Morgunblaðið - 02.08.1997, Síða 37

36 LAUGARDAGUR 2. ÁGÚST 1997
MORGUNBLAÐIÐ

STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík.
FRAMKVÆMDASTJÓRI: Hallgrímur B. Geirsson.
RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
SKRIÐUR KOMINN
Á VAXTALÆKKUN
SKRIÐUR virðist vera kominn á lækkun vaxta í banka-
kerfinu, en í gær lækkaði Búnaðarbankinn vexti í
annað sinn á þremur vikum og Landsbankinn lækkaði
einnig sína vexti nokkuð. Búizt er við því, að framhald
verði á lækkun vaxta á næstu mánuðum, enda eru orð-
in gerbreytt viðhorf í fjármálum ríkisins og efnahagsmál-
um almennt.
Astæðurnar fyrir lækkun vaxta eru fyrst og fremst
þær, að mati sérfræðinga, að vextir eru 2,5-3% hærri
hér á landi en í nágrannalöndunum. Lánsfjárþörf ríkis-
ins er orðin lítil sem engin og jafnframt hefur sparnað-
ur landsmanna aukizt, fyrst og fremst í lífeyrissjóðum,
og ójafnvægi því skapast í framboði og eftirspurn á
innlendum peningamarkaði. Þetta hefur haft í för með
sér, að lántakendur hafa leitað á erlenda fjármagnsmark-
aði. Þá hefur gengi krónunnar styrkst síðustu mánuði
og gengishagnaðurinn gerir það enn hagkvæmara að
taka lán erlendis og nota eða endurlána féð innanlands.
Loks hefur nýtt og hækkað lánshæfismat íslenzka ríkis-
ins af hálfu bandaríska matsfyrirtækisins Moodys haft
áhrif til vaxtalækkunar hér á landi, enda leiðir það til
bættra lánskjara ríkisins á erlendum mörkuðum og
væntanlega einnig annarra íslenzkra stofnana og fyrir-
tækja.
Þessi þróun er fagnaðarefni, enda mjög jákvæð jafnt
fyrir ríkið, fyrirtækin og heimilin. Allar efnahagsspár
fram yfir aldamótin benda til þess, að vaxtamunur á
innlendum og erlendum fjármagnsmarkaði geti minnkað
áfram.
RAUSNARLEGAR
GJAFIR
FYRIR því er gömul og góð hefð á íslandi að einstakl-
ingar og samtök þeirra láti fé af hendi rakna til
verðugra málefna, ekki síst á sviði líknarmála. Þannig
hefur tekist að byggja upp nauðsynlega starfsemi er
vart hefði þrifist ef treysta hefði átt á stuðning opin-
berra aðila einvörðungu.
í tilefni af því að hundrað ár eru liðin frá því að
Oddfellowreglan hóf störf á íslandi hafa félagar hennar
ákveðið að veija þrjátíu og þremur milljónum króna til
uppbyggingar líknardeildar Landspítalans, sem opnuð
verður í Kópavogi á næsta ári. Þá hefur Oddfellowregl-
an styrkt rannsóknarverkefni við barna- og unglingageð-
deild Landspítalans um tvær milljónir og Fræðslumið-
stöð í fíknivörnum um sömu upphæð. Oddfellowstúkan
Ingólfur, sú fyrsta er stofnuð var á íslandi, hefur að
auki styrkt Landspítalann til tækjakaupa með 3,5 millj-
óna framlagi og afhent Krýsuvíkursamtökunum milljón
krónur í styrk.
Þetta eru rausnarlegar gjafir er munu koma að góðum
notum. í samtali við Geir Zoéga, stórsír Oddfellowregl-
unnar, kemur fram að hún var á sínum tíma stofnuð til
að vinna að líknarmálum. Islenskir félagar reglunnar
hafa með gjöfum si'num sýnt að þeir starfa áfram í þeim
anda.
VERSLUNAR-
MANNAHELGI
MESTA ferðahelgi ársins er runnin upp og að venju
verða þúsundir manna á faraldsfæti um verslunar-
mannahelgina og umferðarþungi meiri en á nokkrum
öðrum tíma ársins. Eitt helsta einkenni þessarar helgar
líkt og áður eru útihátíðir er einkum eru ætlaðar ung-
mennum.
Reynslan sýnir að ef skynsemin er ekki með í för um
verslunarmannahelgina geta hræðileg slys átt sér stað
í umferð og á skemmtunum.
Það er því fyllsta ástæða til að hvetja fólk til að sýna
aðgát á ferðalögum helgarinnar þannig að hægt sé að
tryggja slysalausa verslunarmannahelgi.
*
Olíkar væntingar um samstarfssamninga
A-flokkanna og Dagsprents í útgáfumálum
„Hvenær er blað
nýtt og hvenær er
blað ekki nýtt?“
Átökum um blaðaútgáfu innan Alþýðufiokks
og Alþýðubandalags virðist hvergi nærrí lokið
þrátt fyrir samkomulag flokkanna og Dags-
prents um útgáfu Dags-Tímans. Uppi eru
mismunandi lýsingar á því hvað samstarfs-
samningamir fela í sér eða hvemig það blað
á að verða sem flokkamir ætla að efla og
styðja. í grein Egils Ólafssonar og Ómars
Friðrikssonar kemur fram að erfíð fjárhags-
staða átti dijúgan þátt í samningunum.
VERÐUR maður ekki að vera
viðstaddur líkvökuna?" lét
þungbúinn alþýðuflokks-
maður sér um munn fara
á leið inn á flokksstjórnarfund Al-
þýðuflokksins sl. miðvikudagskvöld.
Þar kynnti Sighvatur Björgvinsson
flokksfélögum sínum samkomulagið
við forsvarsmenn Ftjálsrar fjölmiðl-
unar hf. og Dagsprents hf., sem gefur
út Dag-Tímann, um að leggja Alþýðu-
blaðið niður sem dagblað og hefja
nýtt samstarf um dagblaðaútgáfu.
Framkvæmdastjórnir Alþýðu-
bandalags og Alþýðuflokks og flokks-
stjórn Alþýðuflokksins hafa einum
rómi fallist á að leggja málgögn sín
niður og ganga til liðs við útgáfu
dagblaðs á vegum Dagsprents. Al-
þýðubandalagið skuldbindur sig til
að hætta útgáfu Vikublaðsins í þijú
ár skv. samningi Margrétar Frí-
mannsdóttur, formanns Alþýðu-
bandalagsins, við Dagsprent og Al-
þýðuflokkurinn skuldbindur sig til að
leggja Alþýðublaðið niður sem dag-
blað í átta ár, skv. samningi Sighvats
Björgvinssonar við sömu aðila. Mark-
miðið er að gefið verði út dagblað sem
höfði til jafnaðar- og samvinnumanna
og verði um leið skref í nánara sam-
starfi flokkanna í stjórnmálum.
Valdabarátta hafin í
Alþýðuflokknum?
Leynd hefur hvílt yfir samningun-
um sem hefur aðeins verið dreift til
fárra aðila en skv. upplýsingum
Morgunblaðsins er gert ráð fyrir að
flokkarnir fái m.a. auglýsingaafslætti
hjá Degi-Tímanum, starfsmenn fái
störf hjá útgáfunni og áskrifendalist-
ar Vikublaðsins og Alþýðublaðsins
verði lagðir til hinnar sameiginlegu
útgáfu. Kveðið er almennt á um sam-
starf og stuðning flokkanna án þess
þó að þeim sé á nokkurn hátt tryggð
formlega aðkoma að útgáfu eða rit-
stjórn blaðsins og ekki verði um fjár-
framlög eða hlutafjárloforð að ræða
af hálfu flokkanna. Heimildir herma
að samningur Alþýðuflokksins við
Dagsprent sé í nokkru frábrugðinn
samningi Alþýðubandalagsins. Þar sé
kveðið skýrar á um að stefnt sé að
því að hefja útgáfu á nýju dagblaði
jafnaðar- og samvinnumanna 15. sept-
ember. Ennfremur er aflétt uppsöfn-
uðum skuldum Alþýðuflokksins vegna
útgáfu Alþýðublaðsins frá fyrri tíð sem
nema nokkrum milljónum króna. Þar
er m.a. um að ræða prentskuldir við
ísafoldarprentsmiðju (dótturfyrirtæki
Frjálsrar fjölmiðlunar).
Atburðarásin síðustu viku var hröð
þótt málið ætti sér langan aðdrag-
anda. Inn í það hefur blandast vax-
andi vandi forystu Alþýðubandalags-
ins vegna kaupa Tilsjár hf., útgáfufé-
lags Vikublaðsins, á 49% hlut í Hel-
garpóstinum, fjárhagsvandræði og
skuldir, sem aflétt var af báðum
flokkunum með samningunum við
Dagsprent og Fijálsa fjölmiðlun, og
ekki síst valdabarátta um formennsku
í Alþýðuflokknum sem nokkrir heim-
ildarmanna blaðsins staðhæfa að sé
komin í gang. Hana megi rekja til
flokksþingsins í fyrra þegar Sighvat-
ur bar sigurorð af Guðmundi Árna
Stefánssyni í formannskjöri. Efa-
semdir og yfirlýsingar ýmissa for-
ystumanna krata undanfarna daga
um samkomulagið beri að skoða með
hliðsjón af þessu. Menn virðast ekki
hafa sama skilning á hvað felst í sam-
starfssamningi Aiþýðuflokksins við
Dagsprent. Ymist tala menn um að
skapa Degi-Tímanum tækifæri til að
styrkjast eða að stefnt sé að útgáfu
nýs dagblaðs. Einn viðmælenda Iýsti
því svo að fallist hefði verið á þetta
samkomulag á þeim forsendum að
um nýtt blað yrði að ræða, með nýjum
efnistökum, nýrri ritstjórn og breyttu
útliti. Gangi þessar forsendur ekki
eftir, og í ljós komi að menn hafi
verið plataðir til að leggja niður Al-
þýðublaðið muni það hafa alvarlegar
afleiðingar innan flokksins.
Forysta flokkanna er þegar tekin
til við að afla Degi-Tímanum áskrif-
enda og stuðnings en lýsingum á því
blaði sem flokkarnir ætla að styrkja
ber ekki að öllu leyti saman. I gær
barst áskrifendum Álþýðublaðsins og
Vikublaðsins nær samhljóða bréf,
undirritað af formönnum flokkanna
og ritstjórum blaðanna, þar
sem þeir eru hvattir til að
fylgjast með Degi-Tíman-
um. Lýst er yfír að nú sé
að opnast langþráð tæki-
færi til þess að byggja upp
á næstu misserum spenn-
andi kost á dagblaðamarkaðinum.
„Næstu vikur verða notaðar til að
undirbúa útkomu þessa blaðs. Fram
til þess tíma verður Dagur-Tíminn
grundvöllur þessa samstarfs," segir í
bréfí Alþýðuflokksins en þá setningu
er hins vegar ekki að finna í bréfi
Alþýðubandalagsins sem er að öðru
leyti samhljóða bréfí Alþýðuflokksins.
Eyjólfur Sveinsson, stjórnarformaður
Dagsprents, hefur tekið skýrt fram á
undanförnum dögum að flokkarnir
muni engin áhrif hafa á ritstjórn eða
ritstjórnarstefnu Dags-Tímans.
Nýtt blað eða ekki?
Guðmundur Árni Stefánsson var
spurður hvort bæri að skilja yfirlýs-
ingar hans þannig að hann væri þeirr-
Rætt meðal
__ krata að
Össur verði
ritstjóri
ar skoðunar að tími flokksblaðanna
væri ekki liðinn. „Alþýðuflokkurinn,
sem slíkur ætlar ekki að fara að gefa
út nýtt blað. En þegar Alþýðublaðið
er lagt niður eftir 80 ára útgáfu vilja
flokksmenn eðlilega hafa skýra mynd
af því hvað taki við og hvort sjónar-
mið jafnaðarstefnunnar fái að njóta
sín í þessu nýja blaði. Það var alveg
skýrt á flokksstjórnarfundinum á
miðvikudaginn að menn voru að tala
um nýtt blað jafnaðar- og samvinnu-
manna. Það væri ákaflega óskynsam-
legt að ætla sér að nálgast viðhorf
jafnaðarmanna og kaupendur í röðum
jafnaðarmanna með því halda áfram
að þreyja þorrann og góuna með
Degi-Tímanum, sem er blað sem á
rætur í Framsóknarflokkunum. Það
er ákaflega lítið nýjabrum í því.“
Guðmundur Árni sagði einnig að á
flokksstjórnarfundinum hefði komið
fram að formaður Alþýðuflokksins
yrði hafður með í ráðum við mótun
á nýju blaði.
Sighvatur Björgvinsson, formaður
Alþýðuflokksins, var spurður hvort
hann liti svo á að stefnt væri að út-
gáfu nýs blaðs. „Hvenær er blað nýtt
og hvenær er blað ekki nýtt? Það hef-
ur verið rætt um að það sé nauðsyn-
legt að gera breytingar miðað við þau
nýju markmið sem verið er að setja
blaðinu. Við höfum einsett okkur að
ljúka því öllu saman fyrir miðjan sept-
ember. Rætt hefur verið um hvort
rétt sé að breyta nafni, en engin
ákvörðun hefur verið um það tekin.“
Sighvatur sagði að flokkarnir
hefðu ekki sett fram neinar kröfur
um ritstjórastól og engin ákvæði
væru um slíkt í samstarfssamningn-
um. Afskipti flokka af ritstjórn blaða
heyrðu til liðnum tíma.
Margrét Frímannsdóttir segir að-
spurð að alþýðuflokksmenn verði að
svara sjálfir fyrir skoðanir sínar á
afskiptum stjórnmálaflokka af blað-
aútgáfu. Sín skoðun sé sú að tími
flokksblaðanna sé liðinn og á þessum
tímamótum eigi flokkarnir ekki að
skipta sér af útgáfu þess blaðs sem
þeir vilji leggja lið. Oft hefði verið
talað um að Alþýðubandalagið fylgd-
ist ekki með tímanum en það ætti
ekki við í þessum efnum hvað sem
svo mætti segja um Alþýðuflokkinn.
Tap á Alþýðublaðinu
Staða Alþýðuflokksins til þess að
halda áfram útgáfu Alþýðublaðsins
er veik. Um síðustu áramót var það
alvarlega rætt innan flokksins að
hætta útgáfu Alþýðublaðs-
ins. Mikil átök urðu um
framtíð Alþýðublaðsins á
aukafundi flokksstjórnar
25. janúar en þar kom fram
________ tillaga um að hætta útgáfu
blaðsins ótímabundið vegna
erfiðrar fjárhagsstöðu. Áætlað var að
blaðið skuldaði 8-10 milljónir kr.
Innan flokksins voru margir þeirrar
skoðunar að leita ætti allra leiða til
að halda útgáfunni áfram. Þá þegar
voru komnar fram hugmyndir um að
ganga til samstarfs við Dagsprent.
Athyglisverð eru ummæli Guðmundar
Árna Stefánssonar í frétt sem birtist
í Vikublaðinu 31. janúar, en þar sagði
hann: „Það er mikið óráð að hætta
útgáfu blaðsins nú og sala þess til
Dags-Tímans kemur ekki til greina.
Af tvennu illu væri betra að blaðið
fengi að deyja með sæmd frekar en
að afhendaþað íhaldinu og fjölmiðla-
veldi Jóns Olafssonar, fyrir eitthvert
smælki."
7. febrúar varð niðurstaðan sú að
MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 2. ÁGÚST 1997 37
agur-
CÐmi
besti tími dagsins!
fáw W
.
Morgunblaðið/ Jim Smart
SIGHVATUR Björgvinsson og Margrét Frímannsdóttir fagna undirritun samnings við Dagsprent.
gengið var frá samningi um að Al-
þýðublaðsútgáfan ehf., sem er að 80%
hlut í eigu Fijálsrar fjöimiðlunar hf.,
tæki að sér útgáfu Alþýðublaðsins í
níu mánuði eða til 10. nóvember.
Samningurinn var gerður við Alþýðu-
flokkinn og Alprent hf. sem gaf út
Alþýðublaðið. Gera átti úrslitatilraun
til að tryggja útgáfugrundvöll Alþýðu-
blaðsins. Nokkrum dögum síðar var
Össur Skarphéðinsson alþingismaður
ráðinn ritstjóri blaðsins. I vor tók svo
stjóm Þjóðvaka ákvörðun um að Þjóð-
vakablaðið rynni inn í þessa útgáfu
með sameiningu Þjóðvakablaðsins og
Alþýðublaðsins. Forysta Þjóðvaka hef-
ur þannig átt beinan hlut að samkomu-
laginu sem gert hefur verið.
Sighvatur sagði að það hefði ekki
verið raunhæfur kostur fyrir Alþýðu-
flokkinn að halda útgáfu Alþýðublaðs-
ins áfram eftir 10. nóvember. Flokkur-
inn væri búinn að tapa miklum fjár-
munum á blaðaútgáfu í gegnum árin.
Vikublaðið í vörn
Alþýðubandalagið hefur tapað um-
talsverðum fjármunum á blaðaútgáfu
í gegnum árin. Vegna erfiðrar rekstr-
arstöðu Þjóðviljans og skulda ákvað
flokkurinn að hætta útgáfu Þjóðvilj-
ans í ársbyrjun 1992, en blaðið hafði
þá komið út í 55 ár. Útgáfufélag
blaðsins, Bjarki hf., varð síðan gjald-
þrota. Nokkrum mánuðum seinna hóf
Alþýðubandalagið útgáfu Vikublaðs-
ins, sem í upphafí var rekið af flokkn-
um sjálfum, en í ársbyijun 1996 var
stofnað sérstakt útgáfufélag, Tilsjá
ehf., um rekstur blaðsins. Alþýðu-
bandalagið á allt hlutaféð í Tilsjá.
Ekki hefur verið almenn ánægja
með útgáfumál Alþýðubandalagsins á
seinni árum. Vikublaðið hefur ekki
fallið öllum í geð og fjárhagsgrun-
dvöllur útgáfunnar hefur verið veik-
ur. „Mjög margir fylgismenn Alþýðu-
bandalagsins hafa aldrei haft trú eða
væntumþykju gagnvart blaðinu.
Vikublaðið hefur alltaf mætt mótbyr
og samanburðurinn við Þjóðviljann
er okkur óhagstæður," sagði Friðrik
Þór Guðmundsson, ritstjóri og fram-
kvæmdastjóri Vikublaðsins.
Kristinn H. Gunnarsson alþingis-
maður lagði það til í framkvæmda-
stjórn Alþýðubandalagsins fyrir bráð-
um tveimur árum að flokkurinn hætti
útgáfu Vikublaðsins. „Það er nokkuð
langt síðan það var ljóst að þetta var
útgáfa sem var rekin með umtals-
verðu tapi og skilaði litlum pólitískum
ávinningi, ef nokkrum. Ég lagði því
til að menn hættu þessari útgáfu. Það
má segja að nú séu aðrir fram-
kvæmdastjórnarmenn komnir á mína
skoðun. Ætli láti ekki nærri að tapið
af rekstri blaðsins hafí verið 100
þúsund krónur á viku síðustu þijú ár.“
Friðrik Þór sagði þessar tölur rang-
ar hjá Kristni og málflutninginn frá-
leitan. Blaðið hefði að vísu verið rek-
ið með 9 milljóna króna tapi árið
1995 en á síðasta ári og það sem af
er þessu ári hefði tekist að reka blað-
ið réttum megin við núllið.
Rekstur Tilsjár gerður upp
Valþór Hlöðversson, stjórnarfor-
maður Tilsjár, sagði að nú yrði geng-
ið í það að gera upp rekstur Tilsjár.
Hann sagðist gera sér vonir um að
félagið gæti staðið við allar skuldbind-
ingar sínar en það færi þó mikið eft-
ir því hvernig því gengi að innheimta
kröfur hjá áskrifendum og auglýsend-
um. Ef það gengi hins vegar ekki
eins og vonir stæðu til myndi Alþýðu-
bandalagið greiða það sem á vantar.
Stjórn Tilsjár, en hana skipa Val-
þór Hlöðversson, Jón Gunnar Ottós-
son (eiginmaður Margrétar Frí-
mannsdóttur) og Sigríður Jóhannes-
dóttir, eru í persónulegum ábyrgðum
fyrir skuldum Tilsjár við Landsbank-
ann. Bankarnir gera almennt kröfu
um slíkar ábyrgðir þegar um er að
ræða félög sem eiga litlar eða engar
eignir.
Margrét Frímannsdóttir segir að
þessar ábyrgðir hafi ekki skipt neinu
máli varðandi þær ákvarðanir sem
flokkurinn tók í þessu máli. Þetta
væru lágar upphæðir, hver og einn
hefði verið í ábyrgð fyrir um einni
milljón króna. Hún sagðist vita að
flokksmenn annarra flokka hefðu
þurft að taka á sig sambærilegar
ábyrgðir vegna skulda sem stofnað
hefði verið til vegna útgáfumála eða
kosningaútgjalda. Sighvatur Björg-
vinsson staðfesti að hann hefði oftar
en einu sinni tekið á sig skuldir vegna
útgáfu Alþýðuflokksins í gegnum tíð-
ina. Valþór tók undir með Margréti
og sagði að ábyrgðirnar hefðu engu
máli skipt varðandi þær ákvarðanir
sem flokkurinn tók.
Vandræðagangurvegna
Helgarpóstsins
Upphaf málsins má rekja til þess
að þegar Helgarpósturinn var að
komast í þrot í fyrra ákváðu nokkrir
starfsmenn Vikublaðsins og stjórn
Tilsjár að kaupa blaðið af prentsmiðj-
unni Odda sem þá hafði yfírtekið blað-
ið vegna prentskulda. Stofnað var
sérstakt félag um reksturinn, Lesmál
ehf. Tilsjá lagði fram fímm milljón
króna hlutafé, en Páll Vilhjálmsson,
Árni Björn Ómarsson og fleiri fimm
milljónir á móti. Valþór Hlöðversson
sagði að hugmyndin hefði ekki verið
að Alþýðubandalagið eða alþýðu-
bandalagsmenn færu að gefa út Hel-
garpóstinn til að stuðla að jákvæðri
umræðu um Alþýðubandalagið.
Valþór sagði að m.a. hefðu verið
uppi hugmyndir um að Vikublaðið og
Helgarpósturinn hefðu samstarf og
leituðust við að spara ýmsan fastan
kostnað. Mjög fljótlega kom á daginn
að ekkert yrði af þessu samstarfí.
Valþór sagði að upp hefðu komið erf-
iðleikar í samskiptum eigendanna,
þ.e. á milli Tilsjár og Páls Vilhjálms-
sonar, sem hefðu aukist eftir því sem
leið á veturinn. Valþór lagði því til í
stjórnum Tilsjár og Lesmáls að sam-
starfinu yrði slitið. Jafnframt hófust
viðræður milli Tilsjár annars vegar
og Páls og Árna Björns hins vegar
um að þeir félagar keyptu Tilsjá út
úr útgáfunni. Ekki náðist samkomu-
lag um verð og á endanum tilkynnti
Valþór þeim að hann myndi leita
annarra kaupenda.
Möguleikar Alþýðubandalagsins á
að selja hlut sinn í Helgarpóstinum
voru ekki margir því að fjárhagsstaða
blaðsins var veik. Eftir að drög að
samkomulagi lágu fyrir í síðustu viku
um að Vikublaðið yrði lagt niður varð
að samkomulagi að Dagsprent hf.
keypti hlut Tilsjár í Lesmáli. Stuttu
seinna framseldi Eyjólfur Sveinsson,
stjórnarformaður Dagsprents, samn-
inginn til Ámunda Ámundasonar,
auglýsingastjóra Alþýðublaðsins.
Valþór sagði að þegar hann undir-
ritaði samninga við Dagsprent hefði
sér ekki verið kunnugt um að fyrir-
tækið myndi síðan selja hann
Ámunda. I sjálfu sér skipti það engu
máli. Þeir samningar sem Alþýðu-
bandalagið, eða Tilsjá fyrir þess hönd,
gerði við Dagsprent eru tveir. Annars
vegar er samningur um að útgáfu
Vikublaðsins verði hætt í a.m.k. þijú
ár og hins vegar samningur um sölu
á hlut Tilsjár í Helgarpóstinum. Val-
þór sagði að Tilsjá fengi samtals
tæplega fimm milljónir út úr samn-
ingunum. „Við förum því lítt sár, en
ákaflega móð út úr þessu dæmi öllu,“
sagði Valþór um kaup Alþýðubanda-
lagsins á hlut í Helgarpóstinum.
Ekki voru allir innan Alþýðubanda-
lagsins ánægðir með þá ákvörðun
Tilsjár að leggja peninga í rekstur
Helgarpóstsins. Nokkrir af forystu-
mönnum flokksins voru ekki hafðir
með í ráðum þegar þessi ákvörðun
var tekin og gagnrýndu þeir hana
þegar fjölmiðlar greindu frá þessum
viðskiptum.
„Mér finnst að þeir sem hafa vélað
þarna hafí ekki vaxið af verkum sín-
um. Þetta [kaup Alþýðubandalagsins
á hlut í Helgarpóstinum] hefur reynst
vitlaus ákvörðun að mati þeirra sjálfra
því aðeins sex mánuðum eftir að þeir
kaupa hlutaféð í Helgarpóstinum vilja
þeir selja það aftur. I öðru lagi höfum
við tapað á þessu, a.m.k. hálfri millj-
ón og þriðja lagi hefur það orðið okk-
ur álitshnekkir hvernig staðið var að
málum. Þessi atburðarás undir lokin
hefur síst orðið til þess að bæta ímynd
flokksins," sagði Kristinn H. Gunn-
arsson alþingismaður.
Margrét Frímannsdóttir sagðist
ekki telja að samstarf Tilsjár við
Helgarpóstinn hefði verið mistök. Að
vísu mætti kalla allar væntingar sem
ekki gengju upp mistök. Hugmyndir
um útgáfuna hefðu verið
áhugaverðar. Eins hefðu
menn verið að hugsa um
að ná fram í samstarfi við
Helgarpóstinn hagkvæmari
rekstri á Vikublaðinu. Þetta
hefði ekki gengið eftir og
þegar það lá fyrir hefði verið tekin
ákvörðun um að Tilsjá færi út úr
rekstrinum.
Samningar gengu hratt
Alþýðuflokksmenn, sem rætt var
við, voru á einu máli um að Alþýðu-
bandalagsforystan hefði að mestu
verið búin að ljúka sínum samningum
við Eyjólf Sveinsson um að leggja
niður Vikublaðið og varðandi sölu
Tilsjár á 49% hlut í Helgarpóstinum
þegar formaður Alþýðuflokksins kom
að málinu. Því er haldið fram að
margir alþýðubandalagsmenn hafí
verið farnir að ókyrrast vegna fjár-
hagsskuldbindinga og tengslanna við
Helgarpóstinn. Á miðvikudag í síð-
ustu viku hafí svo skv. upplýsingum
blaðsins skyndilega opnast nýir
möguleikar þegar þeir feðgar, Eyjólf-
ur Sveinsson og Sveinn R. Eyjólfsson,
stjórnarformaður Fijálsrar fjölmiðl-
unar, gáfu forystu Alþýðubandalags-
ins til kynna að þeir væru reiðubúnir
að gera sitt til að leysa vandræði
Alþýðubandalagsins vegna hlutafjár-
þátttöku þess í Helgarpóstinum ef það
mætti verða til að samkomulag
næðist um samstarf um blaðaútgáfu
og að Vikublaðið yrði lagt niður, eins
og rætt hafði verið um í vetur. Tóku
þá hjólin að snúast hratt og sam-
komulagsdrög milli forystu Alþýðu-
bandalagsins og Dagsprents um
Vikublaðið lágu fljótlega fyrir. Þess-
um viðræðum var haldið aðskildum
frá viðræðum stjórnar Tilsjár og
Fijálsrar fjölmiðlunar um hlutabréfin
í HP.
„Þar með tókst að skera Alþýðu-
bandalagið niður úr þeirri fjárhags-
legu snöru sem það hafði komið sér
í,“ sagði einn af heimildarmönnum
blaðsins. Margréti hafði samband við
Sighvat og stakk upp á að flokkarnir
gengju sameiginlega til samstarfs við
Dagsprent um blaðaútgáfu sem höfð-
aði til félagshyggjufólks. Sighvatur
ráðfærði sig við nokkra forystumenn
í Alþýðuflokknum á fimmtudegi áður
en gengið var frá drögum að sam-
komulagi. Forysta Alþýðuflokksins
taldi sig eiga um tvo kosti að velja,
bíða með ákvörðun um framtíð Ál-
þýðublaðsins til 10. nóvember þegar
samningurinn við Fijálsa fjölmiðlun
átti að renna út eða láta slag standa
og ganga til samninga við Dags-
prent. Sighvatur tók síðari kostinn
og naut stuðnings forvera síns, Jóns
Baldvins Hannibalssonar, í samtölum
við samflokksmenn yfír helgina, skv.
heimildum blaðsins. Verulegs titrings
varð vart innan beggja flokkanna
vegna málsins áður en samkomulagið
var lagt fyrir framkvæmdastjórnir
flokkanna sl. mánudag.
„Málið var einfaldlega að reyna að
tryggja að lendingin yrði sú að menn
tryggðu áhrif jafnaðarmanna eins
mikið og kostur væri á á þessu nýja
blaði. Það hefur gengið vel eftir. Það
er reiknað með að Dagur-Tíminn
komi út með nýju útliti um miðjan
september. Degi-Tímanum hefur al-
gerlega mistekist að ná fótfestu á
markaðinum hér á höfuðborgarsvæð-
inu. Hugsun Fijálsrar fjölmiðlunar
með þessu er að rýma fyrir blaðinu
inni á Reykjavíkurmarkaðinum.
Starfsmenn Alþýðublaðsins og Viku-
blaðsins eru teknir í faðm Dags-
prents. Stefán Jón Hafstein verður
áfram ritstjóri blaðsins og það reikna
allir með að Össur verði annar rit-
stjóri blaðsins. Þannig verði lagt upp
með þetta blað,“ sagði áhrifamaður
á bak við Alþýðublaðsútgáfuna í sam-
tali við blaðið. Margir alþýðuflokks-
menn, sem rætt var við, líta svo á
að frágengið sé með óformlegum
hætti að Össur Skarphéðinsson setjist
innan tíðar í stól ritstjóra blaðsins við
hlið Stefáns Jóns. Þegar Morgunblað-
ið bar undir Össur hvort rætt hefði
verið um þetta við hann sagðist hann
engu vilja svara um það.
Hvað gera lesendur
Dags-Tímans?
Dagur-Tíminn var stofnaður fyrir
ári þegar blöðin Dagur og Tíminn
voru sameinuð, en þau höfðu áður
verið málgögn Framsóknarflokksins.
Dagur var gefínn út á Akureyri og
lagði áherslu á að vera blað Norðlend-
inga. Degi-Tímanum var
ætlað að höfða jafnt til
Norðlendinga sem annarra
landsmanna, en til þess
þurfti blaðið að þræða erf-
iða leið. Það þurfti bæði að
gera Norðlendingum til
Forystumenn
byrjaðir
að safna
áskrifendum
hæfis, sem söknuðu Dags og norð-
lensku fréttanna, og hinna sem vildu
víðari svið og höfðu takmarkaðan
áhuga á fréttum af Norðurlandi. Þetta
mun hafa valdið blaðinu nokkrum
erfiðleikum í upphafí.
Segja má að við sameiningu Al-
þýðublaðsins og Vikublaðsins við
Dag-Tímann standi stjórnendur
blaðsins frammi fyrir sama vanda-
sama verkefninu og þegar Dagur og
Tíminn voru sameinaðir. Áskrifendur
Alþýðublaðsins og Vikublaðsins eru
annars konar lesendahópur en sá sem
kaupir Dag-Tímann og það verður
ekki auðvelt fyrir Dag-Tímann að
gera báðum til hæfís án þess að hvor-
ugur verði óánægður. Þetta verkefni
verður kannski enn erfiðara í ljósi
yfirlýsinga sumra alþýðuflokksmanna
um að verið sé að stofna nýtt blað.
Ekki er víst að áskrifendur Dags-
Tímans, sem að meirihluta eru búsett-
ir á landsbyggðinni, hafi áhuga á
þeirri félagshyggju sem jafnaðar-
menn eru að kalla eftir.
Nú þegar eru komin fram merki ,
óánægju innan Alþýðubandalagsins
vegna málsins. í Vikublaðinu í gær
er haft eftir Guðrúnu Helgadóttur,
fyrrv. alþingismanni, að þetta mál sé
sorglegra en tárum taki. „Málstað
okkar verður aldrei haldið uppi af
þeirri samsuðu sem Dagur-Tíminn er
og þetta nýja blað verður. Kaup
flokksins á Helgarpóstinum eru mér
sömuleiðis ráðgáta sem ég botna
hreint ekkert í og ég skil ekki hvað
þetta fólk er að fara með þeim. Það
sem er svo borið á borð fyrir flokks-
menn er vitleysa og lygi,“ sagði Guð-
rún. ■’»
Skv. heimildum Morgunblaðsins
mun vera lítill áhugi á því innan rit-
stjórnar Dags-Tímans að þar verði
ráðinn „einhver flokksgæðingur" í
ritstjórastól. Andstaða mun t.d. vera
við að Össur Skarphéðinsson verði
ráðinn ritstjóri við hlið Stefáns Jóns
Hafsteins. Áf hálfu ritstjórnar blaðs-
ins er litið svo á að samstarfssamn-
ingur Dagsprents og A-flokkanna sé
eingöngu viðskiptasamningur sem
komi ritstjórn blaðsins ekkert við.
Af framansögðu er ljóst að átök
verða um það blað sem stefnt er að
útgáfu á í haust. Ritstjórn Dags-
Tímans á eftir að standa á móti áhrif-
um flokkanna á blaðið, en ýmsir al-
þýðuflokksmenn eiga eftir að krefj-
ast áhrifa og vísa til yfirlýsinga for-
manns flokksins á flokksstjórnar-
fundi sl. miðvikudag um útgáfu á
nýju blaði.
Eyjólfur Sveinsson, stjórnarfor-
maður Dagprents, sagði að þegar
Dagur-Tíminn hóf að koma út hefði
verið lögð áhersla á að hafa skýrskot-
un blaðsins sem breiðasta og samn-
ingurinn við Alþýðuflokk og Alþýðu-
bandalag væri í samræmi við það
markmið.
Varað við samþjöppun
eignarhalds
Eins og fram kom í Morgunblaðinu
fyrr í þessari viku hefur Fijáls fjöl-
mið'iun hf., sem gefur út DV og á
49,9% hlut í Dagsprenti, á undanförn-
um misserum fjárfest eða efnt til
samstarfs við ijölmörg fyrirtæki í
útgáfu- og upplýsingaiðnaði og mynd-
að eins konar regnhlíf fyrirtækja í
þeirri grein. Fijáls fjölmiðlun á m.a.
20% hlut í Framtíðarsýn, sem gefur
út Viðskiptablaðið. Þá hafa Víkur-
blaðið á Húsavík og Skagablaðið á
Akranesi hætt útgáfu og gengið til
samstarfs við Dag-Tímann. Tengsl
eru einnig á milli Fijálsrar fjölmiðlun-
ar og íslenska útvarpsfélagsins hf. .
sem á m.a. Stöð 2 og Bylgjuna, en
það keypti fyrir tveimur árum um 35%
hlut í Fijálsri fjölmiðlun.
Nokkrir forystumenn A-flokkanna
hafa á undanförnum misserum gagn-
rýnt samþjöppun eignarhalds á íjölm-
iðlamarkaðinum, þ.á m. er Margrét
Frímannsdóttir. Ummæli hennar um
Jón Ólafsson, stjórnarformann ís-
lenska útvarpsfélagsins, við Kristján
Þorvaldsson á rás 2 27. október sl.
vöktu mikla athygli. Margrét sagði
þar Jón vera að verða valdamesta
mann í fjölmiðlaheiminum í dag, sem
réði fólk og ræki eftir þörfum og
stjórnmálamenn veigruðu sér við að
fara með gagnrýni vegna þess að
þeir ættu mikið undir því að koma^
fram í þáttum hjá fjölmiðlamönnum.
Hættan væri sú í þessu fámenna þjóð-
félagi að ef þetta óhefta frelsi fengi
að viðgangast yrðu ekki eingöngu
fískimiðin innan skamms komin í
hendur fárra einstakra aðila heldur
yrði komin á einokun og fjölmiðlum
sem öðru stjórnað af mjög fámennu
gengi sem þjóðin hefði alls ekki valið
til þess.
Margrét sagði í gær, aðspurð um
þessi atriði, að að vissu leyti væri
rétt að með þessum samstarfssamn-
ingum væri blaðaútgáfa á Islandi að
færast á fárra manna hendur. „Það
skiptir hins vegar máli að stefnt er
að því að Dagur-Tíminn fari á hluta-
bréfamarkað og verði almennings-
hlutafélag. Það er verið að leita eftir
nýjum aðilum þarna inn, meðal ann-
ars hafa verið uppi hugmyndir um
að leita til verkalýðshreyfingarinnar.
Þetta hafði töluvert mikið að segja
um þær ákvarðanir sem við tókum.“