Morgunblaðið - 24.03.1998, Blaðsíða 30

30 ÞRIÐJUDAGUR 24. MARZ 1998
LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Fyrirlestur
um Héléne
Cixous
IRMA Erlingsdóttir heldur
fyrirlestur miðvikudaginn 25.
mars um franska rithöfundinn
Héléne Cixous í húsnæði Alli-
ance Frangaiese, Austurstræti
3, 3. hæð.
Héléne Cixous hefur birt yfir
40 skáldsögur og leikrit auk rit-
verka sem samtvinna heim-
speki og bókmenntarýni. Skrif
hennar á sjöunda áratugnum
um konur og kynjamun höfðu
mikil áhrif á kvennabók-
menntarannsóknir og femínísk-
ar kenningasmíðar, en fyrir
þann þátt höfundaverks síns er
hún þekktust utan Frakklands.
Nýjasta skáldsaga hennar, Or,
les, lettres de mon pére, sem
kom út í fyrra vakti mikla at-
hygli og það hafa leikrit hennar
undanfarin ár einnig gert.
Irma Erlingsdóttir vinnur
nú að doktorsritgerð undir
handleiðslu Héléne Coxous og
kennir við frönskudeild Há-
skóla íslands. Fyrirlesturinn
hefst kl. 20.30 og verður flutt-
ur á íslensku og frönsku.
Tímarit
• ÚT er komið 26. hefti bók-
menntatímaritsins Bjartur og
Frú Emilía. I heftinu er kynn-
ing á smásagnagerð Astrala.
Umsjón hafði Rúnar Helgi
Vignisson. Hann valdi sögum-
ar, þýddi þær og samdi kynn-
ingar á höfundum.
Ritnefnd tímaritsins hefur
ákveðið að þeir sem finna rit-
eða málvillu í formála rit-
nefndar, nú eða síðar, hljóti
verðlaun. Þessi háttur er hafð-
ur á vegna þess að hörmuleg
villa fannst í inngangi rit-
nefndar fyrr á þessu ári. Sá
sem fyrstur tilkynnir villufund
fær flugferð til Parísar á veg-
um tímaritsins.
Tímaritið er 88 bls. að
stærð. Forsíða er appel-
sínugul. Tímaritið kemur út
fjórum sinnum á ári. Argjald
er 1.998 og hækkar um eina
krónu ár hvert.
Flóki á gólfí
Morgunblaðið/Ásdís
FLÓKAMOTTUR á gólfi Tjarnarsalar Ráðhússins.
MYNDLIST
Káðliús Reykjavíkur —
T jarnarsalur
LISTHÖNNUN ANNA ÞÓRA
KARLSDÓTTIR, GUÐRÚN
GUNNARSDÓTTIR.
Opið mán. til fös. frá 8 til 19, lau.
og sunn. 12 til 18. Aðgangur
ókeypis. Til 30. mars.
SÝNINGIN í Tjamarsal er ái-ang-
ur samvinnu Önnu Þóiu Karlsdóttur
og Guðrúnar Gunnai-sdóttur. Þeii-
sem fylgst hafa með textíl- og vefnað-
arlist ættu að þekkja vel til verka
þeirra því um langt skeið hafa þær
verið að fást við efnivið og aðferðir
sinna gi-eina á nýstárlegan og per-
sónulegan hátt. Ekki er langt síðan
Guðrún sýndi á Kjarvalsstöðum, árið
1996, fínleg, þrívíð víravirld þar sem
tækni vefnaðargerðar var uppistaðan
í formlegri uppbyggingu verkanna.
Síðasta einkasýning Ónna Þóru var í
Nýlistasafninu, þar sem hún sýndi
flókateppi unnin úr íslenskri ull.
Svo virðist sem flókateppi Önnu
Þóru hafi orðið kveikjan að sam-
vinnu þeirra, því þær hafa nú tekið
höndum saman um að kanna hvern-
ig henti að nota íslensku ullina til
flókagerðar. Afrakstur samvinn-
unnar eru 27 handgerðar flókamott-
ur sem er dreift á víð og dreif um
Tjamarsal Ráðhússins án sérstakr-
ar uppröðunar eða reglu. Motturnar
eru gerðar með ævafornri aðferð,
eins og skýrt er frá í sýningarskrá,
ullin er þæfð og sjóðandi vatni hellt
yfir. Flókinn er síðan myndaður
með því að hlaða upp hverju ullar-
laginu ofan á annað. Munstur og
form er myndað með því annað
hvort að blanda saman mislitri ull
eða skilja eftir gat á efsta laginu,
þannig að lagið sem liggur undir
skíni í gegn. Reyndar eru flestar
motturnar með gati sem nær alveg í
gegn, sem gefur þeim svolítið sér-
stakan svip. Allar eru mottumar
ávalar í lögun og í mismunandi
stærðum. Munsturform em látlaus
og einföld og ull í sínum eðlilega lit
er blandað á smekklegan hátt sam-
an við litaða ull.
En það er fleira sem hangir á
spýtunni. Verkefnið er styrkt af
vinnumálastofnun félagsmálaráðu-
neytisins, í því skyni að þróa aðferð
sem nýtast megi atvinnulausum kon-
um til að framleiða handunna smá-
vöru, t.d. teppi og trefla. Hér reynir
á aðra þætti í vinnu þeirra, s.s. hvort
hægt sé að útfæra aðferðina þannig
að hún standist kröfur um notagildi
og hagkvæmni, og hvort vörur sem
eru framleiddar með aðferðinni nái
hljómgrunni meðal væntanlegra
kaupenda. Ekki skal um það dæmt
hér, enda verður skorið úr þessum
spumingum á öðmm vettvangi en í
myndlistargagnrýni.
Hið tvíþætta eðli verkefnisins
veldur því að mörkin milli hand-
verks og hönnunar verða frekar
óljós. Annars vegar er verið að búa
til nokkurs konar frumgerðir til al-
mennrar framleiðslu, og hins vegar
em motturnar hver um sig einstak-
ir listmunir sem bera handbragði
framleiðandans vitni. Hvort hægt
verði að endurvekja flókaaðferðina
á tæknivæddri vefnaðaröld á eftir
að koma í ljós, en sýning þeirra
Önnu Þóru og Guðrúnar sýnir ótví-
rætt að listmunir gerðir með þess-
ari aðferð geta verið sérstök heimil-
isprýði.
Gunnar J. Árnason
Freskur í gulu og bláu
MYNIILIST
Gallerf 20 fermetrar,
Vesturgötn lOa,
kjallara
GIPSMÓT OG LITADUFT
Verk eftir Svövu Björnsdóttur.
Til 29. mars. Opið miðvikudaga til
sunnudaga frá kl. 15-18.
HVERFULLEIKI hefur löngum
einkennt list Svövu Björnsdóttur,
en aldrei í jafnríkum mæli og und-
anfarið ár. Á liðnu sumri tók hún
þátt í kirkjulistarsýningu í Skálholti
og sýndi þá líkneski úr gipsi af
Guðsmóður með barnið, eftirmynd
af hinni þekktu Maríumynd úr Eyr-
arkirkju í Skutulsfirði. Líkneskinu
offraði hún veðri og vindum og
rigndi því niður meðan á sýningunni
stóð.
í 20 fermetrum, Vesturgötu lOa,
hefur Svava stillt upp tveimur gips-
mótum, sem eru eins og risastórir
vasar, tenntir að innanverðu, og
hellt þau full af vatni. Vatnið er
blandað litadufti sem litar kerin að
innan - annað blátt en hitt gult. Eft-
ir því sem slangan pusar vatninu of-
ar í kerunum drekkur innra borð
þeirra duftið í sig eins og freska. En
áður en vatnið nær að yfirfylla ker-
in og flóa út yfir barmana opnast
glufa í botni þeirra og litað vatnið
rennur um gólf salarins.
Við opnun var gestum boðið upp
á bláa blöndu í sama lit og duftið í
öðru keranna og minnti athöfnin
óneitanlega á opnun Yves Kiein á
Le vide - „Tóminu" - í Galerie Iris
Clert, 1958. Þá fengu gestir einmitt
blátt hanastél svo þeir köstuðu af
sér bláu vatni í nokkra daga á eftir.
Það er einkum tvennt sem ber-
lega tengir Svövu við Yves heitinn
Klein. Annað er tilfmningin fyrir
hefðinni sem fær hana til að skynja
sig frekar sem mikilvægan hlekk í
órofa framvindu en sem andstæðing
sögulegra tengsla. Hitt er skilning-
ur hennar á tóminu og þeirri stað-
reynd að það verður ekki fyllt nema
örskotsstund með tímabundinni at-
höfn.
Jafnframt minnir notkun Svövu á
jafnóhöndlanlegri höfuðskepnu og
vatninu á skyldar tilraunir Klein á
sjötta áratugnum til að beisla eldinn
og mála með honum málverk.
Reyndar sýnir það hve höggmyndir
Svövu eru nærri málaralistinni. Ást
hennar á litadufti, bláu, rauðu, gulu
og gullnu, og góðkunn notkun henn-
ar á pappa sem efniviði er í vissum
skilningi nær vatnslitun en högg-
myndalist. Með svipuðum rökum
má skilja athöfn hennar í 20 fer-
metrum sem vatnslitun í rými; verð-
uga tilraun til að lita tómið með
YFIRLITSMYND úr 20 fer-
metrum af sýningu Svövu
Björnsdóttur.
hjálp freskótækninnar og heillandi
leið til að móta umhverfið þótt ekki
væri nema um stundarsakir.
Halldór Björn Runólfsson
EIN AF myndum Knuts H. Larsens í bókinni Islándska Dagar.
Bók um rithöfunda
Fínlega mótaður söngur
ISLÁNDSKA Dagar nefnist nýút-
komin bók eftir sænska rithöfundinn
og blaðamanninn Hákan Boström
með teikningum eftir norska lista-
manninn Knut H. Larsen. Höfund-
arnir voru hér á ferð í fyrra, hittu
marga rithöfunda og kynnntu sér
land og þjóð. Bókin tengist farand-
sýningu sem nefnist Eftir sögurnar
og Laxness og mun fara víða um Sví-
þjóð og fleiri lönd.
Rithöfundarnir sem spjallað er við
eru þrettán, flestir kunnir erlendis,
en val þeirra miðaðist við að bækur
eftir þá væi-u tiltækar á sænsku.
Þeir eru Jóhann Hjálmarsson, Jón
úr Vör, Ólafur Gunnarsson, Vigdís
Grímsdóttir, Sjón, Þorsteinn frá
Hamri, Kristján Jóhann Jónsson,
Einar Kárason, Fríða Á. Sigurðar-
dóttir, Einar Már Guðmundsson,
Matthías Johannessen, Svava Jak-
obsdóttir og Thor Vilhjálmsson.
Islándska dagar er eins konar per-
sónuleg dagbók félaganna og að
stórum hluta viðtalsbók. Farandsýn-
ing þeiiTa verður með þeim hætti að
sagt verður frá íslenskum rithöfund-
um og sýndar teikningar og málverk
eftir Knut H. Larsen sem tengjast
verkum þeirra. Bókinni, sem er 74
síður, er ætlað að vera eins konar
sýningarskrá, en lögð er áhersla á að
hún geti nýst nemendum í íslensku-
námi sem kynnast vilja íslenskum
bókmenntum og samtímahöfundum.
Sýningin og bókin eru á vegum
Södermaniands Láns Bildningsfór-
bund sem ásamt norrænum stofnun-
um hefur styrkt þetta verkefni.
HÍM.IST
Fjölbrautaskðli Suð-
u rl a n d s
SÖNGTÓNLEIKAR
Eldri og yngri félagar í Kór Fjöl-
brautaskóla Suðurjands hélt upp á
15 ára afmæli kórsins með tónleik-
um á Selfossi. Stjórnandi: Jón Ingi
Sigurmundsson. Laugardagurinn
21. mars, 1998.
ÞVÍ hefur oft verið haldið fram, að
ágæti kórs byggist á söngstjóranum
og það er að því leyti til rétt, að góð-
ur stjómandi laðar til sín gott söng-
fólk. Þá hefur það margoft sannast
að starf kóra getur haft meiri þýð-
ingu fyrir fólk en að taka þátt í tón-
leikahaldi, bæði félagslega og sem
uppeldisstofnun. Jón Ingi Sigur-
mundsson hefur í mörg ár kennt Sel-
fyssingum að syngja saman, böm-
um, unglingum og fullorðnum og náð
frábæmm árangri, svo sem vel mátti
heyra, er Kór Fjölbrautaskóla Suð-
urlands, en hann hefur nú starfað í
15 ár, hélt upp á afmælið með tón-
leikum í sal Fjölbrautaskóla Suður-
lands á Selfossi. sl. laugardag.
Efnisskránni var skipt milli kórs-
ins og einsöngvara úr hópi fyrmm
félaga. Einsöngvaramir vom Heiða
Margrét Guðmundsdóttir, er söng
Kossavísur Páls ísólfssonar, Soffía
Stefándóttir og var hennar viðfangs-
efni Minning eftir Markús Krist-
jánsson, Halldór Unnar Omarsson,
er flutti Lindina eftir Eyþór Stef-
ánsson, Rúna Einarsdóttir, en hún
bauð upp á Komdu, komdu kiðlingur
eftir Emil Thoroddsen, Sigurlaug
Jóna Hannesdóttir, sem valdi sér
Mozart með sönglaginu Als Luise
die Briefe og sá reyndasti í hópi
fyrmm söngfélaga, ópemsöngvar-
inn Loftur Erlingsson, en hann söng
Heimi eftir Sigvalda Kaldalóns. Þó
mest bragð væri af söng Lofts,
sungu allir einsöngvararnir af þokka
og lofa góðu með frekara námi í
sönglistinni. Samleikari einsöngvar-
anna á píanó var Þórlaug Bjama-
dóttir er skilaði sínu vel.
Kór Fjölbrautaskólans söng vel,
en aðalsmerki Jóns Inga er fínlega
mótaður og hreinn söngur, stund-
um eilítið of haminn en blómstraði
þó í Búasöng frá Suður-Afríku,
skemmtilegu lagi, er kórinn flutti
með leikandi léttleika. Verkefnin
vora margvísleg. Islensk þjóðlög og
ættjarðakvæði, eins og t.d. Lyst-
húskvæði og Minni Ingólfs, er kór-
inn söng mjög fallega og einnig ís-
lenskar tónsmíðar. Er þá helst að
nefna perluna Ó, undur lífs eftir
Jakob Hallgrímsson. Tvö lög skáru
sig úr sem tónsmíðar og vora
einnig ágætlega flutt, en það var
Sommargylling eftir Arne Castell
og Ave Vemm eftir Edward Elgar.
í seinna laginu söng einn kórfélagi,
Margnea Gunnarsdóttir, einsöng af
töluverðum þokka. Tears in Heav-
en eftir Eric Clapton, The Sound of
Silence eftir Paul Simon og Hymn
to Freedom eftir Oscar Peterson,
voru fallega flutt en á köflum frek-
ar dauflega, þar sem leggja hefði
mátt meiri áherslu á hryn, þó lögin
séu annars frekar hægferðug að
gerð.
Eldri félagar mynda Kammerkór
og söng þessi stóri kammerkór á
hressilegan máta Burtu með bölsýni
eftir gleðimanninn Bellman og síðan
sænska þjóðlagið En gáng í min
ungdom. Þar eftir sameinuðust báð-
ir köramir í lögunum Island ögrum
skorið, Vísum Vatnsenda-Rósu og
finnska laginu Kalliolle Kukkulalle,
en með í því lagi léku kórfélagar
undir á píanó, saxófón, waldhorn og
gítarbassa. Nokkuð er salur Fjöl-
brautaskólans önugur til tónlistar-
flutnings og heyrðin erfið, því t.d.
heyrðist varla aftur fyrir miðjan sal
til þeirra er kynntu efnisskrána, svo
augljóst er að kórinn fékk ekki mik-
inn stuðning af lítilli eða daufri end-
uróman salarins. Þrátt fyrir þetta
var söngur kórsins hinn ánægjuleg-
asti og hefur Jón Ingi Sigurmunds-
son unnið gott starf og náð frábær-
um árangri með söngglöðum Sel-
fyssingum, Að syngja góða tónlist
með góðu fólki, mun „endast kór-
söngvurunum alla ævi“, eins og einn
kórfélagi komst að orði, er hann
kynnti efnisskrána.
Jón Ásgeirsson