Morgunblaðið - 09.05.1995, Blaðsíða 16
16 ÞRIÐJUDAGUR 9. MAÍ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
u
FRÉTTIR: EVRÓPA
Sáttafundur Santers og Chrétiens
Kanadamenn verja
lög um töku skipa
París. Reuter.
JEAN Chrétien, forsætis-
ráðherra Kanada, og Jacqu-
es Santer, forseti fram-
kvæmdastjómar Evrópu-
sambandsins, áttu með sér
fund í París í gær og leituð-
ust við að ná sáttum eftir
harðar deilur um grálúðu-
veiðar skipa frá ESB úti
fyrir lögsögu Kanada.
Chrétien er staddur í París
vegna hátíðahalda í tilefni
þess að fimmtíu ár eru frá
lokum seinni heimsstyijald-
ar.
Leiðtogarnir sögðu á
blaðamannafundi að lokn-
um viðræðum sínum að þær
hefðu verið „jákvæðar", en
ítrekuðu að samskipti
Kanada og ESB væra ekki
komin í samt lag og leggja þyrfti
vinnu í að festa samning þann, sem
gerður var um veiðar ESB, í sessi.
Chrétien lét svo um mælt að
mikilvægara væri að horfa fram á
veg en að einblína á fortíðina. Hann
lagði hins vegar áherzlu á að
Kanada myndi ekki fella úr gildi
lög, sem heimila
strandgæzlunni að taka
togara utan 200 mílna fisk-
veiðilögsögu ríkisins. „Við
munum halda fast við lögin,
því að þótt við höfum gert
samning við Evrópusam-
bandið, sækja mörg skip á
þessi mið undir hentifána.
Við höfum komið á kerfi,
sem við eram reiðubúnir að
verja,“ sagði Chrétien.
Lausir endar á
úthafsveiðiráðstefnu
í seinustu viku hleyptu
ummæli Sir Leons Brittan,
varaforseta framkvæmda-
stjórnar ESB, um „fall-
byssubátadiplómatí“
Kanadamanna illu blóði í
þarlend stjórnvöld. Er Santer var
spurður út í ummæli Brittans, vildi
hann ekki gagnrýna þau, en sagði
samskipti ESB og Kanada myndu
batna hægt og rólega. Hann benti
á að margir endar væra lausir á
úthafsveiðiráðstefnu Sameinuðu
þjóðanna, sem á að ljúka í sumar.
Chrétien
BÆNDUR í Evrópusambandinu, ekki sízt í Frakklandi, hafa
verið áhrifamikill þrýstihópur. Hér eru franskir bændur að
plægja upp grasflatirnar við Eiffel-turninn til að mótmæla breyt-
ingum á landbúnaðarstefnu ESB. Umbætur, sem nauðsynlegar
væru til að unnt yrði að taka Austur-Evrópuríki inn í samband-
ið, munu sennilega vekja mikia reiði hjá bændum í ESB.
Landbúnaðarstefna
ESB erfiðasta hindr-
unin fyrir A-Evrópu?
Prag, Brussel. Reuter.
SÉRFRÆÐINGAR telja að Evr-
ópusambandið verði að endur-
skoða hina kostnaðarsömu land-
búnaðarstefnu sína áður en hægt
verði að taka Austur-Evrópuríki
inn í sambandið. Landbúnaðar-
stefnan gæti orðið stærsta póli-
tíska og efnahagslega hindrunin í
vegi fyrir ESB-aðild fyrrverandi
kommúnistaríkja, þar sem land-
búnaðargeirinn er stór og óhag-
kvæmur.
Landbúnaðarstefnan tekur nú
þegar til sín um 60% af fjárlögum
ESB. Sérfræðingar í landbúnaðar-
málum segja að sennilegt sé að
framleiðsla á korni, kjöti og mjólk
myndi stóraukast, langt umfram
þarfir neytenda, ef austur-evr-
ópskir bændur nytu niðurgreiðslna
frá ESB óbreyttra, en þær eru
miklu hærri en niðurgreiðslurnar,
sem þeir fá nú.
Í mörgum Austur-Evrópuríkj-
um er stór hluti bújarða enn í eigu
ríkisins og einkavæðing gengur
illa. Þau bú, sem tekizt hefur að
einkavæða, eiga í fjárhagserfíð-
léikum vegna mikils fjárfestingar-
kostnaðar við endurnýjun tækja-
búnaðar. Flestir telja að það yrði
banabiti hinnar sameiginlegu
landbúnaðarstefnu Evrópusam-
bandsins í núverandi mynd, ef
ESB yrði að taka austur-evrópsk-
an landbúnað upp á arma sína.
Frakkland á móti breytingum
Bretland og Þýzkaland hafa
hvatt til umbóta á landbúnaðar-
stefnunni. Hins vegar má búast
við að Frakkland — sem segja
má að stefnan hafi upphaflega
verið sniðin fyrir — muni standa
í vegi fyrir breytingum.
Þannig telja ýmsir fréttaský-
rendur að hinn nýi Frakklandsfor-
seti, Jacques Chirac, muni veija
landbúnaðarstefnuna, líkt og hann
gerði á áttunda áratugnum er
hann var iandbúnaðarráðherra
Frakklands.
SIGUR CHIRACS I FRAKKLANDI
Reuter
MIKIL fagnaðarlæti _gripu um sig meðal stuðningsmanna Chiracs er ljóst var að hann væri næsti
forseti Frakklands. A myndinni sést öryggisvörður hans t.h. reyna að koma Chirac, fyrir miðju, í
gegnum mannfjöldann í höfuðstöðvum stuðningsmannanna.
Allt er þegar
þrennt er
Eftir sigur Jacques Chiracs í forsetakosning-
unum á sunnudag hafa hægrimenn tögl og
hagldir í frönskum stjómmálum, segir Stein-
grímur Sigurgeirsson, blaðamaður Morgun-
blaðsins í París. Vinstrimenn geta þó huggað
sig við það að lionel Jospin virðist hafa tek-
ist að blása lífí í hreyfíngu þeirra á ný þó að
bið verði á því að þeir komist til valda.
ASLAGINU átta um kvöld-
ið birti franska sjónvarp-
ið fyrstu tölumar. Þegar
andlit Jacques Chiracs
og talan 52,2% birtist á skjánum
brutust út gífurleg fagnaðarlæti hjá
þeim þúsundum stuðningsmanna
hans, sem höfðu komið saman ann-
ars vegar við ráðhús Parísar, Hotel
de Ville, og hins vegar fyrir utan
höfuðstöðvar Chiracs við Avenue
d’Iéna. Vonbrigðin leyndu sér hins
vegar ekki hjá stuðningsmönnum
Jospins, sem komið höfðu saman
við höfuðstöðvar hans í austurhluta
borgarinnar. Margir grétu og innan
skamms fóru menn að tygja sig
burt.
Veisla stuðningsmanna Chiracs
var hins vegar rétt að byrja. Fyrir
utan ráðhúsið beið mannfjöldinn
eftir ávarpi Chiracs, en hann hafði
beðið úrslitanna í hinum glæsilega
veislusal Hotel de Ville. Fólkið
hrópaði til skiptis „við höfum sigr-
að“ og „Chirac forseti" og aftur og
aftur sungu menn franska þjóð-
sönginn, La Marseillaise. Fjórtán
ára bið hægrimanna var á enda.
Klukkan fimm mínútur yfir níu
lýsti Chirac yfír sigri og ávarpaði
stuðningsmenn sína og frönsku
þjóðina. ,,Ég verð forseti allra
Frakka. Ég geri mér grein fyrir
þeirri ábyrgð sem ég hef axlað og
þeim erfiðu verkefnum, sem bíða,“
sagði Chirac og lagði áherslu á að
hann hygðist stefna að því að yfir-
stjórn ríkisins einangraðist ekki frá
þeirri þjóð, sem hefði kosið hana.
„Mikilvægasta barátta okkar
verður baráttan við atvinnuleysið.
Hin hefðbundnu meðul hafa brugð-
ist. Það verður að nálgast vanda-
málið á nýjan hátt, grípa til nýrra
aðferða. Aður en við tökum ákvarð-
anir verðum við ávallt að velta því
fyrir okkur hvort að þær bæti at-
vinnuástandið. Allt verður reynt,
einskis verður látið ófreistað,“ sagði
Chirac og bætti við að á sama tíma
yrði þetta barátta gegn því að stór-
ir hópar yrðu útilokaðir frá samfé-
laginu.
Hann sagði markmið sitt vera
að Frakkland yrði á ný „land frels-
is, land bræðralags, jafnra tæki-
færa og land samstöðu". Að Frakk-
land héldi varðstöðu um mannrétt-
indi í heiminum, yrði leiðandi í þró-
un Evrópusambandsins, þjónn frið-
ar og velmegunar í álfunni. „Lifi
lýðveldið, lifi Frakkland," þrumaði
Chirac í lok ræðu sinnar og fagnað-
arlætin ætluðu aldrei að taka enda.
Flautur þeyttar
Allt kvöldið og alla nóttina vora
flautur bifreiða þeyttar um götur
Parísar og annarra borga Frakk-
lands og tugir þúsunda hófu að
streyma til Place de la Concorde
þar sem sigurhátíð stuðningsmanna
Chiracs stóð langt fram á nótt.
Hundrað þúsunda ungmenna komu
saman til að hlýða á rokktónleika
og fagna sigri með kampavíni. Að
miklu leyti til voru þetta ungmenni
í kringum tvítugt, sem voru enn
lítil börn er Mitterrand, fráfarandi
forseti, náði fyrst kjöri fyrir fjórtán
áram. „Árið 1974 sýndi Giscard
vinstrimönnum fram á að þeir höfðu
ekki einkarétt á því að hafa hjarta.
Nú sýnum við vinstrimönnum fram
á að þeir hafa ekki einkarétt á
ungum kjósendum, Chirac-kynslóð-
in hefur tekið við af Mitterrand-
kynslóðinni,“ sagði eitt ungmenn-
anna á Place de la Concorde.
Kosningakannanir benda þó til
að meirihluti yngstu kjósendanna,
á aldrinum 18-24 ára, hafí kosið
Jospin.
Bastillutorgið, þar sem vinstri-
menn fögnuðu sigri eftir sigur Mit-
terrands árið 1981, og til stóð að
halda hugsanlega sigurhátíð Josp-
ins, var hins vegar autt að frátöld-
um ferðamönnum.
Hlaut 52,7% atkvæða
Eftir að hafa heimsótt höfuð-
stöðvar sínar við Iéna brunaði Citro-
én-bifreið Chiracs um götur mið-
borgarinnar og hinn nýkjörni for-
seti veifaði ásamt eiginkonu sinni
Bernadette út um opinn gluggann
í aftursætinu til vegfarenda sem
fæstir áttu von á að komast í slíkt
návígi við forsetann. Að þessu búnu
hélt hann til ráðhússins á ný til að
undirbúa sig undir fyrsta vinnudag-
inn og hvíla sig eftir langa og erf-
iða baráttu.
Þegar upp var staðið hlaut Chirac
tæp 52,7% atkvæða en Jospin rúm-
lega 47,3%. Til samanburðar má
geta þess að Mitterrand var kjörinn
með 51,76% atkvæða árið 1981 og
endurkjörinn með 54,01% atkvæða
árið 1988. Valéry Giscard d’Estaing
hlaut 50,81% atkvæða árið 1974,
Charles de Gaulle 55,20% árið 1965
og Georges Pompidou 58,21% árið
1969.
Því má þó ekki gleyma að þegar
Pompidou var kjörinn greiddu
31,15% þjóðarinnar ekki atkvæði,
þar sem leiðtogar kommúnista
hvöttu kjósendur sína til að sitja
heima á kjördag. Nú á sunnudag
greiddu 19,63% Frakka ekki at-
kvæði, sem er nokkuð hærri tala
en í undanförnum kosningum. Árið
1988 greiddu 15,93% ekki atkvæði,
1
i
»
r
!
i
>
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
V
i
i
i
i
i
i
>
>
>