Morgunblaðið - 25.10.1996, Blaðsíða 16
16 FÖSTUDAGUR 25. OKTÓBER 1996
ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ
ÚRVERINU
Morgunblaðið/RAX
NÁMSKEIÐ um bætta meðferð á ferskum fiski eru einkum
ætluð sjómönnum.
Gera þarf átak
í gæðamálum
RANN SÓKNASTOFNUN fiskiðn-
aðarins skipuleggur nú námskeið,
sem ætlað er að bæta meðferð á
ferskum fiski. Sigurjón Arason,
efnaverkfræðingur hjá RF, segir
námskeiðin einkum ætluð sjómönn-
um og þar verði aðal áherslan lögð
á samhengi milli meðferðar hráefn-
isins og verðmætasköpunar.
Sífellt eru gerðar auknar kröfur
til gæða sjávarafurða og hér á landi
hefur um tíma átt sér stað nokkur
umræða um gæðamál og þau ekki
talin eins og best verður á kosið.
Siguijón segir að ef íslendingar
ætli að Iíta á sínar sjávarafurðir sem
þær bestu í heimi verði að gera átak
í gæðamálum því víða sé pottur brot-
inn í þeim efnum.
Hráefnið skiptir mestu máli
„Ég hef oft bent á að hráefnið
skipti mestu máli þegar kemur að
hágæða afurðum. Við munum því
fara af stað með námskeið sem höfða
fyrst og fremst til sjómanna. Það
er mjög brýnt að gæði hráefnisins
batni, sérstaklega núna þegar við
viljum fá hærra verð fyrir afurðir
okkar og samkepni við aðrar fiskteg-
undir harðnar, til dæmis alaskaufsa
og tegundir sem eru verðminni, að
okkar mati. Þær verða ekki verð-
meiri nema við vöndum til umgengn-
ina við hráefnið. Ef við ætlum að
halda stöðu okkar verðum við að
gera ennþá betur til að ná því
markmiði," segir Siguijón.
Farið í fræðilega þáttinn
Á námskeiðinu verður farið yfir
meðferð afla og aukna verðmæta-
sköpun, m.a. farið í saumana á nátt-
úrlegum breytingum sem verða á
fiski í vinnsluferlinu, áhrif veiðar-
færa á fiskinn, áhrif blóðgunar og
slægingar, þvott, flokkun, geymslu
og flutning hráefnisins, auk þess
sem farið verður yfir gæðastýringu
og skráningu upplýsinga. Siguijón
segir að einkum verði farið yfir
fræðilegan þátt þessara hluta en
minna verði um verklega tilsögn.
„Sjómönnum verður sagt hvaða atr-
iði ber að hafa í huga við til dæmis
blóðgun og slægingu, hvaða atriði
þarf að bæta og hvers vegna. Meg-
ináherslan verður á hvaða fræði
liggja þarna á bak við.“
Byggjiim á stórum
gagnagrunni
Siguijón segir að RF hafí í nokk-
urn tíma staðið fyrir athugunum á
gæðum hráefnis og reynt hafi verið
að finna hvaða atriði skera sig úr
þegar bæta eigi meðferð hráefnis-
ins. „Hér hefur meðal annars verið
unnið verkefnið Aflabót þar sem
rannsökuð var verðmætasköpun í
meðferð hráefnisins. Við munum
meðal annars flétta niðurstöður
þeirrar rannsóknar inn í þetta nám-
skeið og reyndar höfum við stóran
gagnagrunn sem við byggjum á,“
segir Siguijón.
Stefnt er að því að halda nám-
skeiðin sem víðast á landinu. Auk
námskeiðs fyrir sjómenn segir Sig-
uijón að einnig standi til að koma
á námskeiðum fyrir stjórnendur og
fískverkafólk í landi. „Við höfum
staðið fyrir námskeiðum þar sem
fjallað hefur verið sérstaklega um
frystingu, söltun og þurrkun. Nám-
skeiðin hafa verið haidin víða og
mikið sótt. Þar sýnum við mönnum
hvemig er best að standa að vinnsl-
unni til að ná betri árangri," segir
Siguijón.
Ráðstefna
um úthafsveiðar
„ÚTHAFSVEIÐAR íslendinga, upp-
haf eða endir“, er yfirskrift ráð-
stefnu, sem fram fer í dag, föstu-
dag, á Hótel Borg. Eins og fram
hefur komið í fréttum, hefur umræða
um úthafsveiðar innan og utan lög-
sögunnar farið vaxandi og mörgum
spurningum enn ósvarað. Ráðstefnu-
stjóri verður dr. Guðrún Pétursdótt-
ir, forstöðumaðiir Sjávarútvegsstofn-
unar Háskóla íslands.
Við upphaf ráðstefnunnar mun
Árni Ragnar Árnason, alþingismaður
og varaformaður sjávarútvegsnefnd-
ar Alþingis, flytja inngangsorð, en
að því loknu mun dr. Gunnar G.
Schram, prófessor, flytja erindi um
alþjóðlegar reglur, samþykktar og í
deiglunni. Þeir Jens Valdimarsson,
forstjóri ísbú hf., og Sigurbjörn
Svavarsson, útgerðarstjóri hjá
Granda hf., munu hafa framsögu um
möguleg úthafsveiðisvæði fyrir ís-
lensk skip. Ragnar Ólafsson útgerð-
armaður ræðir um skipan úthafs-
veiða, en að þessum umræðum lokn-
um mun Þórður Friðjónsson, for-
stjóri Þjóðhagsstofnunar, fjalla um
ávinning þjóðarbúsins af úthafsveið-
um og Olafur Sigurðsson, fréttamað-
ur RÚV, mun fjaila um alþjóðlega
fjölmiðlaumræðu um úthafsveiðar.
Ráðstefnan, sem stendur frá 9.30
til 17.00, er opin öllu áhugafólki um
málefnið, en skráning fer fram hjá
Málþingi.
Rúandískir hermenn sagðir beijast í Zaire
SÞ óttast neyðar-
ástand á svæðinu
Nairobi, Bukavu, Kigali. Reuter.
FULLTRÚAR alþjóðlegra hjálpar-
stofnana sögðu í gær að stjómvöld
í Zaire hefðu lokað landamærunum
að Rúanda við bæinn Gisenyi og
sakað rúandíska stjórnarhermenn
um að beijast með uppreisnar-
mönnum af þjóðerni Tútsa í aust-
urhluta Zaire. Stjórn Rúanda, þar
sem Tútsar eru allsráðandi, vísar
ásökunum um íhlutun á bug.
Hundruð þúsunda Zairemanna og
Hútúa, sem dvalist hafa í flótta-
mannabúðum í austurhluta Zaire,
hafa flúið bardagasvæðin undan-
fama daga og er ottast að neyðar-
ástand geti skapast.
Erlendir stjórnarerindrekar
segjast hafa heyrt að rúandískir
hermenn hafi tekið þátt í bardög-
unum að undanförnu og telja
hættu á að það geti orðið upphaf
átaka á stóra svæði í Mið-Afríku.
Rúandastjórn sagði í gær að sigrar
sem uppreisnarmenn, svonefndir
Banyamulenge, hefðu unnið stöf-
uðu af léiegri herstjórn Zairehers,
þjóðbræðumir í Rúanda hefðu látið
átökin afskiptalaus.
Sadako Ogata, framkvæmda-
stjóri Flóttamannahjálpar SÞ
(UNHCR), segir í yfirlýsingu að
flóttamannastraumurinn vaxi
stöðugt og hún óttast að átökin
breiðist enn út. „Haldi ailir deiluað-
ilar ekki aftur af sér óttast ég að
skelfilegir atburðir séu í aðsigi."
Fyrir tveim ámm féll um milljón
manns, aðallega Tútsar, er Hútúar
reyndu að útrýma þjóðarbroti
þeirra í Rúanda. Meira en milljón
Hútúa flúði land er Tútsar náðu
völdum og hótuðu að draga þá sem
stóðu fyrir þjóðarmorðinu fyrir
rétt.
„Ástandið er orðið svo slæmt
að það nálgast neyðarástand eins
og við horfðumst í augu við 1994,“
sagði Ron Redmond, talsmaður
UNCHR í Genf. Lítið mun vera til
af matvælum á svæðinu og gert
ráð fyrir að hvers kyns smitsjúk-
dómar geti breiðst hratt út vegna
hungurs og lélegs aðbúnaðar
flóttafólksins.
Upplausn í Zaire
Ringulreið hefur ríkt í stjórnar-
fari Zaire um langt skeið og ein-
ræðisherra landsins síðustu ára-
tugi, Mobutu Sese Seko, hefur
verið erlendis á sjúkrahúsi í tvo
mánuði. Heimildarmenn segja að
Reuter
FLÓTTAFÓLK frá austurhluta Zaire sem flúið hefur þorp sitt
vegpa bardaga Zairehers og uppreisnarmanna af þjóðerni Tútsa.
héraðshöfðingjar í austurhluta
landsins fari sínu fram og beiti illa
búnum herflokkum stjórnarinnar í
eigin valdaskaki, sem m.a. beinist
gegn þjóðarbroti Tútsa.
Tútsarnir í Zaire eru afkomend-
ur fólks sem settist að á svæðinu
fyrir nokkru öldum. Tútsar fara
nú með öll völd í Rúanda og grann-
ríkinu Búrundi þótt meirihluti íbúa
í löndunum tveim sé af þjóðerni
Hútúa.
FLYJA BARDAGASVÆÐI
Talið er að um 300.000 flóttamenn úr
röðum Hútúa frá Búrundl og Rúanda
hafi flúið til norðurs vegna bardaga í
grennd vlð búðir hjá borginni Uvira í
austurhluta Zaire, að sögn fulltrúa
Sameinuðu þjóðanna.
Samtökin eru byrjuð að flytja á brott starfsmenn
hjálparstofnana á svæðinu, einnig er starfslið
flutt frá borginni Goma í norðri. Hermenn stjóm-
valda í Zaire eru sagðir berjast við uppreisnar-
menn svonefndra Banyamulenge Tútsa.
%> Flóttamannabúöir
r -<Æoma
r'Kivu-\
!T\
S V
Butare ®
50 km
REUTERS
Páfi viðurkennir
þróunarkenninguna
Páfagarði. Keuter.
JÓHANNES Páll II. páfi hefur
viðurkennt þróunarkenninguna,
hann segir að hún sé „meira en
tilgáta" og samræmist kristinni
trú. Vísindamenn fögnuðu yftrlýs-
ingu páfa en líklegt er að hún að
hún valdi uppnámi meðal íhalds-
samra trúarhópa sem telja kenn-
inguna ganga í berhögg við frá-
sagnir Biblíunnar af sköpun
mannsins.
Páft lýsti þessu yfir í bréfí sem
hann sendi Vísindaakademíu Páfa-
garðs, stofnun sérfræðinga sem
er kaþólsku kirkjunni til ráðgjafar
um vísindarannsóknir.
Bréfið markar tímamót þar sem
páfí fellst þar á að þróunarkenn-
ingin virðist eiga við rök að styðj-
ast, en samkvæmt henni hafa öll
lífsform þróast með náttúruvali úr
eldri og frumstæðari lífsformum
en ekki verið sköpuð hvert fyrir
sig í eitt skipti fyrir öll. Páfí lagði
hins vegar áherslu á að guð hefði
skapað sál mannsins og hún væri
því ekki hluti af þessari þróun.
ítölsk dagblöð skýrðu frá yfír-
lýsingunni með stórum forsíðu-
fyrirsögnum. „Páfi segir að við
séum hugsanlega komin af
öpum,“ sagði í forsíðufrétt dag-
blaðsins II Giornale, sem þykir
íhaldsamt. La Repubblica sagði
að páfi hefði „friðmælst við Charl-
es Darwin", náttúruvísindamann-
inn sem lagði þróunarkenninguna
fram á öldinni sem leið.
„Meira en tilgáta"
„Það er í raun merkilegt að
þessi kenning hefur smámsaman
náð að festa rætur í hugum vís-
indamanna eftir margar upp-
götvanir á hinum ýmsu sviðum
þekkingar," segir í bréfi páfa.
Bætt er við að niðurstöður fjöl-
margra marktækra rannsókna
hnígi í eina átt og það sé „í sjálfu
sér mikilvæg rök fyrir þessari
kenningu".
Fyrsta ítarlega svar Páfagarðs
við þróunarkenningunni kom
fram í umburðarbréfi, sem Píus
XII. skrifaði árið 1950. Þar segir
að ekkert mæli gegn því að kenn-
ingin verði rædd en hins vegar
er varað við því að hún geti ver-
ið vatn á myllu kommúnista, sem
vilji sanna að guð hafi ekki átt
nokkurn þátt í sköpun mannsins.
Jóhannes Páll páfi segir að
þótt mannslíkaminn kunni að
hafa þróast úr eldri og frumstæð-
ari lífsformum hafi Guð skapað
sálina. „Nú, tæpri hálfri öld eftir
umburðarbréfið, leiðir ný þekk-
ing til viðurkenningar á því að
þróunarkenningin sé meira en
tilgáta," bætir hann við.
Vísindamenn fögnuðu yfirlýs-
ingu páfa, en nokkrir þeirra
bættu við að hún kæmi harla
seint. „Hún gerir mörgum kaþ-
ólskum vísindamönnum, sem
hafa tekið þátt í rannsóknum á
þróun mannsins, kleift að halda
áfram því starfi án þess að verða
fyrir ámælum eða örðugleikum,"
sagði Francesco Barone, ítalskur
vísindaheimspekingur.