varðar er sýningin
mjög fín - einkum atriðið þar sem
aumingja Örvar er að prfla upp á
trjástubb, enda var það atriðið sem
vakti mesta kátínu hjá ungum
áhorfendum. Björn Ingi hefur mik-
ið og gott vald yfir líkamanum og
það reynir á styrk hans í þessari
sýningu - einkum og sér í lagi þar
sem hann er einn á sviðinu, með
engan til að skýla sér á bak við
og enga leikmuni, utan tröppur til
að styðjast við.
Góður texti og vel fluttur, mikl-
ir fímleikar og vel unnin tjáning
á líðan Örvars, gerðu sýninguna
bráðskemmtilega, enda tókst Birni
Hilmari ekki bara að halda at-
hygli barnanna, heldur hrífa þau
með; fá þau til að lifa sig inn í
aðstæður Örvars.
Súsanna Svavarsdóttir