Morgunblaðið - 01.03.1997, Blaðsíða 45

MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
LAUGARDAGUR 1. MARZ 1997 45
HERMANN
HERMANNSSON
+ Hermann Her-
mannsson var
fæddur í Miðhúsum
á Hellissandi 2.
október 1926. Hann
lést á Sjúkrahúsinu
í Stykkishólmi 22.
febrúar síðastlið-
inn. Faðir hans var
Hermann Her-
mannsson, f. í Svef-
neyjum á Breiða-
firði 29. júlí 1893,
d. 7. nóvember
1979. Foreldrar
hans voru Krist-
björg Sveinsdóttir,
f. í Flatey 19. desember 1853,
og Hermann Hermannsson úr
Eyrarsveit, f. 13. janúar 1869.
Móðir Hermanns var Agústína
Ingibjörg Krisljánsdóttir, f. 5.
ágúst 1892 í Magnúsarbúð í
Bjarneyjum á Breiðafirði, dótt-
ir hjónanna Kristjáns Eyjólfs-
sonar og Helgu Jónsdóttur sem
þar bjuggu. Ágústína lést 17.
febrúar 1979. Systkini Her-
manns voru: Veróníka, f. 23.
júní 1918, maki Lúðvík Júlíus
Albertsson, f. 13. júlí 1912, d.
8. ágúst 1987; Arnbjörg, f. 22.
september 1919, maki Magnús
Krisljánsson, f. 16.
júlí 1918, d. 22.
mars 1978; Krist-
björg, f. 22. janúar
1922, maki _ Guð-
mundur Ólafur
Bæringsson, f. 30.
ágúst 1917, Kristín,
f. 11. ágúst 1930,
maki Sæmundur
Bæringsson, f. 16.
maí 1923; og Helga,
f. 16. mars 1937,
maki Sævar Frið-
þjófsson, f. 30. októ-
ber 1936. Hálfbróð-
ir þeirra var Krist-
inn Friðberg Hermannsson, f.
23. nóvember 1928, d. 30. júlí
1995, kona Svava Hrafnhildur
Sigmundsdóttir, f. 16. ágúst
1936.
Hermann ólst upp í foreldra-
húsum. Hann kvæntist ekki en
bjó með foreldrum sínum með-
an þau lifðu. Eftir það bjó hann
einn í húsi sínu, Garði á Hellis-
sandi. Hermann stundaði sjó
lengst af ævinnar og smábú-
skap jafnframt.
Hermann verður jarðsunginn
frá Ingjaldshólskirlgu í dag og
hefst athöfnin klukkan 14.
Að eiga sitt æviskeið við rætur
Jökulsins eru forréttindi. Hraunin,
fjöllin og Breiðafjörðurinn með sín-
um fjölbreytileika hljóta að móta
huga og hönd. í þessu umhverfi
fæddist og ólst upp, lifði og lauk,
Hermann frændi minn, ævi sinni.
Hermann fæddist í Miðhúsum á
Hellissandi og ólst þar upp hjá for-
eldrum sínum og systrum. Á upp-
vaxtarárum Hermanns byggðust
atvinnuhættir fólks í litlum sjávar-
þorpum að mestu á því að stunda
sjó og smábúskap. Fólk bjó við nær
engin þægindi og í flestum tilvikum
við mjög þröngan húsakost. Við
þessi skilyrði ólst Hermann upp.
Faðir hans Hermann var sjómaður
og var einnig með smábúskap til
að framfleyta stórri fjölskyldu.
Hugur Hermanns stefndi snemma
á sjóinn og þar átti eftir að verða
hans ævistarf. Fljótlega eftir ferm-
ingu réð hann sig í skiprúm til
Magnúsar Grímssonar sem átti bát
sem nefndur var Marsinn og reri
honum úr Krossavík. Faðir hans
Hermann var þar einnig í skiprúmi
og sagði hann mér, að hann hefði
orðið að ábyrgjast að strákurinn
kláraði sig af þessu sem raunar kom
á daginn, því hans skiprúm var
ávallt vel skipað.
Hermann fór í vegavinnu suður
í Borgarfjörð sumarið 1942, þá 16
ára gamall og aftur sumarið 1943.
Þá var verið að leggja bílveg undir
Hafnarfjalli og inn um Andakíl að
Hvítárbrú til að bæta samgöngur
vestur og norður um land. Guð-
mundur Valdimarsson frændi hans
var þar einnig. Sagði hann mér að
Hermann hefði sýnt snilldar hand-
bragð þá þegar, þótt ungur væri,
svo að eftir því var tekið, við að
hlaða upp vegkanta með sniddum.
Bar þeta strax vott um handlagni
hans.
Fram undir tvítugsaldur var Her-
mann við róðra í Krossavík en þá
hleypti hann heimdraganum. Árið
1947 réð hann sig á Ólaf Bjarnason
frá Akranesi. Á þeim bát var skip-
stjóri hinn landskunni aflamaður
Njáll Þórðarson. Á Ólafi Bjarnasyni
var hann af og til í þijú ár, á þorsk-
og síldveiðum m.a. í Hvalfjarðar-
síldinni. í kringum 1949 fór Her-
mann á vetrarvertíð til Sandgerðis.
í Sandgerði var þá þó nokkur út-
gerð orðin og þar var hann í tvær
vertíðir. Sóttu sjómenn héðan þang-
að á vertíðir.
í Grundarfirði átti Hermann föð-
ursystur, Björgu, sem gift var Sig-
uijóni Halldórssyni og áttu þau mb.
Farsæl og var Siguijón formaður á
þeim bát. Árið 1952 réð Hermann
sig á Farsæl til Siguijóns og var
með honum í þijár vertíðir. Farsæll
fiskaði vel í Sandabrúninni. Á þeim
dögum mátti fiska, engin boð eða
bönn. Á sumrin var farið á reknet.
Á þessum árum stunduðu margir
bátar hér við Breiðafjörð þennan
veiðiskap með góðum árangri. Sig-
uijón á Farsæli var spurður um það
eitt sinn í viðtali hver væri ástæðan
fyrir því að hann aflaði svo vel ár
eftir ár. Svaraði hann þessu til; það
er ekki mér að þakka heldur því
hvað ég hef góðan mannskap. Þeg-
ar Hermann minntist á þessi ár sín
í Grundarfirði færðist hann allur í
aukana og fékk glampa í augun og
sagði; þá var ég uppá mitt besta.
Árið 1951 keypti Hermann trillu-
bátinn Ólaf ásamt frænda sínum
Guðmundi Valdimarssyni frá Görð-
um, en þeir voru systkinasynir,
Guðmundur sonur Svanfríðar föð-
ursystur Hermanns. Gerðu þeir bát-
inn út á handfæri vor og sumar en
á línu á haustin. Aflaðist þeim vel.
Hermann naut þess að vera formað-
ur á eigin báti. Til að ná árangri
þurfti að beita lagni, hugviti og
þekkja miðin, því ekki voru dýptar-
mælar eða staðsetningartæki komin
til sögunnar. Hermann afi minn lifði
sig inn í þessa útgerð og hjálpaði
til ef þörf var á. Bátinn Ólaf áttu
þeir í fjögur ár. Næstu tvö árin
reri hann úr Krossavík á Bárunni
með þeim Þorvaldi Eggertssyni og
Siguijóni Illugasyni. A þessum tíma
voru framkvæmdir við hafnargerð
í Rifi að komast í fullan gang. Arið
1957 réð Hermann sig í skiprúm
hjá Sigurði Kristjónssyni, sem var
nýfluttur í plássið og tekinn við
skipstjórn á mb. Ármanni. Þar var
Hermann í góðum félagsskap, því
valinn maður var í hveq'u rúmi og
aflinn eftir því. Skilyrði sköpuðust
til að bæta skipakostinn og Skarðs-
víkurnar komu hver af annarri.
Þetta voru hin glæsilegustu skip
sem slógu hvert aflametið á fætur
öðru. Með Sigga á Skarðsvíkinni
var Hermann til ársins 1989 eða í
32 ár. Öll þessi ár mátti segja að
Skarðsvíkin væri hans annað heim-
ili. En nú hætti Hermann glímunni
við Ægi konung, enda orðinn 63
ára gamall. En starfsviljinn var
óbilaður, enda átti Hermann eftir
að taka þátt í beitningu við útgerð
Helgu systur sinnar og Sævars
mágs síns á Saxhamri. Þótt aldur-
inn væri farinn að segja til sín skil-
að hann sínu.
Á sjómannadaginn 1994 var
Hermann sæmdur heiðursmerki
sjómannadagsráðs á Hellissandi og
Rifi. Við þetta sama tækifæri var
Sigurður skipstjóri á Skarðsvíkinni
heiðraður. En sá sem sá um að
heiðra þá við þetta tækifæri var
Konráð Ragnarsson sem var' stýri-
maður á Skarðsvíkinni margar ver-
tíðir og góður vinur Hermanns.
Hermanni þótti vænt um þessa við-
urkenningu. Fannst hann hafa
fengið umbun fyrir störf sín á sjón-
um.
Hermann móðurbróðir minn var
mjög náinn heimili foreldra minna
og fjölskyldu á Svalbarða. Ég minn-
ist þess að oft var til hans leitað
og þeirra feðganna, afa míns og
hans, vegna skyldleikans. Hann var
nokkur konar ráðgjafi í búskapnum
og aðstoðaði við byggingu fjárhús-
anna. Og okkur krökkunum var
hann sérlega góður frændi. Það fór
ekki fram hjá okkur hvað móður
okkar þótti vænt um þennan bróður
sinn, enda bar hún alltaf mikla
umhyggju fyrir honum og ekki síst
síðustu æviárin hans.
Þegar ég var smástrákur leit ég
upp til Hemma eins og hann var
oftast kallaður. Ég vildi líkjast hon-
um þegar ég yrði stór. Hann var
hár og myndarlegur með dökkt
hrokkið hár. Ég man hvað ég var
montinn af honum á sjómannadag-
inn þegar hann varð fljótastur í
beitningarkeppni, en í þá daga var
það fastur liður að keppa í beitn-
ingu á sjómannadaginn. Hermann
var hlýr og barngóður og sérlega
frændrækinn. Hændust yngstu
börnin mjög að honum og hópurinn
var stór sem fékk jóla- og tækifær-
isgjafir frá Hemma frænda.
Þegar við Ómar bróðir minn unn-
um saman við smíðar vann Her-
mann hjá okkur nokkur sumur. Það
var gott að hafa hann í vinnu, því
hann var sérlega stundvís og líkaði
illa ef ekki var séð fyrir að nóg
væri að gera. Okkur Auði eru veiði-
ferðirnar með honum í Búðardalsá
mjög minnisstæðar. Veiðiáhuginn
var mikill. Þar fylgdi hugur máli.
Um fátt annað var rætt en veiði-
mennskuna eða hvað myndi veiðast
næsta dag.
Árið 1960 keypti Hermann húsið
Garð og fluttist þangað ásamt for-
eldrum sínum. Bjuggu þau þar í
skjóli hans til æviloka. í Miðhúsum
var húsakostur þröngur. Urðu því
mikil umskipti er flutt var í Garð.
Þar voru ætíð viss verkaskipti á
heimilinu. Afí sá um búskapinn með
dyggri aðstoð Hemma sem hafði
alla tíð sérstaklega gaman af kind-
um. Lögðu þeir feðgar sig fram við
að eiga vænan og fijósaman bú-
stofn. Amma Ágústína sá um allt
innanstokks meðan heilsan leyfði.
Henni féll aldrei verk úr hendi. Var
sípijónandi, að stykkja eða bæta.
Þegar kraftar hennar þrutu kom í
ljós sérstök snyrtimennska Hemma
við heimilishaldið og hæfileiki hans
að halda heimilinu í sömu skorðum
og áður. En ekki má gleymast þátt-
ur Helgu systur hans. Hennar að-
stoð við þetta heimili var ómetanleg
bæði fýrr og síðar. Sérstaklega þó
eftir að illvígur sjúkdómur fór að
heija á Hemma. Þá var hún hans
stoð og stytta og hjálpaði honum
að taka þessum veikindum sínum
af slíku æðruleysi að aðdáun vakti.
Helga og Sævar eiga miklar þakkir
skildar fyrir alla umönnun og ástúð
sem þau sýndu honum í erfiðri bar-
áttu þar til yfir lauk.
Að leiðarlokum þökkum við hjón-
in Hemma allar samverustundirnar.
Hlýhug til okkar og barnanna okk-
ar. Blessuð sé minning hans.
Smári J. Lúðvíksson.
Látinn er ástkær móðurbróðir
okkar, Hermann Hermannsson, eða
frændi eins og við kölluðum hann
jafnan. Þegar við vorum börn viss-
um við ekki hvort hann héti Hemmi
eða frændi. Við vorum þeirrar gæfu
aðnjótandi að eiga þennan sérstaka
frænda, sem dekraði við okkur
systkinin og síðar börnin okkar eins
og hann ætti okkur. Honum fannst
svo gaman að gleðja aðra, hann
fylltist barnslegri gleði þegar hann
gaf börnunum gafir. Frændi var
alltaf rausnarlegur í gjöfum sínum,
bara það besta voru hans einkunn-
arorð. Félagsskapur barnana var
honum mjög mikils virði. Við eld-
húsborðið heima í Rifi kenndi hann
okkur að spila ólsen ólsen og löngu-
vitleysu og seinna börnum okkar.
Gat spilamenskan dregist á langinn
og oftar en ekki unnum við, hvern-
ig sem á því nú stóð. Margar minn-
ingar skjóta upp kollinum þegar við
hugsum til baka. Þegar við vorum
lítil fórum við í gönguferðir á
sunnudögum og var þá mesta sport-
ið að fá að leiða frænda. Frændi
tjaldaði oft fyrir okkur á túninu sem
hann og afi heyjuðu, tjaldið var
einskonar sparitjald því það var
fínna en önnur tjöld sem við höðum
séð, vorum við alsæl að fá að leika
okkur í því.
Frændi var mikill dýravinur.
Voru fuglar og kindur uppáhalds-
dýrin hans. Hann þekkti flest allar
fuglategundir, bæði af hljóðum
þeirra og útliti. Sérstakur vinur
hans var hrafninn sem hann gaf á
hvetjum degi fyrir utan húsið sitt.
Á vorin fylgdist hann með æðar-
kolluvarpinu í Rifi og var áhuginn
slíkur að hann taldi kolluhjónin í
varphólmanum á hveijum degi á
meðan á varptímanum stóð. Af
sama áhuga sinnti hann kindunum
sínum, en alla tíð hélt hann kindur,
fyrst með föður sínum en síðar með
föður okkar, mági sínum.
Frændi bjó einn eftir að amma
og afi dóu, en þau létust bæði árið
1979. Hann var sérstaklega mikið
snyrtimenni og var alltaf mjög
hreint í kringum hann, hvort sem
um var að ræða heimilið, garðurinn
eða vinnustaðurinn. Hann sló garð-
inn í kringum húsið sitt einu sinni
í viku, það brást ekki sama hvemig
veðrið var, slík var reglusemin.
Frændi var haldinn miklum lax-
veiðáhuga og voru ófáar veiðferð-
irnar sem hann fór með okkur fjöl-
skyldunni. Spennan og tilhlökkunin
leyndu sér ekki í öllu hans fasi og
ræddi hann dögum saman um vænt-
anlegar veiðferðir. Alltaf fannst
honum gaman, en mesta skemmt-
unin var þó ef vel veiddist.
Frændi var alinn upp á þeim tíma
sem fólk bar sig vel og kvartaði
ekki undan smámunum, og hann
kvartaði svo sannarlega ekki. Það
má vera með ólíkindum að maður
í nútímaþjóðfélagi fari ekki til lækn-
is fyrr en hann er orðinn 67 ára
gamall, en það var svo með hann.
Hann var þá orðinn mjög kvalinn
af því meini sem síðan dró hann til
dauða á þremur árum. Það var í
raun mjög merkilegt hvað hann
aðlagaðist því að vera á hinum
ýmsu spítölum og að þurfa að dvelj-
ast langdvölum í Reykjavík. Hann
hafði nefnilega aldrei séð neinn til-
gang í Reykjavíkurferðum og hafði
ekki komið þangað svo árum skipti.
Það var dæmigert fyrir hans per-
+ Áslaug Sigurðardóttir
fæddist í Söðulsholti í Eyja-
hreppi í Hnappadalssýslu 15.
ágúst 1907. Hún lést á Sjúkra-
húsi Reykjavíkur 19. febrúar
síðastliðinn og fór útför hennar
fram frá Áskirkju 27. febrúar.
Áslaug Sigurðardóttir var á ní-
tugasta aldursári er hún lést. Hún
var ein þeirra kvenna sem unnu
fjölskyldunni allt, var húsfreyja af
bestu gerð. Hún átti níu börn með
manni sínum Guðmundi Steinþóri
Magnúsi á 14 ára tímabili, fyrsta
barnið kom er hún var nýorðin 27
ára.
Áslaug stóð þéttingsfast við hlið
útivinnandi manns síns, er vann
lengi baki brotnu við vöruflutninga
á bifreið sinni. Áslaug sá sitt hlut-
verk í mikilvægi heimavinnandi
húsmóður sem hún vann af stakri
kostgæfni og gerði heimilið að
skjóli sem eftir var tekið. Alltaf var
hún heima með matinn tilbúinn á
réttum tíma. Að nærast var for-
senda úthaldsins sem þörf var á
hjá börnum og maka. Börnin ólust
upp við nærveru sterkrar persónu-
gerðar er var kröfuhörð við sjálfa
sig og átti það vafalítið mikinn
sónuleika að láta engan bilbug á
sér finna og að valda ekki öðrum
áhyggjum.
Minninguna um frænda munum
við og böm okkar varðveita í hjört-
um okkar. Við erum þakklát fyrir
allan þann kærleik, ást og um-
hyggju sem hann sýndi okkur í
gegnum árin. Guð geymi sálu hans
og megi hann hvíla í friði.
Halldóra, Sæunn og
Friðþjófur.
Vinur okkar Hermann er fallinn
frá eftir langa og erfiða sjúkdóms-
Iegu. Eftir að foreldrar hans dóu,
bjó hann einn í húsi sínu sem heit-
ir Garður á Hellissandi. Hermann
var einhleypur alla sína ævi.
Ég kynntist Hermanni fyrst árið
1957 þegar ég gerðist skipstjóri á
bát frá Rifi á Snæfellsnesi sem hét
Ármann SH. Þá byijaði Hermann
að beita hjá útgerðinni. Síðan fylgdi
hann mér til sjós þar til ég hætti
sem skipstjóri árið 1989 eða í 32
ár. Aldrei var Hermann frá störfum
einn einasta dag í öll þessi ár. Varð
aldrei veikur.
Hermann var einn af þessum
mönnum sem var fullur af kappi
og atorku allt sitt líf og allt til þess
að sá sjúkdómur sem alltof marga
leggur að velli, krabbameinið, leiddi
hann að lokum til dauða.
Eitt af því sem einkenndi Her-
mann var það, að alveg sama var
í hvaða störf hann gekk, hann var
alltaf fyrstur til starfa.
í þessi 32 ár höfum við víða far-
ið og við margt fengist og það hef-
ur verið ómetanlegt að hafa með
sér mann eins og Hermann sem
alltaf var hægt að treysta á.
Hermann veitti sér ekki margt
um ævina. Það var hans tilhlökkun
þegar við sigldum með físk á erlend-
ar hafnir og eins að fara í einn til
tvo laxveiðitúra yfir sumarið. Ef
Hermann fékkst með í veiðitúr var
ferðinni borgið því hann smitaði
alla með áhuga sínum. Hermann
hafði reyndar slíkan áhuga á öllu
sem hann tók sér fyrir hendur.
Þó að Hermann væri einhleypur
alla sína ævi, var hann samt ekki
einn á báti, því á heimili Sævars
og Helgu systur hans var hans
annað heimili. Samstilltari systkin
er ekki hægt að hugsa sér. Enda á
Helga systir hans sér fáa líka. Hef-
ur hún mikið á sig lagt í veikindum
Hermanns og ber þeim hjónum
miklar þakkir fyrir það.
Guð blessi minningu Hermanns
Hermannssonar og hafi hann þökk
fyrir samveruna.
Sigurður Kristjónsson,
Sigurður V. Sigurðsson.
þátt í að öll reynast uppkomin börn-
in elju- og nægjusöm. Áslaugu
þótti reglulega vænt um öll barna-
börnin sín. Upp úr 1950 var „Sveit-
in við Sundin", Reykjavík, að sumu
leyti enn sveitahérað. Þau hjónin
hófu síðar sauðfjárrækt í Vatn-
sendalandi. Eins og nærri má geta
komu bömin og barnabörnin þang-
að á sumrin og fengu góðar veiting-
ar. Þau Áslaug og Guðmundur voru
með aukabúskapinn í áratugi,
kannski ekki af nauðsyn síður en
einskærum áhuga.
Áslaug var stolt kona og hafði
til að bara það yfirbragð að geta
leyst úrlausnarefni líðandi stundar
án utanaðkomandi aðstoðar. Kyn-
slóð hennar vildi gera þjóðfélaginu
gagn með daglegri umönnun alls
þess sem var í kringum mann. Hún
vildi búa sem lengst heima á Lang-
holtsvegi ásamt manni sínum, sem
lifir hana, og varð þeim það auðið
fram á síðasta ár.
Með Áslaugu hverfur ein þeirra
kjamakvenna sem hljóðalaust
lögðu sitt af mörkum á vogaskál
góðu verðmætanna í lífinu. Megi
minning hennar lifa.
Stefán F. Hjartarson.
ÁSLAUG
SIG URÐARDÓTTIR