Morgunblaðið - 09.05.1995, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 9. MAÍ 1995 19
STYRJALDARLOKA í EVRÓPU MINNST
Thomas Klestil, forseti Austurríkis
Sorgin og skömm-
in gleymist ekki
Mauthausen í Austurríki. Reuter.
FRANZ Vranitzky Austurríkiskansl-
ari og aðrir ráðamenn landsins
minntust á sunnudag frelsunar
Mauthausen-fangabúða nasista fyrir
hálfri öld við hátíðlega athöfn. Um
20.000 manns voru viðstaddir, þ. á
m. fyrrverandi fangar sem sumir
voru fangabúningum. Meðal fang-
anna var Simon Wiesenthal er helgað
hefur líf sitt leitinni að stríðsglæpa-
mönnum nasista.
Ættingjar hinna látnu lögðu blóm-
sveiga við staðinn. Um 100.000
manns, meðal þeirra börn, létu lífið
í búðunum. Flest fórnarlömbin voru
gyðingar Einnig vou sígaunar, póli-
tískir andstæðingar nasista, stríðs-
fangar og samkynhneigðir sendir í
Mauthausen-búðimar.
Richard Seibel, ofursti í Banda-
ríkjaher, stjómaði Bandaríkjamönn-
unum sem tóku búðirnar 5. maí 1945.
Hann hyllti þá sem komust af og
fjölskyldur þeirra sem hinar „raun-
verulegu hetjur Mauthausen".
Nokkrir gamlir uppgjafahermenn
vom á staðnum og mótmæltu, sögð-
ust hafa verið fyrri til en menn Sei-
bels en sendiherra Bandaríkjanna
leiddi þá á brott.
Thomas Klestil, forseti Austurrík-
is, segir landsmenn verða að þola
,jafnt sorgina sem skömmina" vegna
nasistaskeiðsins; hvomgt megi
gleymast. Vranitzky kanslari sagði
það hneisu að enn væri til fólk sem
neitaði að viðurkenna staðreyndir
sögunnar.
Bjöllum var hringt víða um Aust-
urríki um miðjan dag í gær en að
öðru leyti minntust Austurríkis-
menn, sem studdu Þjóðveija í styij-
öldinni, ekki sérstaklega styijaldar-
lokanna. Hátíðarhöld fóm hins veg-
ar fram 27. fyrra mánaðar en þann
dag komu sovéskar hersveitir til
Vínar og lögð voru drög að austur-
ríska lýðveldinu.
Reuter
THOMAS Klestil, forseti Austurríkis (t.v.) tekur í hönd fyrrver-
andi fanga í hinum illræmdu Mauthausen-fangabúða nasista.
Skuggi ágreinings
yfir hátíðahöldum
Varsjá. Reuter.
PÓLVERJAR minntust endaloka
heimsstyijaldarinnar síðari í Evrópu
um helgina en með eilítið blendnum
tilfinningum. Finnst mörgum sem
þjáningum þjóðarinnar hafi ekki
lokið með ósigri Þjóðveija og aug-
ljós skipting er á milli þeirra, sem
líta á komu sovéska hersins 1945
sem frelsun, og hinna, sem segja,
að þá hafi aðeins eitt kúgunarkerf-
ið tekið við af öðru.
Nokkuð var um, að þeir, sem
börðust í pólskum hersveitum undir
stjórn Sovétmanna, og þeir, sem
tóku við fyrirskipunum frá London,
væru með aðskildar athafnir og
hópar, sem börðust með vestrænum
heijum og í andspyrnuhreyfing-
unni, sem kommúnistar ofsóttu,
ákváðu að taka ekki þátt í opinber-
um athöfnum í gær.
Pólski herinn, sem barðist með
bandamönnum og eru þá Sovét-
menn undanskildir, var sá fjórði
stærsti í heimsstyijöldinni og gátu
pólsku hermennirnir sér mjög gott
orð. Þeir misstu sex milljónir manna
í stríðinu.
Það sýnir einnig vel klofninginn
meðal Pólveija, að Lech Walesa
forseti hafnaði boði um að taka
þátt í hátíðarhöldunum í Moskvu
í dag en þá buðu Rússar Jozef
Oleksy forsætisráðherra og fyrr-
verandi kommúnista og þáði hann
boðið.
Reuter
BORÍS Jeltsín, forseti Rússlands, (t.h.) gengur á eftir hermönnum er bera blómsveig sem lagður var
á gröf óþekkta hermannsins í Moskvu í gær. Um 20 mil(jónir sovéskra hermanna og óbreyttra
borgara létu lífið i heimsstyrjöldinni siðari.
Mikill öryggisviðbúnaður í Moskvu
Hátíðahöld í skugga
stríðsins í Tsjetsjníju
Moskvu, London, Bonn. Reuter.
BORÍS Jeltsín, forseti Rússlands,
hóf í gær hátíðahöldin í Moskvu í
tilefni 50 ára afmælis loka síðari
heimsstyijaldarinnar í Evrópu með
því að leggja blómsveig að leiði
óþekkta hermannsins.
Hátíðahöldin ná hámarki í dag
þegar leiðtogar frá meira en 50 ríkj-
um koma saman í Moskvu, margir
eftir viðkomu í London, París og
Berlín. Bardagarnir í Kákasus-hér-
aðinu Tsjetsjníju varpa þó skugga
á hátíðahöldin. Lögreglan var með
mikinn viðbúnað á götum Moskvu
í gær þar sem yfirvöld óttast hermd-
arverk af hálfu Tsjetsjena. Bílum,
sem eru ekki skráðir í Moskvu, er
ekki hleypt til borgarinnar.
Hersýning sniðgengin
Francois Mitterrand, fráfarandi
Frakklandsforseti, Helmut Kohl,
kanslari Þýskalands, og John Maj-
or, forsætisráðherra Bretlands,
verða ekki viðstaddir hersýningu í
Moskvu og margir tengja það
óánægju með framgöngu Rússa í
Tsjetsjníju. Talsmaður Majors sagði
þó um helgina að með því að mæta
ekki á hersýninguna sé hann ekki
að mótmæla stríðinu í Tsjetsjníju.
Astæðan sé sú að svo margt sé að
gerast í borginni að forsætisráð-
herrann geti ekki verið viðstaddur
allar athafnimar.
Klaus Kinkel, utanríkisráðherra
Þýskalands, fór í gær hörðum orð-
um um framgöngu Rússa í
Tsjetsjníju og sagði að þeir yrðu
að hætta „hræðilegum hernaðarill-
virkjum sínum“ þegar í stað.
Rauði fáninn hylltur
Rússneska þingið ákvað í síðasta
mánuði að „tákn stríðsins", þ.e.
sovéski fáninn og hamarinn og sigð-
in, yrðu notuð á hersýningum í til-
efni friðarafmælisins. Hamarinn og
sigðin eiga þannig að gnæfa yfir
aðalstúkunni þar sem Jeltsín og
ráðherrar hans heilsa hermönnun-
um.
„Við eigum að hafa rauðu fán-
ana, þeir eru tákn um það sem við
börðumst fyrir og fórnuðum svo
mörgum mannslífum fyrir,“ sagði
gamall Moskvubúi, sem tók þátt í
bardögunum um Stalíngrad. Meira
en 20 milljónir sovéskra hermanna
og borgara biðu bana í stríðinu.
Sovéski fáninn er álíka áberandi
á götum Moskvu og sá rússneski
en neonauglýsingar vestrænna fyr-
irtækja draga oft athyglina frá
veggmyndum af sovésku stríðshetj-
unum.
Stríðsins
minnst
STRÍÐSHETJAN Maria Zlobina
frá Úkralnu gat ekki haldið aftur
af tárunum í kvöldverði sem
fyrrverandi hermönqum og öðr-
um þeim sem börðust í heims-
styrjöldinni síðari, var boðið til
í Kiev um helgina.
2.590,
Gallabuxnavika
Bolir kr. 1.490,-
SENDUM í PÓSTKRÖFU
STANLEY
CLINT
MARCO
BILL
BILL
MOVIE