Morgunblaðið - 09.05.1995, Blaðsíða 22

22 ÞRIÐJUDAGUR 9. MAÍ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
il
(1
LISTIR
i
í
l
Einar Már á fundi hjá
Bókmenntafélaginu Thor
Endurminningar
og upplestur
Kaupmannahöfn. Morgunblaðið.
EINAR Már Guðmundsson var
aufúsugestur á síðasta bókmennta-
kvöldi Bókmenntafélagsins Thors í
Jónshúsi 5. maí. Einar Már las
bæði úr útkomnum verkum og óút-
gefnu efni. Auk upplesturs minntist
Einar Már þess að á þessu ári eru
150 ár síðan Jónas Hallgrímsson
lést og að sama dag og bókmennta-
samkoman var haldin, var liðin
hálf öld síðan Guðmundur Kamban
rithöfundur var skotinn í miðborg
Kaupmannahafnar. Bókmenntafé-
lagið Thor hefur verið starfandi í
Kaupmannahöfn undanfarin tvö ár
undir styrkri stjóm Böðvars Guð-
mundssonar og Sverris Hólmars-
sonar og heldur bók-
menntavökur regulega
yfir veturinn.
Einar Már sýndi enn
einu sinni að hann er
ekki aðeins snjall rit-
höfundur, heldur upp-
lesari og skemmti-
kraftur af guðs náð,
enda er hann þegar
orðinn vinsæll gestur á
hvers konar bók-
menntaviðburðum hér
í Danmörku. Auk þess
að hitta íslendinga í
Jónshúsi kom hann
fram á bókmennta-
vöku, sem danskur
bókmenntaklúbbur
hélt 4. maí. Klúbbur-
Einars og flutningur vakti kátínu
gestanna, sem fylltu Jónshús þetta
kvöld.
Bókmenntafélag með
Thor sem verndara
Einar Már
Guðmundsson
inn, sem heitir Digtemes salon efn-
ir reglulega til bókmenntakvölda
og hefur áunnið sér miklar vinsæld-
ir. Á kvöldunum koma bæði fram
innlendir og erlendir rithöfundar.
í Jónshúsi hóf Einar Már mál
sitt á að minnast Jónasar Hall-
grímssonar skálds, sem iést í Kaup-
mannahöfn fyrir 150 árum. Þar sem
bókmenntakvöldið bar upp á 5. maí
vék Einar Már einnig orðum sínum
að þessum degi, sem væri gleðileg-
ur fyrir Dani, því þeir væru nú að
halda upp á stríðslokin fyrir fímm-
tíu ámm. Fyrir íslendinga væri
þessi dagur þó bundinn þeim sorg-
lega atburði að á þessum degi fyrir
fimmtíu árum hefði Guðmundur
Kamban veri skotinn af uppivöðslu-
sömum unglingum.
Einar Már las fýrst upp úr óbirt-
um textum. Hann sagði „ljóð“ eigin-
lega of fínt orð fyrir þá, en þar sem
textamir voru í þá áttina, er þó
réttast að segja að hann hafi byijað
upplesturinn með nýjum ljóðum.
Efni þeirra var meðal annars ferð
sem Einar Már fór í til Klakksvík-
ur, en þar vann hann á sínum yngri
árum þegar plássið var iðandi af
lífi. Tvö ljóðanna sagði hann ort í
kjölfar þeirrar áráttu undanfarið
að setja kommúnista í skriftastól-
inn. Sjálfur hefði hann enga þörf
fyrir að gera upp veru sína í Fylk-
ingunni frekar en þátttöku sína í
KFUM. Bæði textamir, kynning
Bókmenntafélagið Thor sannaði
þetta kvöld enn einu sinni ágæti
sitt og gildi fyrir íslensku nýlenduna
í Kaupmannahöfn. Nafnið leiðir
óhjákvæmilega hugann að íslensk-
um mektarrithöfundi, enda sagði
Böðvar í samtali við Morgunblaðið
að félagið væri heitið eftir Thor
Vilhjálmssyni. Thor kom í heimsókn
til Kaupmannahafnar fyrir jól, þar
sem hann var gestur á dönsku bóka-
messunni og var þá
einnig gestur bók-
menntafélagsins, sem
þá var nafnlaust.
Kvöldið með Thor tókst
einkar vel og ákváðu
forsvarsmenn félags-
ins þá að kenna félagið
við Thor og gera hann
að vemdara félagsins.
Félagið efnir venju-
lega til bókmennta-
kvölda síðasta fímmtu-
dagskvöld í hveijum
vetrarmánuði og kynn-
ir þá nýjar íslenskar
bækur, auk þess sem
blásið er til samkomu
þegar íslenskir rithöf-
undar eiga leið um
borgina. Meðlimir félagsins fá sent
fundarboð og félagið er að sjálf-
sögðu öllum opið, sem í það vilja
ganga.
Böðvar er nú að leggja síðustu
hönd á skáldsögu um Vestur-
íslendinga. Að sögn hans vaknaði
áhugi hans á efninu, þegar hann
fór um slóðir vesturfaranna fyrir
fjóram áram og tók upp úr því að
gaumgæfa fjölskyldubréf að vestan,
sem hann átti í fórum sínum. En
einmitt þessa dagana er hann auk
þess á kafí í sauðburði, því þó hann
og Eva kona hans búi í smábænum
Nivá úti á Sjáiandi eiga þau hrútinn
Sófus og nokkrar rollur í félagi við
fleiri, svo Böðvar hefur tekið á
móti þijátíu lömbum undanfarið.
Sverrir Hólmarsson hefur löng-
um getið sér gott orð fyrir þýðingar
sínar og er einmitt nú að ljúka við
þýðingu á verðlaunabók sænska rit-
höfundarins Kerstin Ekman, At-
burðir við vatn, sem Mál og menn-
ing mun gefa út, en Sverrir hefur
meðal annars þýtt Söngva Satans
eftir Salman Rushdie. Það er heppni
að þeir Böðvar og Sverrir hafa tek-
ið upp á að miðla íslenskum bók-
menntum til landa sinna í Kaup-
mannahöfn, því auk þess sem mun
auðveldara er að fylgjast með bók-
menntalífínu á íslandi á þennan
hátt er kynning þeirra bæði þrung-
in þekkingu og einstaklega lífleg
og skemmtileg. s.D.
Bræður í listinni
MYNDLIST
Listhús 39 —
Hafnarfirði
BLÖNDUÐ TÆKNI
SAMSÝNING
Opið daglega kl. 14-18 til 12. maí.
Aðgangur ókeypis.
ÞAÐ hefur verið nefnt áður á
þessum vettvangi, að það er gam-
an að fylgjast með á hvaða granni
listafólk tekur höndum saman og
efnir til samsýninga. Þættir eins
og persónuleg tengsl, aldur, kyn,
menntun og landfræðilegur starfs-
vettvangur kunna að ráða slíku
ekki síður en sameiginleg (eða ólík)
listræn viðhorf, listmiðlar, efnistök
og framsetning. Forsendur sem
þessar flettast venjulega saman
með margvíslegum hætti, en eru
sjaldnast nefndar mörgum orðum
í kynningu sýninganna, þó þær
geti augljóslega skipt miklu máli
um hvernig tekst til; má þar fínna
vissan samhljóm eða bera þær með
sér að vera samtíningur úr ólíkum
áttum.
Nú era í gangi á stór-Hafnar-
fjarðarsvæðinu tvær samsýningar,
þar sem m.a. má greina sameigin-
lega menntun sem eina forsendu
hópanna. Önnur þeirra er í List-
húsi 39 í Hafnarfirði, en þar sýna
þeir G.R. Lúðvíksson og Jón Garð-
ar Henrysson. Þeir stunduðu báðir
listnám í Myndlista- og handíða-
skóla íslands árin 1987-91, og af
verkum þeirra hér má ráða að
báðir hafa mikinn áhuga á hug-
myndafræðilegri hlið listanna.
Verk félaganna eru vissulega ólík,
en grunntón þeirra frá beggja
hálfu er að finna í landinu, sem
þeir vinna síðan út frá hvor á sinn
hátt.
G.R. Lúðvíksson hefur stundað
framhaldsnám í myndlist í Rotter-
dam í Hollandi frá 1993, og var
fyrr á þessu ári gestanemi í Frank-
furt. Tilurð verkanna á sýningunni
lýsir hann svo:
„Árið 1994 (á 50 ára afmæli
lýðveldis á íslandi) teiknuðu fyrir
mig 50 einstaklingar, hérlendis og
erlendis, lögun íslands eftir minni.
Úr þeim teikningum hef ég unnið
í ýmis efni, þar á meðal með olíu
á striga."
Verkin sem hann sýnir hér eru
af þessari rót, stór olíumálverk
sem listamaðurinn nefnir „Blátt
ísland" og „Rautt ísland“. Inn í
þessa fleti flettar hann teikning-
arnar fimmtíu, þannig að úr verður
síkvik ímynd landsins í öllum hugs-
anlegum myndum, allt frá einföld-
um, grófum útlínum til þess að
þræða firði og nes landsins eins
samviskusamlega og minnið leyfír.
Þeir sem þannig eru innstilltir
gætu einnig lesið litavalið með
pólitískum gleraugum, og reynt
að greina þannig liti landsins þessi
fimmtíu ár.
Jón Garðar Henrysson vinnur
einnig út frá landinu í verkum sín-
um, þó með öðrum hætti sé. Verk
hans hér eru samsett úr penna-
teikningu og olíulitum annars veg-
ar og ljósmynd hins vegar, og
gefur hann þeim yfirskriftina
teikningar og lýsingar.
Hér er á ferðinni hiuti af stærri
myndaflokki, sem listamaðurinn
er að vinna að, og nefnir „Sjóvíti
og sjóskrímsli & svífandi sjódýr".
Þessar flúraðu nafngiftir eru end-
urteknar í einstökum verkum, sem
bera heiti eins og „Frumfjölskylda
og fljúgandi sjódýr“ og „Stungu-
bátur og svínslegt samkomulag".
Jón Garðar telur að fjögur mynd-
tákn gangi í gegnum verk sín:
„Skáldskaparkuðungar, sköpunar-
ský, sjóstakkagulur og fjarska-
blár“.
Siíkir orðaleikir eru skemmtileg
viðbót við það sem hér getur að
líta. Þeim fylgir gott handverk og
jafnvægi innan hvers verks, þann-
ig að hugmyndirnar njóta sín til
fulls.
Þó hér séu aðeins sýnd átta
verk - enda rýmið lítið - er sterk-
ur heildarsvipur á því sem fyrir
augu ber. Við innganginn geta
gestir lesið örlitla kynningu á því
sem listamennirnir eru að takast
á við og á hvern hátt þeir nálgast
það, og hefði það efni gjarna mátt
liggja frammi í látlausum blöð-
ungi, sem gestir gætu tekið með
sér.
Margir verða til að hafna hug-
myndalist af ókunnugleika, sem
er miður, því það er auðvitað eitt
sterkasta eðli góðrar listar að bera
fram eitthvað nýtt og vekja menn
til umhugsunar. Annar mikilvægur
þáttur í hugmyndalistinni er oftar
en ekki ríkuleg kímni, og sá þáttur
er vissulega til staðar hér, bæði í
forsendum verkanna og vandaðri
útfærslu þeirra. Þegar þetta tvennt
fer saman er ekki hægt að segja
annað en að vel hafi tekist til, og
heimsókn á þessa litlu sýningu
tveggja bræðra í listinni ætti að
geta verið flestum ánægjuleg.
Eiríkur Þorláksson
Agnar Þórðarson þýddur á ensku
Skáldsagan Kallaður heim
komin út hjá ensku forlagi
NY ensk þýðing á skáldsögu Agn-
ars Þórðarsonar Kallaður heim (e.
Called Home) kom út á vegum
Norvik Press í lok apríl. Robert
Kellogg þýðir verkið en hann er
prófessor í fornensku við Virginíu-
háskóla í Bandaríkjunum og hefur
einkum fengist við rannsóknir á
SUZI KI SWIFT GLSi
Aflmikill, sparneytinn, lipur.
Þaö eru góö kaup í Suzuki.
Verð frá
kr. 998.000
SUZUKI BÍLAR HF SKEIFUNNI 17 - SÍMI 568 5100
frásagnarbókmenntum
frá ýmsum tímum, m.a.
á íslenskum fornbók-
menntum. Að sögn
Agnars er þetta fjórða
verk hans sem þýtt er
á ensku en skáldsaga
hans Ef sverð þitt er
stutt hefur einnig verið
þýdd á pólsku og mun
sú útgáfa hafa selst
upp. Auk þess hafa
nokkur leikverka hans
verið flutt á erlendri
grund, einkum út-
varpsleikrit.
Kallaður heim segir
frá nokkram örlagarík-
um atburðum í lífi ungs manns,
Andra, sem breyta sýn hans á lífið
og tilveruna. Baksvið sögunnar er
Vestmannaeyjagosið og björgunar-
aðgerðir í kjölfar þess en þær voru
eilítið litaðar af pólitískum hræring-
um á þessum tíma, segir Agnar,
„íslensk vinstristjóm vildi ekki vera
upp á Bandaríkjamenn komin með
nokkurn hlut og var því treg til að
þiggja hjálp þeirra við að stöðva
hraunrennslið og feija fólkið upp á
Agnar Þórðarson
land.“ Sömuleiðis eru
lok Víetnamstríðsins
og þorskastríð íslend-
inga og Breta í bak-
grunni sögunnar en
allt hefur þetta gagn-
ger áhrif á líf og
heimssýn Andra og
vina hans.
Agnar segir að lík-
ast til hafi Robert Kel-
logg valið að þýða
þetta verk vegna
þeirra vísana sem það
hafi til Bandaríkjanna
og sögu þeirra en sjálf-
ur segist hann ekki
hafa haft hönd í bagga
við val á sögunni. Raunar segist
Agnar ekki hafa gert neitt til að
trana sér fram á erlendum bóka-
markaði í gegnum tíðina og bætir
við að slíkt framtaksleysi sé ekki
til fyrirmyndar.
Útgáfufyrirtækið Norvik Press
er virt á sínu sviði en það sérhæfir
sig í útgáfu norrænna bókmerinta,
bæði á þýðingum eldri og yngri
skáldverka og á fræðiskrifum um
bókmenntir.
!
!
!.
I
!
1
I
I
I
I
I
!
I
I
í
I
I
f
I