Morgunblaðið - 01.04.1995, Blaðsíða 46

46 LAUGARDAGUR 1. APRÍL 1995
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSEIMDAR GREINAR
Auðlindin og fjármagnið
NÚ FER vertíðin í hönd, og að
venju eru margir orðnir kvótalitlir
og verða því að kaupa sér þorsk-
kvóta samkvæmt fyrirmæium al-
þingismanna. Þessir kvótar kosta
nú á gangverði 90 kr./kg eða
90.000 kr./tonn. „Varanlegir"
kvótar kosta hinsvegar 250 kr./kg
eða 250.000 kr./tonn. Sá sem sel-
ur 1.000 tonna kvóta fær þannig
250 milljónir sem hann getur
stungið í vasann, og þess finnast
víst dæmi að slíkir menn flytjist
til Kýpur og hafi það síðan bara
gott. Þetta er eitthvað annað en
að vera að þvælast á iitlum kænum
í NA-garranum í íshafinu og
hætta til þess lífi og
limum.
Enn eru til lang-
minnugir menn sem
minnast þess að árleg
þorskveiði nam 450
þúsundum tonnum
sem minnkað hefir á
skuttogaratímanum
niður í 150 þúsund
tonn, eins og nú er
mælt með að leyft
verði að veiða á þessu
fiskveiðiári. En alfaðir
ræður og fiskiráðu-
neytið hækkaði það
um 15.000 tonn upp í
Önundur Ásgeirsson
165.000 tonn, eða um
4 milljarða til „kvóta-
eigendanna.“ Hinir
sem ekki eru í náðinni
fá bara spark í rassinn
fyrir sjálfsbjargarvið-
leitnina og verða
kærðir af Fiskistofu.
Má gott þykja ef þeir
lenda ekki á Litla-
Hrauni. Svona mis-
jafnt er nú mannanna
bölið.
Heildarkvótarnir
Verðmæti heildar-
kvótanna nú er því
og fleira og fleira ...
Staðgreiðsluverð
Op/ð laugardag 09 sunnuday frá 10-13
Suðurlandsbraut 16, s. 880500.
Llu
Straujárn .......1.590
Kaffivélar ......1.290
Handþeytarar.....1.990
Andlitssauna ......890
Hárblásarar........297
Pottur lOáraáb...1.495
Brauðristar......1.790
Baðvogir...........297
Eldavélar ........-26.900
Kæliskápar
m/frysti .........-38.900
Þurrkarar ........-27.900
Ofnar .............25.900
Helluborð .........14.900
Innréttingar......-69.900
Þvottavélar 800 sn. .45.900
Ryksugur Örbylgjuofnar Háfar ...7.800 .14.900 -29.900
Neysluvatnsk. 60 I -27.265
Handklæðaofn rafm . -1.599
Þurrkhilla f/skó —2.431
Búsáhöld - 30%
o.fl. o.fl. o.fl.
Fyrstir koma - fyrstir fá
ALLIAÐ
Ofnar Helluborð
o« • o
Vijm* i/T771
TJ0N
llt á að seljast
Rýmum fyrir nýjum tækjum

■HB " -~-r7
*-• 1590
Þvottawélar/ÞurrkararW Eldavélar
Smátæki
Tillaga um nýja fiski-
stefnu er að mati
—— ^
Onundar Asgeirsson-
ar veigamesta mál
kosninganna.
165.000 tonn á 250.000 kr./tonn
eða 41.250 milljónir króna. Frum-
varp liggur nú fyrir hinu göfuga
Alþingi allra íslendinga um að
kvótaeigendum sé heimilt að veð-
setja lánardrottnum sínum þessa
kvóta sem þá verða ekki lengur
bundnir við veiðiskip, en fara á
almennan markað, enda gefur það
nokkuð í aðra hönd. Lánastofnanir
hafa veitt útgerðum fyrirgreiðslu
til að kaupa kvóta og verða auðvit-
að að reyna að tryggja sinn hlut.
Þorskkvótar eru nú leigðir til árs-
ins á 90 kr./kg, en það gefur 36%
ársávöxtun, miðað við ofangreint
gangverð, 250 kr./kg, og að lána-
stofnun hafi staðið að baki kvóta-
kaupunum. Ef þessi lánastofnun
hefir tekið 12% fasta ársvexti,
hefir kvótaeigandinn 24% nettó
upp úr viðskiptunum árlega, eða
60 kr./kg, en fyrir úthlutaðan
kvóta, sem hann greiðir ekkert
fyrir fær hann í árlegt leigugjald
90 kr./kg netto og án alls tilkostn-
aðar. Þetta eru þægileg viðskipti,
en ekki alveg áhættulaus, því að
kvótinn getur horfið skyndilega,
þegar þorskurinn verður aldauða
hér eins og annarsstaðar vegna
gjöreyðingarstefnu LÍÚ, stjórn-
valda og skuttogaramanna. Þetta
er á næsta leiti, eins og fiskiráð-
herra Kanada varaði eftirminni-
lega við þegar hann var hér á ferð-
inni fyrir mánuði. Fordæmið er
líka nærtækt frá Færeyjum, þar
sem skuttogararnir veiða enn upp
að 12 mílna mörkum og allt er í
kalda koli.
Djúphafsveiðarnar
Það hefir færst mjög í vöxt
undanfarið að úthafstogarar selji
kvóta sína innan landhelginnar.
Þetta stafar af ofsókn skuttogara,
eins og minnkun útgáfu kvótanna
endurspeglar eða niður í um 30%,
en jafnframt hefir stærð, vélarafl
og búnaður skipanna aukist svo
að nú geta úthafstogarar veitt á
meira dýpi en fyrr og ná þannig
meiri afla. Þetta gefur útgerðum
úthafstogaranna nýtt val milli þess
að veiða í landhelginni eða veiða
utan hennar og selja kvótana á
90 kr./kg. Þessar 90 kr./kg verða
því einskonar dulbúinn styrkur frá
veiðunum í landhelginni til úthafs-
veiðanna og þannig eru íslenzkar
úthafsveiðar meira niðurgreiddar
en veiðar nokkurs annars lands á
úthafinu. Þetta er ekki jafnræði,
ekki „fair play“ eins og Englend-
ingar myndu nefna þetta og þeir
þóttu frægir fyrir. Þetta er ekki
heldur sanngjarnt eða „fair play“
gagnvart smærri skipunum í land-
helginni sem borga 90 kr./kg fyr-
ir aðgang að veiðunum og mega
lifa af mismuninum á aflaverð-
mætinu. Menn geta einnig stað-
hæft að þetta sé ekki opinber nið-
urgreiðsla á úthafsveiðunum, en
þetta er afleiðing þeirrar harð-
stjórnar sem LÍÚ, sjávarútvegs-
ráðuneytið og Alþingi hafa þröng-
vað yfír veiðarnar innan landhelg-
innar. Samkvæmt togaraskýrslu
LÍÚ veiddi allur floti þeirra
165.000 tonn árið 1993, sem á
leiguverði þorskkvóta samsvarar
tæpum 15 milljörðum króna. Þetta
er þó ekki allskostar rétt, því að
innifalið í veiðinni er einnig veiði
utan landhelginnar og af öllum
tegundum afla. Engu að síður er
dulbúin aðstoð við úthafsveiðarnar
mikil og þyrftu að liggja fyrir
upplýsingar um þá fjárhæð.
Fiskveiðin
í lögsögunni
Þótt ekki liggi fyrir upplýsingar
um þá fjárhæð sem veiðarnar inn-
an lögsögunnar greiða með út-
hafsveiðunum, ætti þó öllum að
vera ljóst að þetta er úrelt og óvið-
unandi ástand. Auk þess sýnir
framþróunin að úthafsveiðiflotinn
tekur stöðugt til sín stærri hluta
af kvótunum og flytur atvinnuna
út á haf. Mikill hluti þessa flota
gerir í raun út frá erlendum höfn-
um, því að aflinn skilar sér aldrei
á land, nema kannske til umskip-
unar til útflutnings. Þá var full-
vinnsla frumskilyrði fyrir samn-
ingum við EB, en það verður eng-
in fullvinnsla á físki sem aldrei
skilar sér í land til slíkrar vinnslu.
Það rekst þannig hvert á annars
horn í stjórnarstefnunni. Fiskveiði-
lögsaga er sett til að tryggja hags-
muni fólksins í viðkomandi landi.
Til þess að ná því markmiði hér,
verður því að sjá til þess, að aflinn
innan lögsögunnar skili sér til
lands. Þetta verður bezt gert með
breytingu á fískistefnunni, td.
þannig að innan 50 mílna verði
aðeins leyfð fijáls beituveiði til
vinnslu í landi, á bilinu 50-100
mílna fijáls veiði með fijálsu vali
um veiðarfæri, en til vinnslu í
landi, en utan 100 mílna verði
fijáls veiði fyrir úthafsveiðiskip og
vinnsluskip, sem mega vinna afla
sinn um borð og leggja hann upp
erlendis. í stað núverandi kvóta
komi skylda til að leggja upp allan
afla til vinnslu í landi. Bannað
verði öllum skipum að fleygja afla
í hafið og áskilin þung viðurlög
og veiðiheimildarsvipting.
Höfundur er fyrrverandi forstjóri
Olís.
Mikið úrval
nýkomið
Opiðí dag til kl. 16.00
húsgögn
ÁRMÚLA 44 - SÍMI 32035