Morgunblaðið - 30.03.1996, Qupperneq 19

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 30. MARZ 1996 19
Hætta
á fleiri
tilræðum
*
íIsrael
KÁRMI Gillon, fyrrverandi
yfirmaður Shin Bet, ísraelsku
leyniþjónusturinar, hefur var-
að við því, að í ísrael sé enn
að finna ofstækismenn, sem
séu reiðubúnir að fremja póli-
tísk hryðjuverk. Lýsti hann
þessu fólki sem ofur venjuleg-
um borgurum að því er virtist
en sem væri samt reiðubúið
að ráða af dögum forsætisráð-
herra eða aðra frammámenn.
Út er komin skýrsla rannsókn-
arnefndar um morðið á Yitz-
hak Rabin forsætisráðherra.
Þar kemur fram, að yfirmönn-
um Shin Bet hefðu orðið á
alvarleg mistök þegar þeir
brugðust ekki sérstaklega við
upplýsingum um, að ísraelskur
ofsatrúarmaður hygðist myrða
Yitzhak Rabin.
í ævifangelsi
áKýpur
ÞRÍR breskir hermenn voru
dæmdir í lífstíðarfangelsi á
Kýpur í gær fyrir að ræna,
nauðga og myrða 23 ára
danska stúlku, Louise Jensen,
sem starfaði sem fararstjóri á
Kýpur. Atvikið átti sér stað í
setpember 1994. Samkvæmt
lögum verða þeir að sitja inni
til dauðadags en gætu sloppið
áður ef endurskoðun, sem nú
stendur yfir á kýpverskum lög-
um, ieiðir til þess að lífstíðar-
refsingu verði breytt í 20-25
ára fangelsi.
Refsivert að
dreifa klámi
ÞÝSKA dómsmálaráðuneytið
undirbýr nú frumvarp til nýrra
laga sem myndu heimila yfir-
völdum að refsa fyrirtækjum,
sem veita aðgang að alnetinu
(Internet) komi í ljós að hægt
sé að nálgast klám í gegnum
þjónustu þeirra. Vonast er til
að frumvarp verði lagt fram
fyrir sumarhlé. Samkvæmt því
yrði þjónustufyrirtækjunum
refsað ef sýnt þætti að þau
gætu komið í veg fyrir að
klámi sé dreift en hefðu þó
ekkert aðhafst.
Sótt að Rauð-
um khmerum
HER Kambódíustjórnar sækir
nú hart fram gegn fornu must-
eri á ijallstindi við landamæri
Tælands þar sem talið er að
allt að 200 uppreisnarmenn
Rauðra khmera hafist við.
Hofið er 800 ára gamalt og
sagði talsmaður hersins að
þess væri sérstaklega gætt að
vinna ekki tjón á því.
Segir af sér
á Indlandi
RAM Singh, aðstoðarráðherra
í stjórn P.V. Narasimha Rao
á Indlandi, gekk í gær til liðs
við stjórnarandstöðuna í mót-
mælaskyni við gegndarlausa
spillingu í stjórnarflokknum.
Er brottför hans talin mikið
áfall fyrir stjórn Raos en þing-
kosningar fara fram á Indlandi
27. apríl nk.
ERLENT
Tugir manns eldi að bráð
REYKJARBÓLSTRAR stíga
upp af verslunarhúsi í bænum
Bognor í Indónesíu í gær. Talið
var að a.m.k. 77 manns hefðu
beðið bana í eldsvoðanum og
óttast að talan ætti eftir að
hækka. Um 17 stundir tók að
ráða niðurlögum eldsins. Um
2.000 verslanir eyðilögðust.
Jeltsín sækir í sig veðrið í kosningabaráttunni
Segir kommúnista
„menn gærdagsins“
Moskvu. Reuter.
HARKA færðist í kosningabarátt-
una í Rússlandi í gær og Borís
Jeltsín forseti lýsti kommúnískum
andstæðingum sem „mönnum
gærdagsins". Gennadíj Zjúganov,
leiðtogi Kommúnistaflokksins og
frambjóðandi í kosningunum, gaf
hins vegar til kynna að bandamenn
Jeltsíns kynnu að beita „lúalegum
brögðum" til að hagræða úrslitun-
um.
„Andstæðingar okkar skilja að
tíminn vinnur gegn þeim,“ sagði
Jeltsín á fundi með byggingar-
verkamönnum í gær. „Eftir nokkur
ár verða „menn gærdagsins" loks-
ins horfnir úr rússneskum stjórn-
málum.“
Jeltsín undirritaði einnig samn-
ing um aukinn samruna Rúss-
lands, Hvíta-Rússlands, Kasakst-
ans og Kírgístans, sem er talinn
styrkja stöðu hans í kosningabar-
áttunni. Samningurinn er svar
Jeltsíns við samþykkt meirihluta
kommúnista og þjóðernissinna í
dúmunni, neðri deild þingsins, um
Zjúganov varar
vid „lúalegum
brögðum“ til að
hagræða úrslitum
að ógilda bæri samninga um upp-
lausn Sovétríkjanna.
Zjúganov kvaðst styðja samn-.
inginn um samruna ríkjanna fjög-
urra, en hann hefur sakað Jeltsín
um að „stela" stefnu kommúnista
í ýmsum málum til að auka vin-
sældir sínar fyrir kosningarnar.
Gervihnöttum beitt til að
hagræða úrslitunum?
Jeltsín boðaði ennfremur lang-
tímaáætlun sem tryggja ætti rúss-
neskum launþegum íbúðarhús á
viðráðanlegu verði. Hann sagði að
Rússum yrði boðið upp á 10-25
ára lán til húsbygginga.
Zjúganov ræddi í gær við full-
trúa kolanámamanna og gaf í skyn
að stuðningsmenn Jeltsíns kynnu
að beita „lúalegum brögðum" til
að tryggja endurkjör forsetans.
Hann nefndi ekki Jeltsín á nafn
en sagði að erlendum gervihnött-
um kynni að verða beitt til að brjót-
ast inn í tölvukerfið, sem nota á
við talninguna, til að breyta kosn-
ingatölum og hagræða þannig úr-
slitunum.
Zjúganov krafðist þess að hand-
talningu yrði beitt undir ströngu
eftirliti fulltrúa allra flokka og al-
þjóðlegra eftirlitsmanna.
Hann vísaði ennfremur á bug
fréttum í rússneskum fjölmiðlum
um klofning á meðal kommúnista
og þjóðernissinna. Hann bætti við
að fylkingin, sem stendur á bak
við framboð hans, myndi stækka
í næstu viku og hann kvaðst ætla
að halda áfram viðræðum við aðra
mótframbjóðendur Jeltsíns. „Ef
andstæðingunum tekst ekki að
kljúfa kjósendur okkar eru sigur-
líkur okkar mjög miklar.“
Ekkja
Schindlers
segir hann
ekki hafa
verið helju
Buenos Aires. Reuter.
OSKAR Schindl-
er kann að vera
hetja í augum
heimsins fyrir að
bjarga rúmlega
þúsund gyðing-
um frá dauða í
útrýmingarbúð-
um nasista í
seinna stríðinu.
Nú hefur ekkja
hans hins vegar ritað endurminning-
ar sínar þar sem hún lýsir honum
sem eigingjörnum og harðbrjósta
manni.
Emilie Schindler, sem er 88 ára,
kynnti bók sína í gær. Við það tæki-
færi sagði hún að óskarsverðlauna-
kvikmynd Stevens Spielbergs um
mann sinn, Listi Schindlers, væri
„lygaþvæla frá upphafi til enda.“
„í mynd Spielbergs er Oskar lýst
sem hetju aldarinnar. Það er ekki
sannleikanum samkvæmt. Hvorugt
okkar getur talist hetja, við gerðum
bara það sem okkur var kleift. í stríði
erum við öll sálir án hlutskiptis,"
sagði hún.
I bókinni, „Emilie Schindler -
Minningar", lýsir ekkjan Schindler
sem fégráðugum manni sem hafi
einungis haft áhuga á að bjarga
pólskum gyðingum úr útrýmingar-
búðum nasista til þess að geta orðið
sér úti um ódýrt vinnuafl til þrælkun-
ar í postulínsverksmiðju sinni.
Hún rifjar upp kvöld eitt árið 1944
þegar Schindler kom heim seint að
kvöldi í miklu uppnámi og sagði
henni frá því að Þjóðveijarnir hefðu
ákveðið að flytja alla gyðinga í
Plaszow-þrælkunarbúðunum í
Krakow, þar á meðal starfsmenn
postulínsverksmiðjunnar, til Ausc-
hwitz til útrýmingar. Hefði hann
brotið heilann ákaft um það hvemig
hann gæti talið nasista á um að leyfa
honum að halda starfsfólki sínu eft-
ir. Tækist það ekki hefði hann sjálf-
ur verið sendur fram á vígvöllinn til
bardaga.
Á endanum fékk hann talið nasista
á að sleppa um 1.300 manns við út-
rýmingu en nöfn þeirra voru á hinum
fræga lista Schindlers, sem svo er
nefndur. Eftir stríð fluttu Schindler-
hjónin til Argentínu. Um síðir fluttist
Oskar Schindler aftur til Þýskalands
og lést þar árið 1974 en Emilie ákvað
að vera um kyrrt í Buenos Aires. Á
blaðamannafundi í gær sagðist hún
ekki sakna eiginmanns síns. „Ég helg-
aði líf mitt honum, hann gaf ekkert
af sér í staðinn," sagði hún og bætti
við að hann hefði komið ómanneskju-
lega fram við sig og sambúðin við
hann hefði ekki verið mannbætandi.
Rúmenar fagna „Litla Picasso“
Búkaresl. Reuter.
HÚN heitir Alexandra Nechita,
10 ára gömul bandarísk stúlka
af rúmenskum ættum, en stund-
um er hún aðeins kölluð „Litli
Picasso“. Það er vegna þess, að
hún er þegar búin að hasla sér
völl í málaralistinni og þykja
myndirnar hennar minna um
margt á verk meistarans. Nú er
Nechita í heimsókn í Rúmeníu,
sem foreldrar hennar flýðu á
svartnættistímum kommúnis-
mans, og vonast yfirvöld þar til,
að hún geti orðið einn af fulltrú-
um landsins út á við og gefið af
því dálítið aðra mynd en algeng-
ust er í fjölmiðlum.
Faðir Nechitu flýði ógnarstjórn
Nicolae Ceausescus 1985 en kona
hans, sem þá var ófrísk að
Nechitu, varð eftir. Þær mæð-
gurnar komust síðan vestur
tveimur árum síðar og nú býr fjöl-
skyldan í Los Angeles.
2,5 millj. kr. fyrir mynd
Nechita átti ekki mörg ár að
baki þegar hún fór að sýna áhuga
á málverkinu og hún var ekki
nema átta ára gömul þegar hún
hélt sína fyrstu einkasýningu.
Segja foreldrar hennar, að hún
hafi selt meira en 250 málverk
og sum fyrir allt að 2,5 millj. ísl.
kr.
Rúmenar vissu ekkert um
þeirra í Los Angeles sá hana
koma fram í sjónvarpsþætti en
þá tók líka rúmenska utanríkis-
ráðuneytið vel við sér og skipu-
lagði fyrir hana ferð til gamla
landsins og fleiri Evrópulanda.
Ástandið í Rúmeníu eftir áratuga
ógnarstjórn kommúnista er
hörmulegt á flestum sviðum og
sú mynd, sem dregin er upp af
landinu í erlendum fjölmiðlum,
er oft af betlurum, yfirfullum
munaðarleysingjahælum og börn-
um með alnæmi. Stjórnvöld vilja
að sjálfsögðu sýna aðrar og betri
hliðar á landinu og vona, að
Nechita geti hjálpað þeim við það.
„Rúmenía er ættland mitt og
þvi mun ég aldrei gleyma. Þar
bragðaði ég fyrst á rauðvíni og
borðaði kökurnar hennar ömmu,“
sagði Nechita á blaðamannafundi
í „Höll barnanna", sem reist var
á tímum kommúnista.
Breiðir pensildrættir, óhlutlæg
form og mikil litagleði einkenna
málverkin hennar Nechitu og þess
vegna hefur henni verið líkt við
Picasso.
„Ég tek þessa samlíkingu ekki
hátíðlega vegna þess, að ég er
ekki Picasso, ég er bara ég sjálf,“
segir Nechita en Stefan Gafíta,
fulltrúi utanríkisráðuneytisins,
segir, að enginn annar rúmenskur
listamaður eigi meiri velgengni
að fagna nú á dögum. Enginn
annar selji sín verk fyrir hundruð
þúsunda króna.
„Ég finn engin tengsl með
málverkum Nechitu og Picassos,"
sagði listaprófessorinn Dan
Grigorescu, „en í verkum hennar
endurspeglast sömu andstæðurn-
ar og sama litaskynið og einkenn-
andi er fyrir rúmenska listhefð.“